Decrecimiento
A xanela de Overton

A nosa supervivencia como especie require ampliar o rango do aceptable politicamente.

Col.lectivitzacions i control obrer
Col.lectivitzacions i control obrer: extracte dels preceptes de major interès per al poble. Cartells, Biblioteca de Catalunya.
15 mar 2019 06:03

A xanela de Overton é unha teoría política que describe como unha xanela estreita o rango de ideas que o público pode atopar aceptables, e estabelece que a viabilidade política dunha idea se define principalmente por este feito antes ca polas preferencias individuais dos políticos. Denomínase deste xeito en honor a Joseph P. Overton, ex-vicepresidente do Centro Mackinac de Política Pública.

Para cada intre histórico, esta xanela inclúe un rango de políticas aceptables de acordo ao clima da opinión pública, que unha ou un político pode defender sen ser considerada/o demasiado extremista como para poder ocupar ou manter un cargo público. Tamén ten a súa aplicación, dalgún xeito, ao contexto das conversas de taberna, onde se identifica co rango de ideas que calquera persoa pode expresar en público sen semellar unha tola, un extremista ou un radical.

Esta xanela vai comezar a se abrir a medida que a nosa colisión cos límites biosféricos deixe de se poder obviar, e o previsible é que esa apertura sexa no sentido en que favoreza as elites.

Sen dúbida, esta xanela está agora prefixada de maneira persistente polos mitos que nos contamos colectivamente (entre eles especialmente polo mito da modernidade), polo tecnooptimismo, polos medios de comunicación mainstream, e polos intereses das elites que nos pastorean. Mais esta xanela vai comezar a se abrir a medida que a nosa colisión cos límites biosféricos deixe de se poder obviar, e o previsible é que esa apertura sexa no sentido en que favoreza as elites.

Modelo de Propaganda

Conxuntamente co seu colega Ed Herman, Noam Chomsky desenvolveu un "modelo de propaganda" dos medios de comunicación corporativos para axudar a explicar a capacidade da elite económica e política para manter a lexitimidade ideolóxica. Unha serie de filtros (propiedade corporativa, dependencia publicitaria, prácticas de obtención de fontes orientadas ao establishment, críticas da dereita e anticomunismo ideolóxico) fan que os medios de comunicación funcionen basicamente coma un sistema de propaganda que reforza o poder das elites. Para trocarmos este rumbo e realizarmos as transicións precisas no tempo preciso (agora), fai falla non xa abrir a xanela de Overton cara ás conversacións que nos dirixan a unha transición xusta a unha civilización postindustrial/postfósil/postcapitalista... senón directamente abrir xanelas novas, xa que non se trata de acelerar mudanzas, mais de dar un auténtico salto.

Extinction Rebellion

Un dos obxectivos que persegue o movemento Extinction Rebellion mediante a desobediencia civil non-violenta, é precisamente mover a xanela de Overton para que o risco existencial que supón a mudanza climática e o actual curso xenocida e ecocida da nosa civilización industrial, entre nos programas políticos e nas conversas cotiás. Unha das accións que realizou neste senso XR no Reino Unido foi instar á BBC a cumprir coa súa función de servizo público, manifestándose e enviando unha carta ao seu Director Xeral reclamando unha escalada da información "para permitir a mudanza transformadora precisa para podermos enfrontar esta emerxencia xuntos". Iniciativas semellantes vanse desenvolver nas vindeiras semanas na Península Ibérica.

Economía de Guerra

Outra das peticións de Extinction Rebellion, e que aínda fican totalmente fóra da actual xanela de Overton, é a de entrarmos nunha "economía de guerra" para realizar as transformacións precisas para evitar unha mudanza climática desbocada. Para isto, evocan os esforzos e mudanzas realizados polas economías aliadas contra a ameaza do nazismo e do fascismo durante a Segunda Guerra Mundial. As proporcións das economías nacionais que se dedicaran daquela ao esforzo bélico foron asombrosas: os desembolsos militares en 1943 expresados como proporción do total da economía foran do 42% dos EE. UU. e do 55% do Reino Unido.

Folga na Citroen
Traballadoras durante unha folga na Citroën nos anos 30. Fotografía de Willy Ronis.
Debemos abrir xanelas que nos mostren outras paisaxes nas que desaparezan a exclusión, as fosas comúns, os campos de concentración, o desposuimento, o xenocidio e o ecocidio que aparecen por tras da xanela de Overton actual.

A xeración máis preparada

Por aquí non temos eses referentes, pero temos outros que esquecemos ou fixeron que esqueceramos. Un exemplo é o Decret de Col·lectivitzacions d’Indústries i Comerços (24/10/1936) de Cataluña. A que daquela era a "xeración máis preparada da historia", abrira a xanela a través de décadas de lecturas, de conversas políticas e de formación adquirida nos ateneos, nos sindicatos e nas cooperativas. Mais nós, por desgraza... non temos tanto tempo. "As vellas institucións caeron esnaquizadas, a vella economía esborrallouse e non debe volver levantarse. .../... A vella economía capitalista fracasou, ferida de morte pola sublevación daqueles que se consideraban máis obrigados a defendela e hoxe non é quen de restabelecer a orde económica no país e de asegurar a existencia da poboación. A continuación deste sistema significaría a desorde económica, a fame e a miseria. Profundamente convencido desta verdade, o Consello de Economía, que asume a inmensa responsabilidade de ordenar a vida económica catalá, declara que orientará decididamente os seus esforzos no sentido da colectivización da nosa economía".

No canto diso, o que temos é o que a prensa mainstream, ao servizo do capitalismo, nos ofrece, e que podemos ilustrar coa seguinte reflexión absurda publicada nun artigo de La Voz de Galicia: "A través de la libertad de expresión y del Twitter se puede avanzar hacia una deshumanización que borra los límites que hasta ahora nos habían protegido de la autodestrucción", que contrasta de maneira radical coa advertencia de Chomsky: "Nun par de xeracións, a sociedade humana organizada pode non sobrevivir. Hai que petar constantemente con esta idea nas cabezas das persoas".

Debemos abrir xanelas que nos mostren outras paisaxes nas que desaparezan a exclusión, as fosas comúns, os campos de concentración, o desposuimento, o xenocidio e o ecocidio que aparecen por tras da xanela de Overton actual. Debemos procurar formas novas de estarmos neste mundo, de relacionarmos entre conxéneres e co resto de Gaia. O ecosocialismo, entendido como un socialismo que pretende estabelecer unha relación de longa duración coa biosfera, pode ser un dos camiños que albiscar desde esa nova xanela.

Sobre este blog
O Centro de Saberes para a Sustentabilidade (CSS) é un Regional Centre of Expertise on Education for Sustainable Development recoñecido oficialmente pola Universidade das Nacións Unidas. Ten como misión fundacional “informar, sensibilizar e implicar a comunidade educativa e a sociedade no seu conxunto na promoción da transformación social necesaria para o cumprimento dos Obxectivos de Desenvolvemento Sustentable a través de experiencias cos pés na terra que fomenten a conservación, a sustentabilidade, a protección ambiental e a resiliencia“. O goberno do CSS é horizontal e democrático a través dun Consello Reitor formado por representantes de todos os axentes participantes. Máis información: http://www.saberes.eu
Ver todas las entradas
Informar de un error
Es necesario tener cuenta y acceder a ella para poder hacer envíos. Regístrate. Entra en tu cuenta.

Relacionadas

Decrecimiento
Ampliación aeropuerto La insostenible sostenibilidad de Barcelona
La ampliación del aeropuerto de Barcelona es un proyecto impregnado de la cultura del siglo XX, con evidentes implicaciones en la destrucción de una naturaleza y una ciudad que han alcanzado sus límites.
Río Arriba
Río Arriba Luis González Reyes: “Vivimos en un mundo en el que la escasez es un elemento central”
Primera entrevista del programa Río Arriba en formato podcast y vídeo donde hablamos de las nuevas guerras neocoloniales por recursos en la era de Trump y Putin, de la escasez, del decrecimiento y el colapsismo.
Tribuna
Tribuna Decrecimiento azul: un enfoque necesario para mares al límite
Mientras se celebra la UNOC3 y en el contexto de cambio climático y pérdida de biodiversidad al que nos enfrentamos se necesita —también en el mar— un cambio de paradigma donde el crecimiento y la ausencia de límites dejen de ser la norma.
Sobre este blog
O Centro de Saberes para a Sustentabilidade (CSS) é un Regional Centre of Expertise on Education for Sustainable Development recoñecido oficialmente pola Universidade das Nacións Unidas. Ten como misión fundacional “informar, sensibilizar e implicar a comunidade educativa e a sociedade no seu conxunto na promoción da transformación social necesaria para o cumprimento dos Obxectivos de Desenvolvemento Sustentable a través de experiencias cos pés na terra que fomenten a conservación, a sustentabilidade, a protección ambiental e a resiliencia“. O goberno do CSS é horizontal e democrático a través dun Consello Reitor formado por representantes de todos os axentes participantes. Máis información: http://www.saberes.eu
Ver todas las entradas
Crisis climática
Investigación El cambio climático multiplicó las muertes por doce en Madrid y por seis en Barcelona durante la ola de calor
Un estudio estima en 2.300 las muertes durante la pasada ola de calor en Europa. Barcelona ha sido una de las urbes con más fallecimientos y Madrid, la que más ha visto incrementarse la mortalidad por culpa del cambio climático.
Instituciones culturales
Real Decreto Ley El BOE nombra varios “acontecimientos de excepcional interes público” y los patrocinadores se frotan las manos
El nombramiento como acontecimientos de excepcional interés público concede beneficios fiscales a patrocinadores, donantes y mecenas de eventos como el BBK Live o el Barcelona Mobile World Capital.
Sphera
Minería La inacabada historia de la minería en Asturias
VV.AA.
Uno de los accidentes recientes más graves en la minería asturiana vuelve a cuestionar el sistema de controles y ayudas públicas para las minas en proceso de reestructuración.
Genocidio
Genocidio La segunda consultora más importante del mundo es señalada por su papel en el despiece de Gaza
Boston Consulting Group está considerada una de las “big three” del sector. Ahora, una serie de informaciones señalan cómo ha estado detrás de la fundación antiUnrwa encargada de la distribución de ayuda y de los planes de expansión en la costa.
Perú
Literatura José Carlos Agüero enseña en ‘Persona’ que recordar es necesario cuando olvidar se convierte en la norma
‘Persona’, segunda obra del autor peruano José Carlos Agüero, se convierte en una exploración profunda sobre los cuerpos desaparecidos, la identidad fragmentada y las múltiples formas que puede adoptar una misma vida marcada por el conflicto.
Opinión
Opinión Javier Milei y el “leninismo de derecha”
Milei se apropió de la “técnica” del populismo, produjo un significante vacío (“casta versus pueblo”) y asumió el mandato de terminar con la inflación.
Transición ecosocial
Transición ecosocial El Informe Albanese: neutralizar la impunidad, reinterpretar el derecho
Poner negro sobre blanco los nombres y apellidos de buena parte de las mayores corporaciones del mundo ligadas a la extensión del capitalismo colonial que hace negocios arrasando las vidas de miles de personas, representa un paso relevante.

Últimas

Comunidad de Madrid
Sanidad a la madrileña Camas cerradas y urgencias saturadas: el verano en los grandes hospitales de Madrid
Los pasillos de las urgencias del Gregorio Marañón rebosan de camas, mientras se cierran 300 en planta. En el conjunto de la comunidad los hospitales vivirán un verano con un 30% menos de camas, de media.
El Salto Radio
El Salto Radio Que no sean
Ellas lo conocieron como Dani. Ellos, como Sergio. Pero ni Dani ni Sergio existieron jamás. Estas son las consecuencias de las infiltraciones policiales. Y también, las formas de resistirlas.
Comunidad de Madrid
Sanidad a la madrileña Solo dos pediatras se incorporarán a los centros de salud de la Comunidad de Madrid
85 médicos y médicas de familia entrarán en la plantilla. 15 de ellos irán en grupo a levantar centros de difícil cobertura que estaban caídos.
Más noticias
Opinión
Opinión Sindicatos estadounidenses en la larga lucha contra Amazon: ¿una luz al final del túnel?
Amazon es el paradigma de la política empresarial antisindical en Estados Unidos, pero su suerte puede cambiar en los próximos años. El movimiento sindical se juega su supervivencia en ello.
Opinión
Opinión Kneecap y Bob Vylan logran lo que el punk no pudo: aterrorizar a los medios británicos
Hasta ahora, que unos veinteañeros punkis dijeran un puñado de tacos se consideraba un escándalo, pero no un motivo para cambiar todo el modus operandi de una de las cadenas de televisión más importantes y prestigiosas del mundo.

Recomendadas

Unión Europea
Unión Europea La sociedad del miedo al declive
La angustia ante el futuro acompaña a las sociedades europeas desde hace tiempo y precede a la Unión Europea. Se manifiesta con mayor claridad en los períodos de declive económico y las turbulencias políticas y sociales que los acompañan.
Laboral
Laboral Reivindicar los derechos laborales en microempresas, el reto de los sindicatos
Nuevas estrategias hacen frente a realidades como las de los falsos autónomos o los puestos en remoto, mientras el PP quiere restringir aún más los comités de empresa.