Contaminación
Continúa sen solución a contaminación das augas de Nigrán

Uns catro anos atrás, tal e como se publicou en distintos estudos da Ecotox (Equipa de Investigación en Ecotoxicoloxía e Contaminación Marina da Universidade de Vigo), rompíase un emisario —duns 3000 metros de longo— no río Muíños, a 300 metros de Praia América (Nigrán), provocando a expulsión dunha grande cantidade de verquidos fecais directamente ao mar. A Xunta, nun estudo sobre o tema, advertía sobre “o incumprimento dos parámetros de sanidade nas augas de baño e contaminación das augas da praia”. Na desembocadura do río detectáronse preto de 7000 E.coli/100ml —bacteria presente nas feces humanas—. Tras isto, o Concello de Nigrán recibe un expediente sancionador por parte da Xunta no que se lle obriga a tomar medidas. Os responsábeis municipais colocan carteis pola zona prohibindo o baño na beira do río.

Augas de Galicia é a entidade pública e empresarial da Xunta de Galicia creada para a xestión dos recursos hídricos da Comunidade. Tamén ten funcións de vixilancia da legalidade e de proposición de sancións polo incumprimento da normativa. Ao seren preguntados sobre quen recae a responsabilidade dos verquidos no río, explican desde o gabinete de comunicación da CIM (Consellería de Infraestructuras e Mobilidade): “Os verquidos proceden da rede municipal que xestiona o Concello de Nigrán, como Administración con competencias exclusivas en saneamento e depuración”. E afirman logo as competencias municipais que deben, “primeiro recoñecer o problema e despois combatelo”. Desde a empresa reiteran que “a Xunta xestiona a depuradora en apoio ao Concello e garante o seu correcto funcionamento”.

Os verquidos son competencia municipal, segundo Augas de Galicia

Desde Ecotox, levan tempo facéndose eco sobre o tema. Ricardo Beiras —catedrático en ecoloxía pertencente á equipa— sinala que todo este problema de contaminación ten que ver cunha “deficiencia nas redes de saneamento e cunha mala depuración” e que ademais é “un gran perigo para a saúde pública”. Explica tamén que nas depuradoras hai deficiencias na rede de saneamento nas tuberías ou nos rebosadeiros, “orixinando que gran parte das augas fecais dos concellos non vaian ás depuradoras e se vertan directamente nos ríos”. Na mesma liña advirte que “pode haber vivendas que nin sequera estean conectadas aos ríos”.

A xestión destas depuradoras é competencia dos Concellos circundantes. Estes desfixéronse delas e rescatounas Augas de Galicia. Ricardo Beiras asegura que “están buscando métodos de desinfección máis baratos, pero non os deben de atopar” e que “o Concello só puxo os carteis alertando sobre o perigo, sen arranxar o problema de base”. “Semella que priorizan unha loita política”, conclúe o catedrático.

Sobre o emisario roto, indican desde Augas de Galicia, que o Concello de Nigrán (que non respondeu as preguntas d’O Salto Galiza) está obrigado a velar polo seu bo estado, realizando as inspeccións anuais que establece a normativa. Se existe algunha rotura ou fuga no emisario, “cómpre que o Concello a repare para garantir o correcto funcionamento deste” apuntan. Ademais, argumentan: “o emisario de Nigrán non forma parte da xestión que desenvolve a Xunta de Galicia: a explotación é competencia municipal”.

O Concello —gobernado polo PSOE— ten a obriga da reparación e mantemento da EDAR. Aínda compartindo competencias con Augas de Galicia por unha concesión, desde a entidade da Xunta aseguran: “A depuradora funciona correctamente, tal e como acreditan as analíticas que se realizan de forma periódica na auga procedente da depuradora”. Augas de Galicia explica que o problema está en que o Concello non elimina os vertidos contaminantes do río Muiños que non pasan pola depuradora, polo que acaban chegando ao mar dunha forma perxudicial para o medioambiente. Tamén destacan que "o goberno local ten a responsabilidade de controlar as posibles conexións irregulares á mesma e subsanar o vertido final, que está afectar á calidade das augas da Praia”.

Os Concellos en materia de augas residuais e fecais non son coñecedores das Leis de bases

“As depuradoras administradas polos Concellos funcionan peor”, asegura Rafael Carrera, representante da Asociación de Usuarios de Augas de Galicia (Coxapo) no consello rector de Augas de Galicia. Segundo Carrera, os Concellos en materia de augas residuais e fecais non son coñecedores das Leis de bases, polo que deben “poñerse ao día”. Afirma tamén que “Galiza agora mesmo ten problemas de suministro de auga potable e de augas residuais”, e asegura que de seguir nesta situación “aparecerán moitos problemas máis”.

Máis de 10 anos sen poder extraer marisco da zona

O problema da deficiencia nas redes de saneamento vén desde hai tempo. A zona leva 12 anos declarada como Zona C, o que quere dicir que o marisco que hai non se pode extraer porque está contaminado. Isto afectou a familias da zona que se adicaban á marisquería da ameixa fina e tiveron que buscar outras alternativas laborais. “O problema xa non é que un bañista poida coller unha gastronterite, senón que falamos de pérdas ecolóxicas e económicas” destaca Ricardo Beiras.

A nivel ecolóxico tamén existe o problema do nitróxeno: se na auga hai cantidades esaxeradas, desestabilízase o ecosistema e empeza a haber moitas máis algas. “Vemos que acontece isto no verán, coas praias cheas das algas verdes coma se fose un caldo” sinala o catedrático.

A día de hoxe, a situación permanece paralizada e o Concello de Nigrán nin sequera acotou a zona. Manteñen que todo aquel que se bañe o fará baixo a súa propia responsabilidade. Isto, pese a que o último tramo fluvial é usado primordialmente por nenos.