Especulación urbanística
Arquitecturas ambulatorias: pensar a cidade para todos os barrios
As xornadas “Arquitecturas ambulatorias” —organizadas desde o 19 de setembro até o 25 de outubro na Universidade da Coruña (UDC)— pretenden sacar as aulas á rúa e achegar, desde unha perspectiva multidisciplinar, as realidades urbanas aos espazos onde se forman as profesionais que terán a capacidade de intervir nelas nun futuro.

O urbanismo entendido como a xestión integral do territorio pretende superar a súa concepción clásica —moi virada a cuestións técnicas ou económicas— e que se teñan en conta a dimensión social e humana na súa configuración e desenvolvemento. Deste xeito se pensaron as xornadas que se están a realizar na Facultade de Socioloxía da UDC e no barrio do Campanario da cidade herculina. Para a súa preparación contouse co profesorado e alumnado de diversos grupos e departamentos de estudos: a Escola Técnica Superior de Arquitectura (ETSAC), a Escola Técnica Superior de Enxeñeira de Camiños, Canles e Portos (ETSCCP), o Grupo de Estudos Territoriais (GET) e o Equipo de Socioloxía das Migracións Internacionais (ESOMI) da Facultade de Socioloxía, así como o Grupo de Innovación Educativa (GIE) da Facultade de Ciencias da Educación, así como co financiamento da Oficina de Cooperación e Voluntariado da UDC (OCV).
“A idea é fomentar a escoita, pois somos axentes externos que non vivimos no territorio” sinalou Alberto Varela, profesor da ETSCCP, no primeiro seminario das xornadas. Neste senso, “a idea de traballar sobre o barrio do Campanario veu dada polas características propias deste núcleo, un barrio de infravivendas promovido pola administración local nos anos 60 e que continúa a ser de titularidade municipal. Ademáis conta cunha veciñanza cun alto grao de cohesión e unha capacidade de acción e mobilización social moi potentes” comenta Cristina Botana da ETSAC.
Na actualidade proxéctase sobre este territorio a construción dunha urbanización (da promotora Metrovacesa) de vivendas de luxo que xa se propuxera a comezos do ano 2000 e que semella que se vai reactivar coa entrada do novo goberno socialista de Inés Rey en María Pita. Neste sentido Cristina Botana afirma que “estas xornadas están pensadas para pór o foco na veciñanza como axente de intervención e negociación, ademáis de realizar unha aprendizaxe para o alumnado de diferentes disciplinas.”
Composición das xornadas
As xornadas contan con dous espazos de aprendizaxe complementarios: seminarios sobre os distintos bloques temáticos na Facultade de Socioloxía e o traballo no propio barrio d'O Campanario. Na primeira semana abordouse a contextualización dos asentamentos precarios na cidade e as intervencións pasadas e presentes nestes tecidos, e realizouse un roteiro pola área do Portiño a cargo do Cooperativa Ergosfera —que fai proxectos de investigación e intervención urbana na cidade desde o ano 2006— no que se recoñeceron tamén outros barrios do lugar: as vivendas do grupo pescadores, as situadas en pedra da barca ou San Pedro de Visma.

As xornadas teñen como base teórica a necesaria visión multidisciplinar de accións para a xestión social do hábitat. Polo tanto procúrase a implicación do alumnado de diversas facultades do campus como son as de socioloxía, arquitectura, camiños, traballo social e educación social. Neste sentido “foi unha sorte poder formar un equipo transdisciplinar como queriamos, ademais vanse propor traballos de fin de grao sobre estas temáticas, que axudará a consolidar a xestión social do hábitat nos diversos programas académicos,” comentan dende a organización.
As persoas inscritas deberán realizar un traballo que pretende pór en valor a memoria do barrio a través da escoita das súas voces, aquelas que levan toda a vida no barrio pero tamén da infancia. Alén disto, a intención é que se faga unha auto diagnose da situación actual do barrio, para que a veciñanza poida utilizala para calquera acción que emprenda no futuro.
A Cubela, o inicio de todo
No mesmo lugar onde agora está a estación de buses e un centro comercial dos de antes —na Cubela— vivían centos de familias que traballaban no Porto da Coruña e que a mediados dos anos 60 se viron expulsadas pola planificación urbanística da época. Despois xurdiron os asentamentos precarios de Penamoa, As Rañas, A Pasaxe, O Portiño, O Campanario, etc. Achegándonos máis ao presente, a inicios desta década cando houbo que construír a chamada terceira ronda —unha nova vía de saída da cidade— tamén se desaloxou Penamoa baixo un plan municipal que levaba por título Erradicación do chabolismo (sic), “como se quixeramos expulsar a pobreza da cidade, facela invisible” comenta un dos asistentes dende o público.
Deste xeito é como os desenvolvementos urbanísticos expulsan a súa propia poboación, pois “moitos dos problemas dos asentamentos precarios desta cidade foron creados pola propia administración” apunta Xiao Varela, responsable de urbanismo do Concello no período 2015-2019 pola Marea Atlántica, tamén participante das xornadas.
As análises que chegan
Na primeira semana de outubro, as xornadas contarán coa participación de voces representativas dos discursos anti-hexemónicos e do activismo antirracista. Na tarde do xoves 3 de outubro achegaranse desde o CES de Coimbra os investigadores e activistas da organización romaní Kale Amenge: Cayetano Fernández e Sebijan Fezjula. Disertarán sobre o antixitanismo de Estado e a autonomía política romaní na Europa anti-xitana. Na segunda semana de outubo, o xoves día 10, Pastora Filigrana chegará desde Sevilla para completar as voces sobre o anti-xitanismo desde unha mirada decolonial.

Na derradeira semana das xornadas, analizaranse os procesos do racismo institucional, tamén aquelas práticas integradoras e homoxeneizantes dos poderes públicos ou do chamado oeneguerismo, que moitos colectivos racializados levan anos denunciando. Deste xeito o mércores día 16 de outubro, Luzia Oca (UTAD-PT) falará sobre o mito da integración perfeita. As xornadas rematarán coa participación do colectivo Afrogalegas, que profundizarán en como afectan as fronteiras internas e o espazo nos corpos das persoas racializadas.
Relacionadas
Asturias
Las Seis de la Suiza consiguen el tercer grado penitenciario a la espera del indulto prometido por el Gobierno
Laboral
Legislación laboral en condiciones de calor extremo: existe pero ¿se aplica?
Portugal
La derecha y la extrema derecha portuguesas acuerdan una ley antimigrantes sin precedentes
El Salto n.79
Galicia dice 'no' al capitalismo verde y en el último número de la Revista El Salto te lo contamos
Opinión
Nunca es tarde: sobre justicia transicional y régimen colonial español en el Franquismo
Euskal Herria
La transferencia a Euskadi de los subsidios de desempleo se atasca
Incendios
El vecindario de la Cañada responsabiliza del incendio a Ayuso y denuncia la actuación de Emergencias
Grecia
Grecia muestra su peor cara ante el aumento de llegadas de personas migrantes a Creta
Torrejón de Ardoz
Torrejón clama justicia por Abderrahim un mes después de que muriera asfixiado por un policía de Madrid
Palestina
El ataque de Israel a una iglesia indigna al Gobierno francés, que sigue sin hacer nada contra el genocidio
Últimas
Comunidad El Salto
El Salto estrena nueva página: una web como una casa
Cómic
Simon Hanselmann y el arte de lo obsceno
Región de Murcia
Más de mil organizaciones piden que se castiguen los discursos de odio que incentivan las agresiones racistas
El Salto Radio
Yupanqui, la música en colectivo
Región de Murcia
Bulos y algaradas: la estrategia internacional para promocionar el supremacismo
Estados Unidos
No es una guerra de Trump contra el fentanilo, es una guerra contra los pobres
Justicia
Organizaciones civiles y de derechos humanos piden protección para el hijo menor de Juana Rivas
Francia
Francia se ensaña con los más desfavorecidos con su nueva batería de recortes
Recomendadas
Pensamiento
Nuria Romo
“Los procesos de medicalización no son neutros, se hacen sobre todo hacia las mujeres”
Comunismo
Jodi Dean
“Sin organización, los movimientos surgen y desaparecen como setas”
Arte contemporáneo
Palabras contra el poder: la vigencia radical de Barbara Kruger
Málaga
Málaga, el punto de inversión para los fondos israelíes a pie de playa
Para comentar en este artículo tienes que estar registrado. Si ya tienes una cuenta, inicia sesión. Si todavía no la tienes, puedes crear una aquí en dos minutos sin coste ni números de cuenta.
Si eres socio/a puedes comentar sin moderación previa y valorar comentarios. El resto de comentarios son moderados y aprobados por la Redacción de El Salto. Para comentar sin moderación, ¡suscríbete!