Balea Cultural
‘Black Mirror: Bandersnatch’ nin come nin deixa comer

Black Mirror: Bandersnatch non se pode cualificar de revolución —tal e como facía Álex de la Iglesia nuns recentes chíos— mais si que é interesante ver como se abren novas formas de ver cine e de interactuar con este.

Black Mirror principal
Fotograma de 'Black Mirror: Bandersnatch', Netflix 2018.
BALEACULTURAL.NET
5 ene 2019 12:00
O pasado 28 de decembro Netflix lanzaba “Black Mirror: Bandersnatch”, un filme interactivo que introduce ao espectador na historia de Stefan, un mozo de 19 anos que pretende desenvolver un videoxogo no que o xogador escolla as súas propias decisións para rematar a historia. As primeiras críticas que puiden observar eran moi optimistas: o director español Álex de la Iglesia valorou moi positivamente o novo de Black Mirror na súa conta de Twitter, xerando un debate sobre se Bandersnatch era unha obra mestra ou unha produción mediocre. Álex de la Iglesia e máis eu temos unha cousa en común: vímonos abraiados pola novidade. Antes de poñerme a escribir este artigo vin o filme tres veces. Fixen todos os finais e experimentei todas as combinacións que puiden. E desta visualización frenética tiro dúas conclusións. A primeira, que quedei a cadros; a segunda, que non sabería dicir se me gustou ou non. Para ser sincera, a primeira vez que a vin fiquei abraiada. Colin dicía “vémonos na seguinte”, e eu pensaba se se referiría á seguinte vida ou á seguinte decisión. A película está ben: é entretida, fainos pensar e provoca moitas emocións. Mais ten demasiados problemas.

UNHAS PERSONAXES A MEDIAS

Stefan está a medio cocer. Para ser o protagonista da trama é unha personaxe sen ningún tipo de desenvolvemento. En parte os espectadores somos coprotagonistas, e no mesmo espazo de tempo no que o mozo apenas se move da súa perspectiva inicial, a obra pasa de producir na persoa que está fronte ao ordenador unha sensación de querer matar a todo o mundo a facer que non se queira recorrer á violencia. É un mozo de 19 anos obsesionado coa morte da súa nai e coas decisións. Friki, con problemas de saúde mental e incapaz de facer algo por si mesmo. Esperta cero empatía, quizá por iso decidín matalo na primeira ocasión que se me presentou.
BlacK Mirror 1
Fotograma de 'Black Mirror: Bandersnatch', Netflix 2018.
As personaxes secundarias como o pai, a doutora ou Tucker pasan sen pena nin gloria. O primeiro é unha personaxe arquetípica, a doutora é unha psiquiatra cargante e Tucker é un empresario da industria que só pensa en conseguir máis cartos. O normal.

Colin, polo contrario, chama moito a atención. Se os guionistas querían que o público amase á personaxe, conseguírono. É a personaxe que nos introduce moitas das cuestións filosóficas que se pretenden abordar. O control do goberno, a imposibilidade de decidir por nós mesmos, a obrigatoriedade de volver tentalo... Black Mirror tenta crearnos unha sensación de control sobre o filme e Colin pode destruíla en calquera momento. Se rexeitamos tomar drogas, mete o éxtase no té e obríganos a tomalo pese a que nós tomamos a decisión contraria. Cando aceptamos a oferta de Tucker, di que escollemos a opción equivocada, que temos que volver tentalo. E se queremos seguir vendo o que pasa, literalmente obríganos a tomar a outra decisión. Moitas veces non se distingue se Colin estaba a falar con Stefan ou co espectador, xa que a pesar de que se dirixe a Stefan fan preguntas para facernos pensar. Incluso en ocasións mira directamente á cámara rompendo a cuarta parede. Ten unha carisma que non sabe onde metela: felicidades Colin, pasas o corte.

formulaciónS FILOSÓFICaS

Se hai algo que me molesta de Black Mirror é a “deriva illuminati” que trae desde hai tempo, sobre todo, desde que se incorporou ao catálogo de Netflix. Desespérame que os guionistas dean a sensación de estarmos en Matrix, que a tecnoloxía é malvada e que somos un rabaño de ovellas que non saben pensar por si mesmas.

Porén, aínda que o filme mantén a amentada tradición “illuminati confirmed” da serie, si que introduce –non todo o ben que podería– conceptos interesantes sobre o libre albedrío e a liberdade individual. As decisións que tomamos na película –e na vida– non só nos afectan a nós, senón tamén ao noso arredor. Cando Stefan é consciente de que alguén decide por el e temos que dicirlle quen o controla, nós escollemos o símbolo no lugar de Netflix, mais matar ao pai é obrigatorio. Todo ten consecuencias, e aínda que pensemos que podemos controlalo todo, non é certo.

Black Mirror 2
Fotograma de 'Black Mirror: Bandersnatch', Netflix 2018.
Aínda que todo ten problemas neste filme, os detalles son quen de abrandarlle o corazón a calquera. Que Colin se comunique co público nalgúns finais (volve a tentalo, podes decidir, opción equivocada…) é moi interesante. Hai frases moi destacables nesta personaxe aínda que non teñan maior transcendencia. Por exemplo, di “vémonos na seguinte”, polo que é razoable dubidar se se refire á seguinte vida ou á seguinte decisión, xa que volven mandarnos cara atrás moitas veces. Cando lle dicimos a Stefan que esnaquice o seu pai di: “Ai deus, en serio?” Dío mentres mira ao ceo: significa “deus” coma os espectadores que deciden o destino de Stefan ou como un ser todopoderoso que determina o destino?

‘BLACK MIRROR: BANDERSNATCH’ NON É UN VIDEOXOGO, PENSO

Desde que saíu o filme defendín ante moitos que non era un videoxogo, xa que algunhas persoas comparan a película cos xogos de decisións. Bandersnatch é un filme interactivo cun concepto moi interesante a explorar noutras producións. Aínda así, hai momentos nos que si que a película dá a sensación de estar xogando a unha novela das de “constrúe a túa propia historia”: nos primeiros minutos do filme, cando aceptamos a oferta de Tucker, e Colin di que escollemos mal a resposta: vemos un dos finais e temos que volver atrás e escoller a outra resposta para poder seguir a trama. Noutro momento temos que teclear un número de teléfono que se nos repite se non o escoitamos ben. Neses momentos tiven a sensación de estar xogando á Play no lugar de estar vendo un filme.

A valoración xeral de Black Mirror: Bandersnatch é positiva. Non se pode cualificar isto de revolución –tal e como facía Álex de la Iglesia nos seus chíos– mais si que me alegra ver que se abren novas formas de ver cine e de interactuar con este. Black Mirror comete sempre o erro de tentar ser unha cousa profunda e escura, e para a súa desgracia moitas veces fica a metade de camiño. A película é como moitos dos capítulos das súas tempadas: nin come nin deixa comer.

Informar de un error
Es necesario tener cuenta y acceder a ella para poder hacer envíos. Regístrate. Entra en tu cuenta.

Relacionadas

Balea Cultural
‘Star Wars’: As dúas caras da nostalxia

A historia de como Disney mercou os dereitos da saga de Star Wars sen ter antes unha idea clara de que facer con ela.

Balea Cultural
‘Casablanca’: revisitando o mito
De cando en vez non está de máis visionar de novo un dos grandes expoñentes do cinema clásico de Hollywood.
Movimiento BDS
Movimiento BDS Sidenor cede a la presión y anuncia que dejará de vender acero para las armas israelíes
La acerera vasca toma esta decisión después de que los sindicatos ESK, LAB y ELA requiriesen información y exigiesen acciones para frenar la complicidad con el genocidio.
Palestina
Palestina Israel bombardea un cumpleaños infantil y asesina a 39 personas en otra jornada mortífera en Gaza
Las Fuerzas Armadas de Israel siguen extendiendo la muerte por todo el territorio de Gaza. Un ataque contra una cafetería frecuentada por periodistas acaba con la vida de varios niños y niñas, un fotoperiodista y una artista plástica.
República Democrática del Congo
República Democrática del Congo La RD del Congo y Ruanda, mediados por Estados Unidos, firman un acuerdo de paz incierto
El acuerdo busca crear cadenas de valor en las que intervengan ambos países, con una mayor presencia de los Estados Unidos en la zona. La poca presencia de las víctimas del conflicto en las conversaciones genera dudas en la sociedad civil congoleña.
Análisis
Análisis Negar, polarizar, avanzar: el asalto de la ultraderecha a las políticas climáticas
El llamado Pacto Verde Europeo se ha convertido en el principal caballo de batalla de la guerra cultural del negacionismo climático, sobre el que anudar los diferentes discursos negacionistas de la extrema derecha.

Últimas

Corrupción
Corrupción El juez decreta prisión provisional sin fianza para Santos Cerdán
El juez acepta la propuesta del fiscal y decreta cárcel contra el ex secretario de organización socialista por integración en organización criminal, cohecho y tráfico de influencias.
Opinión
Opinión Feminismo de clase y lucha por la hegemonía cultural
Muchos espacios feministas suelen incorporar códigos simbólicos y culturales burgueses que deslegitiman a los de la clase obrera. Aparte de las condiciones materiales, es necesario abordar la hegemonía cultural que estructura esta exclusión.
València
València La Audiencia de Valencia confirma la imputación a Argüeso en el juicio de la dana
La Sección Segunda de la Audiencia Provincial concluye que la resolución de la instructora “no es irrazonable ni arbitraria”, ratificando la imputación del ex secretario autonómico de Emergencias.
Sevilla
Cumbre de la ONU en Sevilla Cumbre de la ONU en Sevilla: sin EEUU, sin hablar de Palestina y con poca ambición según las ONG
Más de 150 representantes internacionales debatirán en la Cumbre de la ONU hasta el 3 de julio con el objetivo de firmar el Compromiso de Sevilla, un acuerdo “hipócrita y poco ambicioso”, según las organizaciones sociales
Barcelona
Derecho a la vivienda Amenazas de violencia extrema y una paliza a los habitantes de un bloque okupado de Barcelona
El Salto accede a las llamadas y mensajes de audio amenazadores que un grupo de desokupa envía al vecindario del bloque Llenguadoc, donde confirma cumplir con el mandato del propietario del edificio.

Recomendadas

Historia
Historia ‘Weimar’, y su eco
‘Tiempos inciertos’, la exposición dedicada a la República de Weimar en el CaixaForum de Barcelona, apenas se deja nada, pero vuelve a incurrir en la idea de las “dos Alemanias” contrapuestas.
Economía social y solidaria
Historia Lo que Franco arrebató al cooperativismo y a la economía social y solidaria
La dictadura franquista combatió de forma cruel el movimiento cooperativo fraguado en la II República, y durante la propia guerra con las denominadas colectividades, y pervirtió la idea de autogestión a través de los ideales falangistas.
Río Arriba
Río Arriba Yayo Herrero: “El holocausto nazi no es una excepcionalidad en la historia de Europa, es un modus operandi”
Nueva entrevista de Río Arriba en formato podcast y vídeo en el que hablamos de ecofeminismo, transiciones ecosociales justas, decrecimiento, colapso, poner la vida en el centro y mucho más.