Racismo
Zinthia Álvarez: “É importante crear referentes para as nenas e nenos negros desta sociedade”

Falamos con Zinthia Álvarez Palomino, xornalista e creadora do proxecto ‘Mujeres negras que cambiaron el mundo’. Tamén é membro de Afrogalegas, grupo que a animou a sacar adiante este proxecto de libros ilustrados cos que busca dar visibilidade a mulleres negras que fixeron historia.

Podes contarnos en que proxecto estás a traballar?

O proxecto consiste nunha serie de libros infantís ilustrados que busca darlle visibilidade ás mulleres negras e afrodescendentes que romperon cun estereotipo de raza e de xénero e fixeron historia. No primeiro, Mulleres negras na ciencia, aparecen doce biografías ilustradas de mulleres negras e afrodescendentes que fixeron grandes aportacións á ciencia en diferentes ámbitos pero que seguen sendo descoñecidas para grande parte da poboación. No seu momento, conseguiron entrar neste mundo no que se entendía socialmente que a muller non debía estar, e moito menos a muller negra. Por iso, o proxecto iníciase coa ciencia, porque creo que é importante que saia á luz o valor e o potencial destas mulleres —e as achegas tan importantes e tan valiosas que realizaron— nun ámbito que estivo historicamente tan controlado polos homes. Este é o primeiro de moitos libros con mulleres afrodescendentes como protagonistas.

O feminismo branco tende a esquecer ás mulleres racializadas?

Eu non me centraría só nos feminismos. A min cústame o de personalizar ou centrar unha idea nun punto en concreto porque podemos caer en erros ou facer sentir mal á xente que loita dentro dese grupo, por exemplo. Eu penso máis ben que é a sociedade a que é racista e machista, polo que as mulleres negras teñen dúas discriminacións: por seren mulleres e por seren negras. Ademais, cando si se fala da muller negra faise desde o estereotipo. Con este proxecto eu busco rematar con esta idea.

“Hai que deixar ver á sociedade a importancia das redes de apoio que as mulleres moitas veces non teñen”

Febreiro foi o Mes da Historia Negra. Sacáchedes o proxecto neste mes por esa razón?

Non, é coincidencia. O feito de que non interese falar das achegas destas mulleres á ciencia, por exemplo, é unha cuestión de poder. Quen ten o poder ten os medios de comunicación e quen ten os medios ten a visibilidade. Así se podería resumir. Pasa en internet, por exemplo. Se tentas buscar información dalgunha das doce mulleres que menciono no libro, vas atopar que: primeiro é escasa —algunha directamente case non ten— e segundo, a maioría está en inglés, e tes que facer un traballo de tradución.

Por que xorde este proxecto?

A pregunta para min sería: por que agora e non máis adiante? Xorde agora porque atopei un grupo de mulleres negras coas que me identifiquei: Afrogalegas. Para min foi moi importante atopalas porque é un grupo do que me sentín parte e, dalgún xeito, se convertiron en referentes para min. Grazas a iso decateime do importante que é crear referentes para as nenas e nenos negros desta sociedade, que ademais non só son xeracións segundas ou terceiras, senón que moitos son adoptados. Estase notando moitísimo a cantidade de pais e nais adoptantes de nenos racializados que precisan referencias. E non se lles pode guiar sen falar da historia das persoas negras e sen apoiarse no empoderamento que hai detrás das grandes aportacións que fixeron.

Por que a través de Verkami? A parte tan capitalista que teñen agora mesmo as editoriais non me interesa. Quero que saia este proxecto pero non para lucrarme con el, quero facelo de xeito que as persoas, a xente, tamén se involucre, que sexa un proceso compartido, que non sexa simplemente “xa está listo e a mercar”. Se a xente forma parte dáse conta de como nace o proxecto. E dun xeito máis íntimo ademais, algo que penso que se está a perder. Estamos metidos no individualismo, cando as liñas de apoio son moi importantes e fan moito ben á sociedade e ás persoas. É o que che comentaba de como xurdíu a idea para este libro: podía térseme ocorrido máis tarde, mais ao estar en Afrogalegas sentinme co valor e o apoio para levalo adiante. E iso é gratificante. Hai que deixar ver á sociedade a importancia das redes de apoio que as mulleres moitas veces non teñen, sobre todo as afrodescendentes, xitanas e inmigrantes. Gustaríame facer un chamamento á sociedade, que intenten apoiar o proxecto porque a súa aportación é un xeito de sacar á luz a estas mulleres que estiveron ocultas durante moitísimo tempo e de recoñecer todo o que fixeron. O verkami remata o 17 de marzo, e todas as aportacións contan, e a difusión. Iso é o importante.