Sexualidad
Sexua sentitzen, pentsatzen eta ikasten

Sexua kontzeptu polisemikoa da eta sexuari buruz hitz egiten dugunean oraindik ez dugu argi zertaz ari garen. Sexu pedagogian jarduten dugunok, berriz, argi dugu sexua definitzerakoan garrantzitsuena kultibatu eta sustatu beharreko balore bat dela azpimarratzea da. Magnus Hirschfeldek esan zuen bezala, “Sexuan kultibatzeko balore gehiago daude saihestu beharreko arriskuak baino”.

Epistemologia sexologikotik, sexua ez da genitalekin egiten duguna, baizik eta garena, emakumea ala gizona izatea horrela sentitzen eta deskubritzen dugulako. Sexuak dimentsio bio-psiko-soziala dauka, ondorioz, emakume eta gizon bakoitza bere biologiaren, kulturaren eta biografiaren produktu bat da; beraz, pertsona ororen identitatea markatzen du, izaki sexudun bihurtzen gaitu eta diferentziatzen gaitu, zehazki, izaki bakar eta errepikaezinak sortzen ditu. Gainera, desberdintzen gaituen heinean topaketak eragiten ditu: interakzioak, atrakzioak, maitemintzeak, irrikak eta sinergiak. Labur-labur esanda, sexua kontzeptu izugarri irekia da eta Aniztasuna sorrarazten du maila guztietan. Emakumeek bizarra edukitzea, mutilek alua izatea, neskei neskak gustatzea, emakumeak XY izatea, gizonek luma edukitzea, emakumeak hedonikoak izatea, gizonek sadomasokismoa praktikatzea, eta abar, aniztasunaren ondorio naturala da. Hala ere, ezjakintasunetik, batzuetan binarioa dela leporatzen zaio, nahiz eta aniztasun guzti hori berari zor diogun.

Emakumeek bizarra edukitzea, mutilek alua izatea, neskei neskak gustatzea, emakumeak XY izatea, gizonek luma edukitzea, emakumeak hedonikoak izatea, gizonek sadomasokismoa praktikatzea, eta abar, aniztasunaren ondorio naturala da

Gehiegitan, sexuari buruz jardutean, disziplina desberdinetatik egin ohi da, hala nola, erlijioetatik, medikuntzatik eta mugimendu sozialetatik; gutxienetan, ordea, sexologiatik eta hor jaiotzen dira hanka sartzeak. Sexologia beste zientzia batzuetatik elikatzen den arren, corpus teoriko eta epistemologia propioa dauka eta disziplina zientifiko profesionala da; baina, badirudi oraindik ez duela gizartearen eta akademiaren errekonozimendua lortu. Ondorioz, ezagutzen ez dena asmatzen da eta hutsune teoriko eta enpirikoa normaltasunaren paradigmarekin bete da. RAEk paradigma honela definitzen du: “Zalantzan jarri gabe onartzen den teoria edo teoria multzoa, arazoak konpontzeko oinarri eta eredua eskaintzen duena”. Gizarte eta garai bakoitzean sexualitatea ulertzeko modua ere printzipio horren mende egon da, horregatik, gehiengoa norma bihurtu da (normala) eta sexualitatea normatibizatu, pobretu eta erabat murriztu da.

Gizartean nagusitzen den sexualitatearen paradigma, ugalketa ereduan eta sexualitate maskulinoan oinarritzen da, honen arabera harreman erotikoak bikote heterosexualen artean bakarrik dira onargarriak, betiere, seme-alabak izateko eta sexualitate femeninoa maskulinora egokitzen bada. Harreman erotiko anonimoak sarri edukitzea “kontrolez kanpokotzat” edo patologikotzat hartzen da, batez ere, emakumeen kasuan. Sexualitatearen oinarrizko osagaiak (gorputza-plazerra-desira) ugalketaren paradigmatik filtratuz gero, gorputza genitaletara murrizten da, plazerra koito bihurtzen da eta desira erotikoa heterosexuala bilakatzen da. Horrenbestez, heteronormatibitatetik eta androzentrismotik at dauden sexualitateak eta sexuaren inguruko posizionamendu politikoak, tabua, perbertsioa, gaixotasuna, erradikalak eta bazterrekoak kontsideratzen jarraitzen dira.

Gizarte eta garai bakoitzean sexualitatea ulertzeko modua ere printzipio horren mende egon da, horregatik, gehiengoa norma bihurtu da (normala) eta sexualitatea normatibizatu, pobretu eta erabat murriztu da

Justizia sozialaren alde borrokatzen duen orok, androzentrismoarekin eta heteronormatibitatearekin haustea du helburu, patriarkatuarekin, alegia; hala ere, sexura gerturatzen da gehiegitan eta berriro ere, berau ezagutu gabe eta sexuaren arazo bakarra sexismoa dela konturatu gabe. Carole Vancek Plazerra eta Arriskua, Sexualitate femeninoa esploratzen izeneko liburuan teorizatzen duen bezala, emakumeen sexualitatea plazerraren eta arriskuaren artean definitzen da eta abiapuntua soilik arriskua bada, erotika (fantasiak, desirak, maitemintzea, sexu harremanak…) mehatxutik eta arriskutik definitzen dela deskribatzen du. Erotika orokorrean eta bikote heterosexualen erotika, konkretuki, mehatxagarria bezala identifikatzea oso kaltegarria izateaz gain sexualitatea ez ulertzea esan nahi du, erotika indarkeriarekin parekatzea baita eta sexua saihestu beharrekoa kontsideratzea. Honen harira “sexu” indarkeria kontzeptua jaio da eta funtsezkoa da termino hau bir-pentsatzea. Bi pertsonen artean sexu harremanak egoteko ezinbestekoak dira gorputza-plazerra-desira eta komunikazioa-adostasuna-errespetua, 6 puntu hauek bien partetik ematen ez badira, emaitza ez da inoiz sexu harremana izango, erasoa, abusua, bortxaketa baizik. Beraz, sexua ezin da inolaz ere indarkeriaren izenondoa izan, sexuak sinergiak eraikitzen ditu, aniztasuna sortzen du eta honek gizartea aberasten du.

Laburbilduz, korronte filosofiko, politiko, erlijioso eta zientifikoetatik horrenbeste kakaztu dugu sexua, etsai bihurtu dugula eta honen kontra borrokatzen ari gara, baina borroka honek soilik galtzaile bilakatuko gaitu, gure buruaren aurka eta sexuen arteko guda bultzatzen ari baikara. Ezjakintasun sexualari esker, ikuspegi eta posizionamendu antisexual zaharrak mantentzen eta berriak eraikitzen hasi gara eta honi aurre egiteko sendagai bakarra sexu hezkuntza dugu. Sexuari buruz hitz egiteko, sexuari buruz pentsatu eta ikasi beharra dago, ostera, gure historia errepikatzen ihardungo dugu.