O bacallau no escenario gastronómico galego apareceu por unha tradición clerical mesturada coa precariedade xeralizada. Acompañounos a través do tempo e hoxe continúa sendo parte da nosa historia cada que o comemos.

A matanza do porco é unha práctica que sobrevive ás xeracións, á lei, aos supermercados e carnicerías. Porque é máis que quitarlle a vida a un porco, é un ritual, é providencia, é comunidade, memoria e identidade.

Se a través da gastronomía se pode coñecer unha cultura, pensei que o mellor xeito de coñecer a miña aldea —e en xeral a vida no rural galego—, era aproximándome ao que se cociña nas súas casas.

Adicarei este espazo do blog Rehabitar o rural á documentación das receitas tradicionais galegas co fin de valorizalas, compartilas e desfrutalas.

É hora. O cheiro xa inunda a cociña. A porta do forno ábrese e, con moita delicadeza, como se o que se levara nas mans fora un bebé, sácase a bandexa co pan de millo. A súa cortiza gretada non coopera co coitelo cando este quere atravesala. Cando o logra, a folla de metal deslízase con facilidade ata abaixo, como se, no canto de pan, estivera a cortar un anaco de nube que se vai facendo faragullas. Non é momento de ser civilizados. O recendo e a pinta que ten o pan vólvennos ansiosos e, dispostos a queimarnos os dedos, atacamos o bolo a beliscos. Cando o pan finalmente fai contacto co padal, debúxase ledicia en todas as facianas. A cociña é quizais o único lugar no que podo presenciar o gozo auténtico e desinhibido percorrer os corpos das miñas veciñas.

Ao contrario do que se adoita crer, o mundo rural galego é un exemplo importante de que outros modos de convivencia son posibles. A cooperación é o motor que move as relacións sociais a tal grao que substitúe certas prácticas capitalistas que criamos tan arraigadas e, por tanto, irreversibles.

Empeza o mes de setembro. Toda a aldea alístase para o traballo que comeza xunto co outono. É época de vendima. Nas viñas de máis de cen anos, as uvas volven estar maduras como cada tempada, listas para a súa recolección.
A pesar do inminente despoboamento do medio rural, facer viño de maneira artesanal é unha tradición que ningunha casa deixou de practicar de maneira colaborativa.
A través do traballo, reactívase a memoria, refórzanse os vínculos comunitarios e se continua construíndo a identidade. Factores imprescindibles para a defensa da terra e dos modos de vida fóra das urbes.