Sara Guerrero Alfaro

Artículos

Literatura
Cristina Sánchez-Andrade “Casares soubo fusionar a tradición oral cunha clara vontade experimental”
Conversamos coa escritora Cristina Sánchez-Andrade sobre a súa tradución da obra de Casares ao castelán para a editorial Impedimenta, así como dos posibles puntos en común entre a súa novela 'Las Inviernas' e 'Vento Ferido'.
O prelo
Literatura Transformar a morte para continuar a historia
Marta Orriols, referente da literatura catalá contemporánea, aborda a experiencia da perda e as vicisitudes coas que nos enfrontamos nos procesos de dó.
O prelo
Xornalismo A testemuña dunha década
Unha antoloxía de crónicas que relata tanto a traxectoria autoral de Fran P. Lorenzo como unha parte da vida xornalística na nosa lingua.
O prelo
Feminismos Berrar o que ninguén quere escoitar
A nova tradución ao galego do xa emblemático e polémico ensaio de Despentes demostra que tanto –ou que tan pouco- avanzou o discurso público na conversa sobre a opresión e a violencia sexual.
Literatura
O PRELO Todas as guerras son iguais
Cunha prosa concisa e afiada, Agota Kristof mergúllanos nun mundo desamparado, no linde da humanidade. Un retrato vívido da guerra e o que esta fai de nós.
O prelo
Feminismos Saltar fóra da páxina: as personaxes femininas
Inma Otero Varela volve a crear unha ponte entre a filosofía e a literatura para resolver que tan reais podemos considerar as personaxes e, por outra banda, que tipo de representación feminina se está a construír na literatura galega contemporánea.
O prelo
13 Editora “Queremos xerar procesos de empoderamento a través da lectura”
“Verbas disidentes para construír contrapoder”. A plataforma ECOAR))) presenta un proxecto editorial enfocado na divulgación do pensamento crítico para a transformación social.
Medio rural
A longa resistencia das comunidades de montes veciñais contra o espolio
En plena ditadura, as comunidades de montes veciñais conseguiron recobrar a titularidade sobre os montes que o plan da autarquía lles arrebatara. Case 80 anos despois, continúan na loita contra os resaibos da política franquista.
O prelo
Poesía Retrato dunha Galiza crebada
'Uralita' é un poemario que matina sobre a configuración da identidade cultural, as súas contradicións e as súas ficcións.
Literatura
O PRELO Diario da dor
Kopano Matlwa reflexiona sobre a culpa pola inacción nos conflitos sociais de Suráfrica na era post-apartheid.
Feminismos
O PRELO A casa do pai: as condenas que herdamos
A última novela da autora vasca, Karmele Jaio, reflexiona sobre os mandatos da masculinidade e a transmisión xeracional do réxime de xénero, e como afectan a nosa vida cotiá até hoxe.
O prelo
César Lorenzo “A xente do rural ten o dereito de acceder á cultura” 
Aira Editorial leva máis dunha década desenvolvendo a industria literaria desde onde non está garantida a accesibilidade á cultura por mor da exclusión territorial que se vive no rural.
O prelo
O Prelo Contra a obriga de gustar
Detrás do aparentemente nimio acto da depilación, agóchase o sistema heteropatriarcal que, co seu cariz racista, perpetúa a presión estética baseada nunha ficción.
Precariedad laboral
Privatización As repercusións da externalización dos servizos públicos
A folga organizada polas traballadoras das bibliotecas da Coruña volveu deixar de manifesto os efectos da crecente política de externalización de servizos, e reaviva o debate sobre o que supón que empresas privadas xestionen os servizos públicos.
O prelo
O Prelo Entrecontar nos límites do tempo e do espazo
Unha serie de historias ucrónicas que tecen a memoria dunha Galiza que non morreu coa guerra nin coa ditadura, senón que sobrevive e se recrea.
Literatura
O PRELO Narrar desde a greta
Unha novela excepcional sobre navegar entre a morte e a perda de sentido no marco da sociedade contemporánea
Actualidad LGTBIQ+
Dereitos Trans “A estabilidade do corpo sexuado é produto dunha historia colonial”
Conversamos sobre o devir das teorías identitarias, os paradoxos da visibilización e a incidencia que até hoxe ten o colonialismo na comprensión dos corpos e a transfobia.
O prelo
O PRELO Guía práctica para mudar o sistema
O novo proxecto editorial, 13 editora, publica un manual para construírmos accións e campañas a través da non-violencia.
O prelo
O PRELO ‘Pequeno País’ ou como narrar para construír futuro
Gäel Faye escribe sobre un dos acontecementos máis cruentos da humanidade para crear luz e alumear o porvir.
Punk
MUSICA O punk galego a través das súas mulleres
Aínda que o punk sempre representou un espazo de liberación, a súa historia tamén está composta por invisibilizacións e violencias machistas.
O prelo
Literatura Ourika ou como ler o pasado doente
O texto de Claire de Duras describe os efectos do colonialismo na identidade da primeira personaxe negra da literatura francesa.
O prelo
O PRELO Ante a constante ameaza do fascismo, a defensa da vida
Umberto Eco desentraña o fascismo para que poidamos recoñecelo, desenmascaralo e sinalalo en calquera das formas coas que se camufla para filtrarse nas nosas vidas.
O prelo
O PRELO Un canto á vida entre o barullo neoliberal
O poemario de Lorena Conde pregunta polo espírito e o corpo nunha época ditada pola precariedade e a falta de futuro.
Pueblos originarios
Marichuy “Nuestra lucha es por la vida, una vida que no sea solo la nuestra, sino la de todas”
Marichuy y Nisaguie Flores recorrieron Europa, en el marco de la Gira por la Vida, con el objetivo de visibilizar los procesos de lucha de las comunidades indígenas y tejer redes contra la opresión neoliberal.
Gira zapatista
María de Jesús Patricio “A nosa loita é pola vida, unha vida que non sexa só a nosa, senón a de todas”
As defensoras dos dereitos humanos, María de Jesús Patricio y Nisaguie Abril Flores participan na Xira pola vida, orquestrada polo Ejército Zapatista de Liberación Nacional.
O prelo
O PRELO Habitar a contradición: as pégas do feminismo contemporáneo
O libro de Roxane Gay é unha intelixente crítica ao feminismo nun contexto en que a compaixón e a escoita parecen estar ausentes nas discusións.
O prelo
O Prelo Narrar con conciencia
Paula Carballeira profunda na necesidade humana do relato e exhibe a potencia política da narración oral.
Galicia
Medio rural Transformar o rural
Logo de case dous anos na rede, o blog Rehabitar o rural deseña un proxecto para tentar ampliar o espazo de enunciación.
O prelo
LITERATURA Os libros que hai en nós
Contrario ao que se adoita dicir, a experiencia lectora non é unha práctica solitaria. “Os libros que hai en min” parte dunha perspectiva subxectiva para logo tender unha ponte coas lectoras.
Literatura
Bibiana Candia “La literatura puede ayudar a dar luz a la memoria histórica”
En ‘Azucre’, su primera novela, la escritora Bibiana Candia rescata del olvido y rinde homenaje a los gallegos que fueron esclavizados a mediados del siglo XIX.
O prelo
LIV STRÖMQUIST Quitarnos a culpa e morder a mazá
Corpo, sexualidade e poder. A banda deseñada de Liv Strömquist repasa a historia dos órganos sexuais femininos.
Medio rural
DEREITOS Sen dereitos culturais
Notas sobre a realidade do panorama cultural que experimentan as comunidades labregas.
O prelo
O PRELO Descenso aos círculos do coidado
A primeira novela de María Marco representa o acto de coidar como un poliedro para desvelarnos os seus diversos carices: os máis luminosos e os máis escuros.
Colonialismo
12 de octubre Racismo y resistencia en una España colonial
Colectivos anónimos intervienen monumentos de figuras colonizadoras en diversas ciudades del territorio español. Exigen el reconocimiento del genociodio cometido durante la conquista y colonización de Abya Yala.
Medio rural
MACHISMO Machismo no rural: a viuvez
Para algunhas mulleres, a fin do matrimonio non sempre supuxo liberarse do seu opresor. Aínda ficaba a man opresora de toda a comunidade que a controlaba con punitivismo.
O prelo
LITERATURA O hibisco púrpura: os custos da liberdade
A primeira novela da autora nixeriana Chimamanda Ngozi Adichieda dá luz aos clarescuros dunha sociedade marcada polo colonialismo.
Culturas
Medio rural O loito como fenómeno comunitario
A longa tradición de xestión comunitaria da vida, que caracteriza aos espazos rurais, tamén inclúe a perda dun integrante da comunidade.
O prelo
Literatura Estampas da vida dunha muller negra libre
A editorial Hugin e Munin edita a novela autobiográfica de Harriet E. Wilson que expón a explotación das mulleres negras no século XIX nos Estados Unidos.
Feminismos
AS WOMANSPLAINERS “É preciso que se dea voz ás mulleres, que non se nos interrompa”
O podcast galego, ‘As Womansplainers’, procura abrir un espazo nos medios de comunicación para que a opinión das mulleres sexa escoitada.
Culturas
MEDIO RURAL De volta ao pensamento máxico
Baixo o estigma de “atraso” e “ignorancia” a mirada urbana ten deslexitimado cosmogonías enteiras das poboacións rurais
O prelo
O PRELO O que a marea esconde
Aira editorial publica a última novela de María Oruña, a autora que mudou a avogacía pola escritura de novela negra.
Juventud
MOCIDADE TUTELADA Medrar cara a precariedade sistemática
A vulneración de dereitos fundamentais, o estigma social e unha pronta e obrigada inserción ao mercado laboral son algúns dos factores que expoñen á mocidade tutelada e ex-tutelada á exclusión social arredor de todo o Estado.
Medio rural
MEDIO RURAL “Cottagecore” ou romantizar a vida no rural
Baixo o nome de “cottagecore” ou “slow-living”, as redes sociais énchense con imaxes dun rural bucólico que se afasta dunha visión real e crítica do que supón vivir nas zonas non urbanas.
O prelo
María Alonso Seisdedos “Gústame que as traducións me fagan pensar e me ensinen cousas”.
Falamos coa tradutora sobre a súa profesión, así como da súa experiencia traducindo “Unha educación", o fenómeno editorial de Tara Westover.
Medio rural
MEDIO RURAL A aldea, territorio interxeracional
A estigmatización da mocidade e a intolerancia cara á terceira idade está a ser construída a partir de certas narrativas que dividen as poboacións.
Medio rural
Migración O rural como refuxio
Apuntamentos sobre as condicións e as posibilidades que o mundo labrego ofrece ás persoas migrantes en situación irregular.
O prelo
DEREITOS HUMANOS Quando grupos vulneráveis são feridos
A novidade editorial da colección Aliceres de Através Editora, abre a reflexión sobre as problemáticas que supoñen a categoría “crimes de odio” na loita contra a discriminación a nivel xurídico.
Medio rural
Mediación de leitura A nosa Alexandría
Unha forma de imaxinar a forza das bibliotecas populares nos contextos rurais da Galiza.
O prelo
EDUCACIÓN Educar para (trans)formar
Fronte a un sistema educativo que restrinxe a creación e o pensamento crítico, a arte. Só a creatividade poderá axudarnos a cuestionar o establecido.
O prelo
Andrea Jamardo “Os nosos libros reflicten o noso xeito de ver o mundo"
Falamos coa editora de Cuarto de Inverno sobre a visión do seu proxecto editorial e a recuperación da historia de mulleres a través da literatura.
Gira zapatista
GIRA ZAPATISTA Cando dous mundos se converteron nun só
A primeira delegación zapatista desembarcou este martes nas costas da península e foi recibida por comitivas internacionais.
Ejército Zapatista de Liberación Nacional (EZLN)
Zapatismo Galiza á espera da chegada inminente da Montaña
Os colectivos de abaixo e á esquerda arredor de toda Galiza teñen traballado ao longo de meses para recibir á delegación do EZLN.
O prelo
Literatura Cando as mulleres se fixeron individuos na literatur
Aínda que carga cos peores estigmas, a escritora feminista Louisa May Alcott escribiu un clásico que abriu novos horizontes aspiracionais para as mulleres.
Medio rural
Lucía Rodríguez “Quero demostrar que no rural non só se pode vivir da gandería”
Esta estudante de Publicidade e Relacións Públicas converteuse na gardiá da memoria dos Ancares e o que empezara coma un Traballo de Fin de Grao converteuse nun proxecto de autodefinición da identidade rural.
Medio rural
FEMINISMO A faciana rural do feminismo
As mulleres labregas non teñen os mesmos ideais nin os mesmos xeitos de organizarse, mais iso non quere dicir que non loirten contra a violencia machista.
O prelo
LITERATURA O infinito nun xunco: vivirmos no relato
Irene Vallejo lévanos pola fantástica viaxe da historia do libro, esa historia colectiva e sen fronteiras que comezou hai máis de 30 séculos e que non remata nunca.
Medio rural
COMUNIDAD A vida entre azueiras
As implicacións políticas dos rumores son evidentes: reafirman unha orden social.
O prelo
Literatura Carrusel: a muller en busca de sentido
Estamos compostas por un mar de lembranzas, feridas e herdanzas. Berta Dávila escribe sobre a arte de atar todos os nosos fragmentos e dar saída á dor a través da escritura.
Medio rural
Economía social Educación social contra a seca do rural
Xorde Outonía, un proxecto de educación social que aposta pola sustentabilidade rural.
Medio rural
Mobilidade Como rachar as ás da mocidade
A mobilidade é só a punta do iceberg da carencia de servizos básicos no rural que nos obriga a emigrar e que se mantén grazas á normalización da precariedade.
Capitalismo
Medio rural A vida rural como antítese do capital
Desde o seu inicio, o sistema capitalista está empeñado en desfacer a cosmogonía das comunidades rurais. Galiza foi, noutrora, un campo de resistencia, cuxos rastros aínda son visibles, mais quizabes non por moito tempo.
Patrimonio cultural
Medio rural Desenterrar o pasado para procurar o futuro
As mulleres rurais de Bamio traballan na recuperación e difusión do pasado oleiro da súa comunidade.
O prelo
LITERATURA Como aprendín a ler: longa viaxe cara á literatura
Agnés Deserthe aprendeu a ler logo de rematar a súa carreira en letras inglesas. A lectura pode ser máis que comprender o significado das palabras.
Movimiento vecinal
Medio rural Re-descubrir a política
Os procesos de xestión comunitaria da vida no campo están alí. As veces, sen darnos conta. Cales poden ser as súas posibilidades?
O prelo
Literatura Deixalo todo, empezar de novo: Para toda a vida
Despois de varios anos escribindo en inglés, Eva Moreda volve ao galego cunha novela curta que cuestiona o sentido da estabilidade na vida.
Medio rural
MOBILIDADE Os efectos dun sistema de mobilidade deficiente
As persoas maiores son as máis afectadas por un sistema de transporte que non as toma en conta, as reclúe e quítalles autonomía.
O prelo
O PRELO De volta ás orixes dunha historia inacabada
Nun contexto en que coñecemos dabondo a historia do feminismo occidental, “Parir a Liberdade” regrésanos ás nosas raíces e reconstrúe a traxectoria do movemento feminista galego.
Literatura
Literatura “Siguen vixentes os estigmas das mulleres acusadas de ser bruxas”
Falamos con Laura Rodríguez sobre a tradución de Bruxas, sobre os estereotipos da muller e sobre a edición de textos feministas no noso país.
Medio rural
Medio rural Saír da norma: o rural fronte á diferenza
Nunha contorna que se caracteriza polo traballo práctico, que lugar ocupa o traballo intelectual? Fronte ó desafío que supón para a convivencia a diverxencia, como construír un diálogo?
O prelo
Literatura Un achegamento á realidade da emigración feminina
Cal é a historia das galegas que marcharon cara a Suíza? “Elas, as emigrantes” ilumina a parte máis escura da diáspora galega a Europa: a feminina.
Medio rural
Medio rural Medio século de explotación: lucrar coa precariedade
A desigualdade de oportunidades económicas no rural é unha inxutiza a que se enfrontan as comunidades locais e que leva afectando a varias xeracións. Que mudou desde hai sesenta anos até hoxe?
Medio ambiente
Ecoloxía A Serra do Suído ao bordo do desastre ambiental
Máis de 20 aeroxeradores e varias minas proxectadas nunha zona que leva 15 anos esperando que se lle engada á Rede Natura. As irregularidades administrativas das concesións revelan a lóxica neoliberal coa que se rexen as autoridades.
O prelo
O PRELO Vixiar e programar: o inimigo coñece o sistema
Realmente é democrática a rede? Marta Peirano analiza o funcionamento de internet para explicar o noso presente e expón como a rede está a determinar o noso futuro.
Medio rural
Feminismos Unha escola para coidarnos entre todas
O proxecto Doulas Sororas naceu coma unha proposta para formar as mulleres do medio rural, loitar contra a violencia machista e acompañar as vítimas. Hoxe, as doulas son 40 mulleres que se reúnen ao longo de Allariz para coidar e manter a calidade das relacións na súas parroquias.
Medio rural
MEDIO RURAL Crise no minifundio
A crise económica tamén golpea o rural e, para facerlle fronte, a xente sabe que aínda hai algo que pode vender: as árbores e a terra.
Medio rural
Rehabitar o rural Na procura de marcos e lindeiros
Chegou unha ordenanza para limpar as leiras que moitos xa nin lembraban que tiñan. Mais a busca das terras perdidas é moito máis complicada do que parece, é unha loita contra o tempo, a vexetación e o esquecemento.
O prelo
O PRELO A literatura onírica
E ti, que farías se a próxima vez que abras o teu roupeiro aparece un paquidermo? Cuarto de inverno publica unha novela que escapa dos lugares comúns e fainos dubidar de todo o que está escrito nas súas páxinas.
Medio rural
O monte e as camiñantes
Si, nas aldeas vivimos como en pequenas illas, mais estamos rodeados por un mar de foresta.
Medio rural
Ir ao médico ou non se decatar de nada

O estigma que cae sobre as poboacións labregas perpetúase con frecuencia nos centros de saúde, obstaculizando unha atención médica coidadosa, respectuosa e digna.  

O prelo
Defendernos de quen di protexernos

A editorial Galaxia publica un libro que recoñece e sinala os distintos xeitos en que as institucións públicas vulneran ás mulleres.


Medio rural
Ao redor da cociña de ferro
A chegada do frío sempre muda por completo o ritmo de vida no rural. Este ano, ademais, a pandemia conxelou as tradicións milenarias. Como se lidia coa soidade e o confinamento nunha sociedade que se basea na cooperación para sobrevivir?
Economía feminista
“As mulleres seguimos atrasadas en formación empresarial”

Como frear a violencia económica contra as mulleres? A Asociación de Estudios Laborais Feministas organizou unha feira para crear espazos de formación e encontro param mulleres á cabeza de proxectos empresariais ou sociais.

Violencia machista
Fuxir ou atolar

Ser sinalada até o esgotamento coma unha mala muller ou ser obxecto de burla de toda unha comunidade. Esa é a outra cara da vida comunitaria do medio rural. Saír do padrón da feminidade tradicional pode desencadear a opresión, exclusión e violencia. 

Educación
(Des)aprender o Galego

Como se viviu e que repercusións tivo na vida das persoas a educación na ditadura? Unha breve disertación sobre o uso da lingua a partir de diferentes experiencias no ámbito rural.

Patrimonio cultural
Reconstruír a historia a través das testemuñas Na procura dos tesouros humanos vivos en Galiza

Asociacións culturais poñen a Galiza no mapa dos países que activan o proxecto Tesouros humanos vivos, unha iniciativa para recoñecer e visibilizar o valor do Patrimonio Cultural que as persoas maiores resgardan na súa memoria. Falamos con Xerardo Feijoo, quen está na cabeza da edición galega, sobre os obxectivos e as particularidades do programa na nosa terra.

Medio rural
Aprender galego: a aldea como escola

Afrontar unha nova lingua ao migrar non é sinxelo. Mais, se hai sorte, chegas a unha aldea na que a inmersión lingüística é inevitable. Na Galiza, aprender a lingua non só implica entendela e falala, senón estar preto dos prexuízos e do desprestixio.

Música
Reforestar o folclore a través da vangarda musical galega

O ciclo musical VanGal terá lugar esta fin de semana e presenta o traballo de catro artistas multidisciplinares que están a mudar o paradigma musical na Galiza.

O prelo
Hôzuki: Os desafíos da muller en Xapón

A literatura xaponesa de Aki Shimazaki chega á lingua galega para reflexionar acerca do aborto e das distintas relacións que as mulleres poden ter coa maternidade.

Migración
Efectos colaterais da política de estranxeiría
Cantas posibilidades ten unha persoa migrante de regularizar a súa situación no Estado español? Onde e como se accede á información sobre a lexislación de estranxeiría?
Medio rural
Alcumes e historia

O proceso de nomeamiento no campo galego suxire un diálogo coa súa propia historia e a súa propia realidade.

Universidad
La Xunta de Galicia extingue grados y másteres en artes y humanidades

El cierre de los másteres en Arte Contemporáneo y Artes Escénicas, más la crisis del grado en Ciencias del Lenguaje y Estudios Literarios, muestran una dinámica de desmantelamiento general. La Xunta no es capaz de comprometerse en materia de derechos culturales.

Educación pública
A Xunta extingue graos e mestrado en artes e humanidades

O peche do mestrado en Arte Contemporánea e Artes Escénicas e máis a crise de Ciencias da Linguaxe e Estudos Literarios amosan unha dinámica de desmantelamento xeral. A Xunta non é capaz de comprometerse en materia de dereitos culturais.

Medio rural
Quen mantén o rural?

Que hai detrás dunha veiga limpa e desbrozada? E detrás dun terreo cheo de viñas perfectamente atadas e podadas? Se escarvamos un pouco, unha leira pode ser o reflexo da precariedade e da coerción. Mais tamén pode ser produto do afecto, da xenerosidade ou dunha loita xigantesca por procurar a propia dignidade.

O prelo
Madialeva: viñetas do rural

As filas da ilustración da banda deseñada, ao igual que os relatos do rural galego, soen estar protagonizadas por homes. Ana Moreiras muda a xugada ao autoeditar un cómic que reúne historias do rural onde mostra as repercusións do machismo na vida das mulleres de varias xeracións.

Danza
“Calquera festival dunha cidade ten que ofrecer un contrato”

Desde hai dez anos, a cidade de Ourense é tomada durante dez días de verán pola danza contemporánea. Porén, a equipa do festival Corpo(a)Terra anunciou, despois da súa ultima edición a finais de agosto deste ano, o seu desarraigo da cidade e mesmo deu a coñecer o mal trato e a falta de sensibilidade da que foron vítimas por parte dos funcionarios do Concello ourensán.


Medio rural
Despois da odisea: retornar ao rural

As aldeas están cheas de viaxantes que terminaron por retornar á súa terra. Velaquí unha recompilación de testemuñas que des-romantizan a morriña e a vida no rural ao mesmo tempo que evidencian as súas carencias.

Migración
Efectos colaterales de la política de extranjería: migrantes víctimas del lucro

¿Cuántas posibilidades tiene una persona migrante de regularizar su situación en el Estado español? ¿Dónde y cómo se accede a la información sobre la legislatura de extranjería? ¿Quién acompaña, explica, asesora al colectivo migrante? ¿Hay algo más azaroso que tocar la puerta de alguien que tenga la sensibilidad y los conocimientos necesarios para brindar ayuda? ¿Qué pasa cuando tocas la puerta equivocada?


O prelo
Irmandiñas. Sempre estivemos aquí

Borradas, esquecidas, homoxeneizadas. A maioría das mulleres que foron parte fundamental dos movementos sociais de esquerda antes e durante a república ficaron detrás da sombra dos homes. O novo libro de Aurora Marco aparece para nomealas, reconstruír as súas vidas e contar esa outra parte da historia da Galiza.


Medio rural
A xestión comunitaria da auga
As estratexias de cooperación no medio rural brotan como os mananciais na Galiza: natural e abundantemente. Exemplo disto son os sistemas de repartición da auga xestionados por unha comisión. Con todo, o abastecemento autónomo afronta dificultades que poden levar á súa desaparición.
Medio rural
Un verán sen festas
A ausencia pode ser unha oportunidade para re-valorar o que deixamos de mirar pola cotiandade. Velaquí unha meditación sobre as celebracións populares nas parroquias rurais no contexto da pandemia e a crises demográfica.
O prelo
Xentes de Hemö de August Strindberg

Sacada do andel do esquecemento, a editorial Hugin e Munin publica en galego A xente de Hemsö, unha novela que indaga sobre os efectos coxunturais da desigualdade. 

Medio rural
A caza e os seus cans

Ir de caza é unhas das actividades máis habituais dos medios rurais. Mais, a costas de quen? As ínfimas condicións de vida dos cans abre un debate sobre ver os animais só desde unha perspectiva utilitarista.

O prelo
Contra os estereotipos das mulleres migrantes

Fronte ao reforzamento colonial da representación da muller inmigrante como un ser  despersonalizado e homoxéneo, publícase un libro para visibilizar as condicións e os obstáculos das mulleres inmigrantes asentadas na Galiza.

Medio rural
A insoportable sutileza do racismo no rural

Os medios masivos, o hermetismo das comunidades e os discursos herdados do franquismo son algúns dos factores que sistematizan a segregación das minorías.

Medio rural
A autoxestión das iniciativas artísticas no rural
O Cinema Palleiriso foi sede dun encontro que reuniu a máis dunha ducia de proxectos artísticos que traballan no rural de Lugo e Ourense.
Medio rural
Apuntamentos sobre a despolitización do rural
A represión, o illamento e a falta de acceso a medios de información de calidade limitan e condicionan a participación política nas comunidades rurais
Teatro
“Retirar os orzamentos culturais acaba cos discursos”
A Mostra Internacional de Teatro Universitario de Ourense cumpre 25 anos en medio dun proceso de desmantelamento cultural por parte do Concello de Ourense.
Movilidad
“A bici pode servir para cuestionar o machismo"

Ter acceso a unha boa mobilidade é un dereito, mais para algunhas persoas parecera ser unha cuestión de privilexios. O colectivo Mulleres Bicivisíbeis loita contra as desigualdades de xénero no uso da bicicleta.

O prelo
Fosforescencias: converter a vida en poesía
O epistolario da poeta galega, Lupe Gómez, é un refuxio, un libro para aprender a mirar o mundo.
Medio rural
Os animais na superstición, nos mitos e nas lendas

As crenzas místicas e relixiosas a miúdo son consideradas como inxenuas e primitivas, e, por extensión, tamén á comunidade do campo galego por mantelas vivas a través dos séculos. Mais os mitos e lendas son a expresión de toda unha cosmogonía que ata hoxe marca os xeitos de relación co outras especies.  

  

Derechos Humanos
O alcance da organización cidadá: ACAMPA
Os colectivos organizados para defender os dereitos humanos enfróntanse contra o abandono e descoñecemento xeral da situación migratoria en Galiza e procuran espazos de encontro para promover á acción social.
O prelo
O conto da criada
Irmás Cartoné edita a distopía feminista de Margaret Atwood que adverte sobre a expansión inminente dos discursos de odio.
Migración
“A Xunta non ten ningún programa específico sobre inmigración"
As axudas implantadas para aliviar o impacto da crises económica na sociedade volven a deixar desamparado ao sector poboacional máis vulnerable: as migrantes en estado irregularidade.
Literatura
A literatura LGBTIQ: memoria e resistencia
Os esforzos colectivos da comunidade galega de sexualidades e identidades non hexemónicas logran materializar as súas ideas no libro “Nós, xs inadaptadxs. Representações, desejos e histórias LGBTIQ na Galiza”.
Galicia
Crónica do camiño á Franqueira

Como en moitas das festividades poulares, a romaría da Franqueira é un exemplo de organización e cooperación entre comunidades. A mulditudinaria peregrinación se remonta ao século VII e antes da crise sanitaria do COVID-19 só se tiña interrompido pola guerra.

O prelo
Instrucións para convertirse en fascista

O último ensaio de Michela Murgia dimensiona o alcance que o totalitarismo pode ter na nosa sociedade. Canto fascismo hai en quen nos cremos antifascistas?

Medio rural
O alcoholismo nas mulleres maiores nas zonas rurais

Oculto tras a precariedade económica e a crise demográfica do medio rural galego, o consumo abusivo de alcohol silenciosamente acrecenta a vulnerabilidade das mulleres da terceira idade.


Medio rural
Habitar o rural en compañía
A relación cotiá coa fauna esperta sensibilidades, produce varios tipos de coñecementos e dá a pauta para unha coexistencia harmónica.
Literatura
“É urgente que as pessoas conheçam a obra de Carvalho Calero”

O  roteirista de Ricardo Carvalho Calero: Coraçom de terra, Xico Paradelo, fala da nova banda desenhada sobre a vida e obra de uma das figuras mais importantes da cultura galega do século XX.

O prelo
Be Water: Ecoloxismo e literatura
A obra de Antía Yáñez propón un horizonte distópico para imaxinar as consecuencias da crise ecolóxica que vivimos.
Migración
Por unha (outra) regularización migratoria

A discusión sobre as políticas migratorias, no marco da crise sanitaria, esixe imaxinar estratexias de protección máis xustas para as persoas en situación irregular.

Medio rural
Unha defensa dos camiños rurais

Os nosos sendeiros son o rastro dun acordo colectivo que nos axuda a organizar a forma en que atravesamos o mundo.

O prelo
Mulleres e poder: os manifestos de Mary Beard
Mulleres e poder rastrexa os primeiros rastros do silenciamento ás mulleres na cultura clásica para explicar a súa exclusión sistemática do ámbito público.
O prelo
A recuperación da escrita de Irène Némirovsky

 O fascismo logrou soterrar a obra de Irène Némirovsky por máis de medio século. A editorial Irmás Cartoné edita a primeira novela da autora.

Feminismos
O seu papel na nosa loita

O feminismo está en boca de todo o mundo, as estatísticas son máis favorábeis que nunca e cada vez máis homes se autoproclaman feministas. Mais, cal é o verdadeiro estado no que se atopan as mulleres alén das cifras? Teñen os homes un lugar na loita feminista?

Patrimonio cultural
Ponte nas Ondas reivindica a cultura común a Galiza e Portugal
O proxecto Ponte nas Ondas leva 25 anos traballando para a difusión, recoñecemento e preservación do patrimonio cultural que comparten Galicia e o norte de Portugal.
Coronavirus
Bosques pechados
O Estado Alarma fai visible a desigualdade social. Os estragos nos centros urbanos son evidentes. Mais, que está a pasar lonxe dos focos de contaxio, nos territorios da periferia?
Medio rural
As mulleres e a división sexual do traballo

En Galicia o campo ten cara de muller. Como é que as labregas, que sosteñen a vida coas súas mans, viven a división sexual do traballo na cotiandade? 

O prelo
“A lectura sirve para reconstruír un relato histórico”
Beatriz Núñez é a directora de Espazo Lectura, unha asociación dedicada a achegar a literatura galega á comunidade do rural.
Medio rural
Ler o monte, reconstruir a nosa historia

A paisaxe do rural galego ten mudado a través do tempo. É un libro aberto nel que podemos ler e reconstruír a historia das poboacións que ten habitado nel.

Pobreza
Pobreza, a vida precaria como norma

A vida precaria é unha realidade aínda cando os indicadores económicos non o detecten. Cando se pensa que os cartos non son o único indicador do benestar, a pobreza vólvese invisíbel e tórnase unha forma de vida.

Universidad
Un grao menos, mais nin un paso atrás
O colectivo de estudantes En defensa das humanidades fíxose visíbel logo de que o grao de Ciencias da Linguaxe se sumara á alarmante lista dos graos humanísticos pechados da oferta académica en Galiza.
Infancia
Medrar no rural: outros xeitos de habitar

Crecer no rural é crecer normalizando a precariedade dos servizos públicos. Pero tamén é unha oportunidade para aprender a habitar o mundo de maneira responsable, pracenteira e lonxe das enfermidades e valores do capital.

O prelo
O salón de té do oso malaio de David Rubín
O salón de té do oso Sigfrido, é un espazo onde persoas, criaturas e animais comparten as súas historias para sandar o espírito.
Medio rural
Xuventude rural afastada dos servizos básicos

Os programas para o desenvolvemento do medio rural están en marcha desde hai anos, porén na práctica a xuventude aínda medra lonxe dos servizos públicos, aprendendo que a vida está fora da aldea, na cidade.

Medio rural
A gabanza do traballo e a condena do pracer
O franquismo rematou, mais aínda hai comunidades rurais que se rexen baixo as ideas da ditadura, que exaltan o traballo e condenan o pracer.
O prelo
'Parangolé': retornar a través da palabra
Os poemas de Fidalgo Lareo foron editados por Chan da Pólvora e constrúen o traxectoria dunha identidade crebada.
Patrimonio cultural
A receita de bacallau de María

O bacallau no escenario gastronómico galego apareceu por unha tradición clerical mesturada coa precariedade xeralizada. Acompañounos a través do tempo e hoxe continúa sendo parte da nosa historia cada que o comemos.

Medio rural
Crónica da matanza do porco

A matanza do porco é unha práctica que sobrevive ás xeracións, á lei, aos supermercados e carnicerías. Porque é máis que quitarlle a vida a un porco, é un ritual, é providencia, é comunidade, memoria e identidade.

Medio rural
Machismo no rural
O machismo no rural está tan enraizado que o folclore o volveu invisíbel. Pero está aí, aínda nas pequenas cousas. Como desentrañalo dos nosos espazos, da nosa comunidade?
Galicia
A receita de Margarita: coenllo á tarteira

Se a través da gastronomía se pode coñecer unha cultura, pensei que o mellor xeito de coñecer a miña aldea —e en xeral a vida no rural galego—, era aproximándome ao que se cociña nas súas casas.

Adicarei este espazo do blog Rehabitar o rural á documentación das receitas tradicionais galegas co fin de valorizalas, compartilas e desfrutalas.

O prelo
Vivir na fin do mundo
No libro, editado este ano pola editorial Rinoceronte, nárranse as experiencias de Christina Lilliesterna (1923) na fin do mundo.
Galicia
O Xantar Galego: A arte de comer

É hora. O cheiro xa inunda a cociña. A porta do forno ábrese e, con moita delicadeza, como se o que se levara nas mans fora un bebé, sácase a bandexa co pan de millo. A súa cortiza gretada non coopera co coitelo cando este quere atravesala. Cando o logra, a folla de metal deslízase con facilidade ata abaixo, como se, no canto de pan, estivera a cortar un anaco de nube que se vai facendo faragullas. Non é momento de ser civilizados. O recendo e a pinta que ten o pan vólvennos ansiosos e, dispostos a queimarnos os dedos, atacamos o bolo a beliscos. Cando o pan finalmente fai contacto co padal, debúxase ledicia en todas as facianas. A cociña é quizais o único lugar no que podo presenciar o gozo auténtico e desinhibido percorrer os corpos das miñas veciñas.

Medio rural
A comunidade rural

Ao contrario do que se adoita crer, o mundo rural galego é un exemplo importante de que outros modos de convivencia son posibles. A cooperación é o motor que move as relacións sociais a tal grao que substitúe certas prácticas capitalistas que criamos tan arraigadas e, por tanto, irreversibles.

Colonialismo
As festas coloniais do verán
Saqueo, clasismo, racismo e sexismo: pura diversión. Consecuencias da mitificación da emigración.
Medio rural
Época de vendima: Da póla ao barril

Empeza o mes de setembro. Toda a aldea alístase para o traballo que comeza xunto co outono. É época de vendima. Nas viñas de máis de cen anos, as uvas volven estar maduras como cada tempada, listas para a súa recolección.
A pesar do inminente despoboamento do medio rural, facer viño de maneira artesanal é unha tradición que ningunha casa deixou de practicar de maneira colaborativa.
A través do traballo, reactívase a memoria, refórzanse os vínculos comunitarios e se continua construíndo a identidade. Factores imprescindibles para a defensa da terra e dos modos de vida fóra das urbes.


Migración
Chegada a casa

A impredecibilidad da vida queda totalmente exposta cando se migra. Sáese de casa e xa nunca máis se pode ter a certeza de onde imos terminar. Así foi como as familias galegas marcharon e asentáronse en cidades doutros continentes; así foi como nós chegamos dunha desas cidades e optamos pola vida no campo.

Migración
Dime de dónde vienes y te diré quién eres

¿Cómo repercuten las fronteras en los cuerpos e identidades de las personas migrantes? Las fronteras construyen las narrativas de la migración, las cuales son reproducidas y perpetuadas tanto por quienes migran como por las sociedades que ‘los reciben’. ¿Cómo ven las políticas migratorias a los migrantes? ¿Cómo influyen estas en la perspectiva que los ‘autóctonos’ tienen del extranjero? ¿La respuesta de alguna de estas preguntas influye en la respuesta de la otra?

Migración
Dime de onde vés e direiche quen es

Como repercuten as fronteiras nos corpos e identidades das persoas migrantes? As fronteiras constrúen as narrativas da migración, que son reproducidas e perpetuadas tanto por quen migra como polas sociedades que ‘os recibe’. Como ven as políticas migratorias as persoas migrantes? Como inflúen estas políticas na perspectiva que os ‘autóctonos’ teñen do estranxeiro? Inflúe a resposta dalgunha destas preguntas na resposta da outra?

Migración
A experiencia de migrar ao rural galego
Inauguración dun espazo literario que describe a vida social, cultural e política do rural galego, a través da estraña mirada dunha emigrante.
Medio rural
Por unha vellez digna –e animada– no rural
Unha casa de pedra. Ábrese unha xanela. Unha muller maior vestida de negro e cun pano da mesma cor sobre o cabelo asoma para mercar peixe a través dela.
Teatro
Curva España e os desafíos do teatro documental
A compañía de teatro Chévere convídanos na súa última produción a reflexionar sobre a verdade, a memoria e o humor.
Teatro
Roberto Pascual: "Queremos unha arte que volva confiar na capacidade da intelixencia"
O Salto Galiza conversa co director da Mostra Internacional de Teatro de Ribadavia sobre a súa historia, a xestión cultural no país ou o teatro documento.
Biodiversidad
Galicia se destiñe: siete décadas de errores en la gestión forestal
VV.AA.

La lógica capitalista en la gestión forestal está cambiando de color los montes gallegos, atacando la biodiversidad y condenando su futuro. La Galicia vacía dificulta una respuesta social, pero hay otras formas de relacionarse con el monte.

Medio ambiente
Galiza destingue: os montes perden cor
VV.AA.

A lóxica capitalista na xestión forestal está mudando de cor os montes galegos, atacando á biodiversidade e condenando o seu futuro. A Galiza baleirada dificulta unha resposta social, mais hai outros xeitos de relacionarse co monte.

Laboral
As esquecidas
Unha grande parte das mulleres do rural está totalmente invisibilizada. Porén non só existen senón que se atopan nunha situación cotiá de vulnerabilidade e de violencia que debería ter sido atendida hai tempo.
Artes escénicas
“Meu pai aínda lembra a Barriga Verde”
Luis Crespo, director do Festival Internacional de Títeres de Redondela, repasa os seus vinte anos.
Migración
Migrar da cidade ao campo: mudar as terrazas polos hórreos

O campo ofrece valores distintos ao recoñecemento, ao éxito e a competición que se vive nas cidades. Ensinoume que é posible vivir doutra maneira, na que se reforzan valores sociais que nos benefician a todas.

Fotos