Vigo
Vigo loita por salvar a súa última carballeira urbana que Abel Caballero quere converter nun estadio

Son exactamente 43.652 metros cadrados. Están ubicados a medio camiño entre o centro da cidade de Vigo e a tan icónica como xentrificada praia de Samil. Na maior parte da súa superficie hai unha mestura de vexetación baixa e, sobre todo, altos e estirados carballos (Quercus robur), eixos do bosque atlántico. Un paseo a través dos seus pequenos claros resulta revelador.

A un lado, cara ao leste, a vista crúzase co exemplo práctico do urbanismo vertical contemporáneo: uns 720.000 metros cadrados de fincas e casas unifamiliares que, co aval de a Xunta de Manuel Fraga, foron expropiados para construír case 4.000 vivendas a partir do ano 2000: o PAU de Navia. Ao oeste, con todo, a mirada atópase co Parque Nacional ao que pertencen as Illas Cíes.

Nese xusto centro está a Carballeira da Barroca, un espazo natural que resiste desde hai anos aos embates do urbanismo salvaxe, pero sobre o que puxo os seus planos o alcalde viral de Vigo, Abel Caballero, para crear a súa última obra na recta final da súa carreira política: o Vigo Arena, un estadio que, en teoría, pretendería albergar grandes concertos.

Non hai un só dato técnico ao respecto, nin pregos nin licitacións, pero as promesas políticas do PSOE falan dunha capacidade potencial hábil para “17.000 persoas”. O Wizink Center de Madrid ten un aforo máximo de 17.453 persoas dispostas nun formato non habitual en 360º: “Xa arrincou porque o primeiro paso é que eu tome a decisión e xa a tomei”, sentenciou cara ao final do verán Caballero.

Nin veciños e veciñas afectadas, nin académicos, nin sociedades científicas, nin tampouco grupos ecoloxistas puideron velo vir no Plan Xeral de Ordenación Municipal (PXOM) aprobado hai apenas dous meses. Tampouco puideron alegar como partes interesadas e afectadas. O xogo de mans do Goberno local? Modificar os planos unha vez rematado o proceso de exposición pública, “algo insólito en urbanismo”, segundo explicou nunha ponencia maxistral dirixida aos veciños e veciñas o xeógrafo e catedrático da Universitat de València, Xosé Manuel Souto González, membro tamén do Instituto de Estudos Vigueses. O lugar onde durante a exposición pública do PXOM poñía “zona verde”, unha vez rematada pasou a ser destinada a “equipamento”.

“Falamos do último bosque aluvial da zona, que alberga a máis de 40 tipos de aves, mamíferos como os teixugos ou os ourizos cachos, e infinidade de plantas silvestres, entre outras moitas especies”, denuncian as veciñas de Salvemos a Barroca, a plataforma que lidera esta loita veciñal, pero que está apoiada por miles de veciños e veciñas e organizacións como Ecoloxistas en Acción, Adega, Verdegaia, Amigas da Terra, Greenpeace ou a prestixiosa Sociedade Galega de Historia Natural, entre outros moitos actores sociais da cidade.

A isto súmase a inmensa glorieta elevada de 80 metros de diámetro que se previu para dar facilidade aos vehículos que pretendan acceder ao multiusos e que atravesará a avenida de Europa desviando todo o tráfico do Polígono de Actuación Urbanística (PAU de Navia) polo barrio de San Paio, tamén para canalizar o tráfico do chamado Vigo Arena: “Un impacto paisaxístico, visual e sonoro, salvaxe que tamén afectará ao humidal de Pertegueiras, o último que queda na zona”, inciden desde a asociación veciñal. O barrio, de facto, quedará “atrapado” entre dúas vías de alta capacidade, a mencionada avenida e a VG-20.

“Se o expresidente da Xunta, Manuel Fraga, puido ter o seu propio mausoleo en forma de Cidade da Cultura, Abel Caballero, parece buscar agora tamén o seu epitafio urbanístico”, resume Xabier Pérez Igrexas, concelleiro e portavoz do BNG de Vigo, partido que se amosou profundamente contrario aos “xa habituais delirios de grandeza” do alcalde da maior cidade de Galiza. Desde xullo de 2023, o Concello de Vigo non convoca rodas de prensa nas que os e as xornalistas poidan facer preguntas acerca dos seus proxectos. Este caso non é unha excepción.

Necesidade, estratexia electoral ou megalomanía?

É a pregunta que se fan boa parte das persoas consultadas por O Salto, pero tamén as que collen quendas de palabra nas asembleas e charlas de Salvemos a Barroca: “É necesario un espazo desas dimensións?”. O consenso de quen se opón é un 'non'. Os argumentos materiais, á marxe dos ambientais, son varios. Vigo xa conta cun enorme auditorio público ao aire libre no parque de Castrelos cun aforo máximo, nos seus cálculos máis optimistas, de 33.000 persoas, a pesar de que os titulares da prensa afín ao PSOE de Caballero reproduzan sen escrúpulos cantidades cifradas polo consistorio como 100.000 asistentes aos concertos máis multitudinarios, un terzo dos habitantes da cidade.

Por outra banda, ás aforas da cidade, coa mellor conexión con estradas e un gran espazo de aparcadoiro, atópase xa o Instituto Ferial (Ifevi), controlado en última instancia pola Xunta de Galicia —aquí outra das claves políticas— e que ten un aforo para concertos de 11.000 persoas. Un repaso histórico: á cidade apenas asisten concertos desa envergadura durante o ano. Son a excepción e non a norma. Como tamén o son os eventos non futbolísticos no Estadio Municipal de Balaídos, de titularidade pública e que conta cun aforo de arredor de 30.000 persoas entre bancada e pista. Por aí pasaron hai non moito Muse ou Guns N' Roses.

Por último, outra das grandes obras reivindicadas polo PSOE de Abel Caballero tamén é o síntoma dunha política cultural en horas baixas. O Auditorio e Palacio de Congresos Mar de Vigo, que en teoría alberga, xunto ao Ifevi, os grandes concertos da cidade, apenas consegue encher as súas escasas 1.500 prazas cando asisten artistas da talla de Gilberto Gil ou Silvia Pérez Cruz por elevado custo das súas entradas nunha cidade postindustrial. Non en balde, Vigo, xunto a Ourense, pechan a lista de municipios galegos con menos investimento en cultura por habitante, segundo o informeO gasto en cultura na Administración local en Galicia, que o Consello da Cultura Galega publicou este outono. Apenas 49 euros.