Balea Cultural
O día que mataron a Laura Palmer (e por pouco, a Twin Peaks)

O corpo sen vida de Laura Palmer, a rapaza máis popular da pequena e tranquila vila de Twin Peaks, aparece envolto en plástico á beira do río. Coa chegada do axente do FBI Dale Cooper arrinca unha historia inquedante, surrealista e delirante, enroscada nun misterio que sobrepasa o esperado dun simple caso de asasinato.

A partir dese primeiro episodio de hora e media, o fenómeno naceu e espallouse por todo o globo. Incluso en España, emitida pola daquela recén nacida Telecinco, todos se preguntaban quen matara a Laura Palmer. Despois de oito capítulos, a primeira tempada de Twin Peaks pechou coa aclamación unánime de crítica e público. ABC non tardou en renovala para unha segunda tempada de 22 episodios; non podía desperdiciar a suculenta e inesperada oportunidade que tiña entre as mans -nun primeiro momento, confiábase tan pouco na serie que se preparara unha versión alternativa do piloto coa resolución do misterio para distribuíla en VHS-. Todo o mundo estaba expectante por descubrir quen era o asasino, menos David Lynch, quen pretendía alongar a intriga o maior tempo posible.

A segunda tempada estreouse en setembro dese mesmo ano, mais a audiencia estaba perdendo paulatinamente a atención na serie. ABC, ávida por atopar un repunte no rating, forzou aos creadores a desvelar a identidade do asasino no sétimo episodio. Os intereses económicos da network fraguarían totalmente as pretensións narrativas de Lynch: estirar o rizo do misterio o máximo posible para poder descubrir todo o mundo oculto e místico que se atopaba detrás do asasinato de Laura Palmer. Nas súas propias palabras, “quen matou a Laura Palmer? foi unha pregunta á que nunca quixemos responder; era a galiña dos ovos de ouro”.

“Lonely Souls” foi promocionado por todo o alto, e ABC non se cortou un pelo en adiantar que nel se desvelaría o enigma. O capítulo, maxistralmente dirixido por Lynch, marcaría un antes e un despois na serie. Ese 14 de novembro, máis de 17 millóns de espectadores acenderon a caixa tonta para descubrir quen matara a Laura Palmer, conseguindo dobrar a audiencia dos anteriores episodios. A táctica de ABC funcionara.

Ese 14 de novembro, máis de 17 millóns de espectadores acenderon a caixa tonta para descubrir quen matara a Laura Palmer

Leland Palmer, pai de Laura, óllase no espello, e é Frank —o misterioso home que aparecía nos pesadelos dos habitantes de Twin Peaks— quen lle devolve a mirada. Acto seguido, mentres baila entre a súa propia forma física e a de Frank, mata brutalmente á súa sobriña Sarah —idéntica a Laura—. Caen os títulos de crédito; o misterio estaba resolto. Á mañá seguinte non se falaba doutra cousa nas cafeterías, nos despachos, e incluso nos patios dos colexios. Todo o mundo quedara patidifuso coa identidade do asasino. Un personaxe que sempre semellara bo e amable, tornárase radicalmente nun monstro sen piedade, efectuando a escena máis violenta e perturbadora da serie ata ese momento.

Co que non contara ABC era con que, unha vez desenmascarado o homicida, o interese pola trama, antes en números amarelos, caería en picado. Tampouco axudou a pésima xestión dos horarios por parte da cadea, que intentou frustradamente subir a audiencia cambiando sistematicamente a serie de día e hora de emisión. A televisión obtivo por primeira vez unha lección: non todos os misterios deben ser resoltos. E así se aplicaron o conto series futuras como Lost, The X-Files ou 24, que optaron por estirar o rizo do segredo fundamental durante anos.

Mais á tempada aínda lle quedaban 17 episodios e, coa trama principal xa pechada, Lynch e Frost terían que revolverse os miolos para atopar outra premisa que dera pé á continuación da serie. Nun primeiro momento, púxose enriba da mesa artellar unha historia de amor entre Cooper e Audrey Horne, mais daquela MacLachlan —actor que interpreta ao axente especial— atopábase nunha relación con Lara Flynn Boyle —a mellor amiga de Palmer na ficción—, e esta opuxo grandes impedimentos aos creadores para levar a cabo o plan argumental.

Os ratings non cesaban de caer e ABC non deixaba de mudar a hora e día de emisión da serie, o que provocou que a audiencia se despistara aínda máis

Finalmente, decidiuse introducir numerosos personaxes novos e iniciar un popurrí de tramas que chegarían a confundir aos espectadores, facendo caer estrepitosamente a audiencia. “Non podiamos facer chegar a outro asasino maníaco á vila ao día seguinte”, explicaría máis tarde o produtor e guionista Harley Peiton. Liaron a Cooper cun novo personaxe, Annie Blackburn; introduciron a unha axente do FBI transexual (curiosamente, David Duchovny, que saltaría á fama pouco despois con The X-Files); fixeron que a desviada Nadine Hurley se crese 25 anos máis nova e a xuntaron co adolescente Mike Nelson... A única trama verdadeiramente efectiva foi a protagonizada por Windom Earle, antigo mentor de Cooper no FBI e agora o seu antagonista.

Os creadores perderon rapidamente o interese en Twin Peaks, e remataron abandonando o proxecto. Lynch admitiu anos despois que incluso deixara de ver a serie polo “estúpida e ridícula que se volvera”. Este enfrascouse na promoción de Wild Heart, e Mark Frost comezou a traballar na súa primeira e única película, Storyville. Os ratings non cesaban de caer e ABC non deixaba de mudar a hora e día de emisión da serie, o que provocou que a audiencia se despistara aínda máis. Tras quince episodios, a cadea decidiu poñer Twin Peaks en parón indefinido, deixando no aire os últimos seis capítulos que quedaban por emitir.

“Temos problemas, precisamos axuda”, declarou David Lynch nunha rolda de prensa tras o anuncio de ABC. A pesar da caótica baixada de calidade da serie, aínda quedaba un bastión forte de fans que intentaron concienciudamente evitar a cancelación definitiva. Organizaron unha campaña de firmas, a COOP (Citizens Opposed to the Offing of Peaks), e o conseguiron o seu propósito: un mes e medio despois do hiatus, Twin Peaks volveu á parriña televisiva. Lynch e Frost tomaron de novo as rendas da ficción e por fin conseguiron o que se necesitaba para continuar con eficacia a serie tras a resolución do misterio de Laura Palmer: deixar de enmarañar tramas superficiais e afondar no bosque, na Loxia Negra, no mundo escondido; en definitiva, explicar que se agocha nas sombras de Twin Peaks.

O episodio final, “Beyond Life and Death”, recuperou toda a esencia do que Twin Peaks fora na primeira tempada. Lynch apostou por levar ao extremo o xogo entre realidade e soño, entre o coherente e o delirante, pechando a serie como realmente se merecía. Tampouco tivo remordementos en fundir todo o universo da serie nun caos apocalíptico, deixando un desenlace aberto que auguraba un futuro pouco prometedor para os habitantes de Twin Peaks.

Laura Palmer prometeu que a volveriamos ver en 25 anos, e cumpriu o seu compromiso. Tras a frustrada precuela Twin Peaks: Fire Walk With Me (película estreada un ano despois do final da serie, da que se cortaron 90 minutos de metraxe orixinal), David Lynch sabía que tiña un gran reto por diante cando decidiu poñer en marcha unha terceira tempada en 2017 —26 anos despois do final—: Twin Peaks puxo a televisión do revés, pero daquela xa pasara un cuarto de século. A ficción televisiva avanzara a zancadas, e tiña nas súas mans a necesidade de facerlle honra a unha serie de culto que non fora para nada esquecida co paso dos anos. Pero o de Lynch nunca foi quedarse estancado, senón tensar a corda todo o que poida antes de que rompa. Como el ben di, “as ideas cóntanche cada escena e cada personaxe; soamente tes que seguilas”.