Coronavirus
‟Se as labregas non producimos, non se cubre unha necesidade tan básica como é comer”

María Ferreiro fala con nós sobre a situación das labregas e labregos durante a corentena.
mercado abastos compostela
O mercado de abastos de Compostela durante a corentena. Elena Martín
11 abr 2020 13:46
Falamos con María Ferreiro, responsable da Secretaría de Mulleres do Sindicato Labrego Galego, sobre a situación das labregas e labregos durante o estado de alarma. E sobre coidados, produción alimentaria e a importancia de que se permitan reabrir os mercados locais, fonte de ingresos de moitas produtoras pequenas e agroecolóxicas.
María Ferreiro entrevista
María Ferreiro durante unha entrevista sobre o 8M
Desde un primeiro momento reclamáchedes que as regras non podían ser as mesmas na cidade que no campo en relación coa corentena, sigue isto a ser evidente?
Eu creo que a corentena está poñendo de manifesto a diferenza entre vivir nas cidades coas aglomeracións, xente que vive pechada en catro paredes, e vivir no rural. Tamén, e precisamente por isto, faise fincapé en como está levando a corentena a xente das cidades, porque é onde vive a maior parte da poboación. O outro día falaba cunhas compañeiras de que temos certos privilexios no rural –aínda que a min non me gusta falar de privilexios, porque na maioría dos casos é unha escolla que fixemos, apostamos por facer o noso proxecto de vida no rural, pero isto tamén ten partes negativas–, e iso fíxome reflexionar sobre como se están poñendo en evidencia agora mesmo as dúas maneiras de vivir: por unha banda a rural, e pola outra a urbana.

Isto está deixando ver que efectivamente as regras non poden ser as mesmas en ambos lugares. Cando se crearon as normas da corentena, a maioría fixéronse desde un despacho na cidade e foron escritas por xente que vive nunha realidade urbana. E aínda que está claro que a maior parte da poboación en Galiza é a urbana, a meirande parte do noso territorio é rural, concretamente o 70%. Esta situación debería estar enriba da mesa, e debería terse en conta para definir as particularidades e peculiaridades dunha normativa como a que se fixo para o estado de alarma. Sen ir máis lonxe, eu agora mesmo estou falando contigo por teléfono e estou camiñando por fóra, pero non estou vendo a ninguén, estou sola. E isto pasaba tamén antes do 14 de marzo, non é algo excepcional. A nosa realidade polo tanto é distinta.

Cando se crearon as normas da corentena, a maioría fixéronse desde un despacho na cidade, e foron escritas por xente que vive nunha realidade urbana.

E polo tanto tampouco ten sentido que se poñan un límite de distancia ao que te podes desprazar para ir á túa horta.
Claro. E houbo moito debate sobre esta cuestión, incluso sobre se a horta era de autoconsumo ou non, ou se se consideraba unha actividade esencial ou non. Que nos poñan unhas distancias para poder ir ás nosas hortas ou fincas non ten sentido. Ás veces cumpriranse esas distancias, pero outras non, e iso non quere dicir que esteamos actuando mal ou facendo algo incorrecto. Ou peor, que nos teñan que vir chamar á atención, ameazando con multarnos por ese tipo de actuacións. Se antes xa na maioría dos casos non nos cruzabamos con ninguén pola situación de despoboamento do rural, agora moito menos coa corentena. E isto non cambia se a horta está a cincocentos metro ou se está a un quilómetro. Ademais, estamos no momento de facer os sementeiros, e se non é agora, dentro dun mes xa será demasiado tarde e non teremos colleita. Polo que a limitación dos cincocentos metros nos parece absurda, pero claro, sempre falando do noso entorno rural galego.

Para poñer un exemplo aínda máis visual, nas poucas veces que me tiven que desprazar durante a corentena ao centro da comarca de Curtis, tiven máis contacto con persoas do que teño no meu día a día nas tarefas normais no rural e como labrega. Sempre dicimos que nesta situación todas temos que respectar as medidas para evitar unha propagación, pero iso non ten que ver con que non me poida desprazar un quilómetro ata a miña finca, ou a ir por auga á unha fonte que está a dous quilómetros porque non dispoño de pozo na casa. Xustificar eses desprazamentos parécenos absurdo e evidencia que non se ten en conta a realidade do rural e como vivimos no día a día a xente que estamos no campo. Evidencia que as normas fixéronse desde unha óptica totalmente urbana.

E a policía aparece moito pola vosa zona?
En Curtis, a miña comarca, non están vindo moito polo que eu sei. Pero si que é certo que as poucas veciñas que si toparon con eles dixeron que foron moi inquisidores nas súas preguntas: «A onde vas?», «A que distancia?», etc. Cando igual te están preguntando nun radio non que non hai ninguén, non? E estás dando un simple paseo polo monte.

Xustificar eses desprazamentos parécenos absurdo e evidencia que non se ten en conta a realidade do rural e como vivimos no día a día a xente que estamos no campo.

Ademais, se estades indo á horta non é por pasear, senón que é fundamental para sobrevivir.
Por suposto. Isto é o noso xeito de vivir, incluso se é unha horta de autoconsumo, non só as comerciais. Ao final parece que o fan por unha cuestión de demostración de control, de que parece que estás facendo algo moi malo por ir coidar a túa horta. En principio as cousas van quedando en nada, pero nos casos nos que si hai un control, este é moi exhaustivo.

No tema dos animais algo menos, tamén saen menos nos medios, porque os animais se considera mais claro que precisan beber e comer para que sigan vivindo, polo que abren máis a man cando demostras que te desprazaches para coidar animais. Hai máis cuestionamento cando é un tema das hortas ou de ir traballar unha finca. O cal de tódolos xeitos non ten sentido.

Sobre todo tendo en conta que a cidade come tamén desas hortas, non?
Efectivamente. Para nós iso está moi no fondo, e moi vinculado a esa óptica urbana da corentena que parece que fai pensar que os alimentos simplemente aparecen nas tendas. Sen ver que, para que iso aconteza, os que os plantamos precisamos poder desprazarnos. Pensamos que a situación que estamos a vivir nos ten que facer reflexionar sobre moitas cousas, entre elas esta realidade da alimentación: como nos queremos alimentar e a importancia da parte produtora, das labregas e labregos. Porque se as labregas non producimos, non estaría cuberta unha necesidade tan básica como é comer. E repito, con todas as medidas de precaución que sanitariamente nos digan que temos que cumprir.

Pensamos que a situación que estamos a vivir nos ten que facer reflexionar sobre moitas cousas, entre elas esta realidade da alimentación: como nos queremos alimentar e a importancia da parte produtora, das labregas e labregos.

Está habendo casos nas cidades de veciñanza policía. Está acontecendo algo parecido no rural?
Os ritmos e un pouco a cultura e as maneiras son diferentes no rural que na cidade. Onde estou eu agora mesmo, na granxa, como xa che dixen non vexo a ninguén. Despois, a miña casa está como a 300 metros de onde estou agora, e alí si que hai un núcleo de cinco casas, afortunadamente todas habitadas, pero con ningunha das miñas veciñas hai ese tipo de control, máis ben vivimos en comunidade. A min faime gracia, entre comiñas, cando nos chegan historias de como agora nas cidades moitas veciñas se están a coñecer por primeira vez. Isto amosa que, aínda que hai unha parte negativa que é a que ti contas que para min é tremenda e indica moito como somos como sociedade, tamén está esa outra cara, onde isto se está convertendo nunha oportunidade para que as veciñanzas fagan un pouco máis de vida en comunidade. A partir da corentena estanse a facer conscientes de quen vive nos seus edificios, e de que maneira: se teñen fillos, se teñen persoas ao seu cargo, se viven sós... Porén, no rural todas coñecemos ás nosas veciñas, e salvo casos de conflito, relacionámonos desde sempre. Polo tanto, ante esta situación que xa é de por si complexa, imos facendo a nosa vida cunha certa normalidade.

Con esta situación de alarma estase a facer máis evidente o abandono administrativo do campo?
O abandono do rural en canto a servizos xa levas anos sendo unha realidade. Nós como sindicato labrego, xunto con máis xente, levamos moito tempo mobilizándonos para evitar o peche de centros de saúde, por exemplo. E aquí, para calquera trámite tes que ir aos concellos ou as oficinas agrarias comarcais. Ou incluso contactar por teléfono. Polo tanto, non é que esteamos notando algo a maiores, senón que se segue a evidenciar a falta de servizos que xa existían en moitos casos.

Con todo, como mulleres labregas e do rural, si que notamos unha maior dificultade para os coidados con esta crise moi relacionada con esta precarización dos servizo. As mulleres do rural seguimos levando o peso das coidados, tanto das crianzas, como das persoas maiores ou dependentes. E se antes isto implicaba máis traballo, coa paralización de practicamente todo, aínda recae máis en nós esta responsabilidade e as nosas xornadas alongáronse aínda máis.

mercado abastos compostela 1
Neste momento estades loitando para que se reabran os mercados locais e comarcais.
Si. O Sindicato Labrego Galego foi un dos pioneiros nesa reivindicación, tanto a nivel galego como no estado español. De feito, o pasado 8 de abril pola mañá lanzouse unha campaña, a partir dunha carta que se enviou ao Ministerio de Sanidade e de Consumo con máis de 600 sinaturas, para pedir a reapertura dos mercados locais e de cercanía. Non ten sentido que se prohiba a realización de todo tipo de mercados cando son a forma de venda de moita xente –sobre todo de mulleres con produtos vinculados á produción sostible e ecolóxica e de produtoras pequenas–.
Economía social y solidaria
Consumo para a xente
A economía social ábrese paso. Mapeo das distintas iniciativas ao longo do noso país.

Ademais, cremos que sería moito máis seguro vender en mercados locais en canto a condicións sanitarias: normalmente estarían ao aire libre ou en espazos abertos. Conseguir establecer un protocolo para estes mercados non tería ningún tipo de problemática. De feito, que non se fagan é peor, porque implica que todos temos que consumir nos grandes centros comerciais e supermercados, onde si hai aglomeracións nun espazo pechado e as cousas poden ser tocadas por varias persoas. Polo tanto, incluso desde un punto de vista sanitario vémolo moito máis seguro.

Agora estamos nesta loita. A nivel galego tamén, pero coa casuística de que aquí o goberno galego se abala no que di o goberno do estado español. Cando na realidade son os concellos os que terían competencia e potestade para decidir se estes mercados se poden facer ou non.

Cremos que sería moito máis seguro vender en mercados locais en canto a condicións sanitarias: normalmente estarían ao aire libre ou en espazos abertos.

E mentres non vos deixan abrir, algúns están intentando sobrevivir con venta a domicilio?
Si. Un exemplo disto é o mercado de Os Tilos en Teo, que levaba unha traxectoria de moitos anos, e que se suspendeu baseándose nestas directrices do Ministerio. Tras unha loita pola súa reapertura, vendo que topaban cunha parede para logralo, buscaron unha alternativa e a xente dese mercado comezou un proceso de autoxestión, facendo distribución a domicilio, difusión polas redes, compartindo os contactos dos que cada produtor ou produtora dispón, etc. Tamén en Ribadeo aconteceu algo parecido, e noutros lugares.

Outra cousa que acontece é que hai grupos de consumo que tiñan certo traballo e certas dinámicas xa creadas, como é o caso de “Zocamiñoca” en A Coruña, e nestes tempos e grazas as vendas a domicilio están vendo como os seus pedidos aumentan.

Economía social y solidaria
Dez anos sementando outra forma de consumir
Conversamos con catro persoas que forman parte da Cooperativa de consumo responsable Zocamiñoca, un proxecto consolidado na cidade de A Coruña e arredores.

Isto o que amosa é que onde xa había algún tipo de rede entre produtores e consumidores é moito máis sinxelo autoorganizarse e buscar unha alternativa ante a crise. E que onde esta estrutura non existía, está sendo máis complexo.

Estades notando unha baixada importante de ingresos?
Salvo algunha casuística concreta que poida seguir totalmente igual, ou como te digo xente con rede de apoio e fidelización, en xeral o resto si está vivindo unha perda de ingresos porque é difícil vender sen celebrar os mercados e feiras.

Tendo en conta todo isto que me contas, que cres que vai pasar co sector labrego unha vez remate o estado de alarma?
Esta pregunta é complexa. Penso que vai haber un debate social que nos vai facer reflexionar sobre a importancia do sector primario e das labregas como produtoras de alimentos. E tamén  haberá un debate que dalgún xeito xa está acontecendo, sobre toda esta reorganización e a necesidade de tecer redes directas, claras e concretas entre produtoras e consumidoras. Fuxindo de todo tipo de intermediarios e de multinacionais e persoas que ao final sen ter moito que ver coa produción acaban quedando cos beneficios. Pero dito isto, tamén e moi posible que vaia haber unha parte máis negativa, que se traducirá en dificultades económicas e vitais. Pero para min, o que debería quedar máis claro é a necesidade de que loitemos por esas alianzas, para que ante outra posible crise, sanitaria ou doutro tipo, teñamos protección. Iso vai ser un reto fundamental de futuro e aprendizaxe desta crise.

Medio rural
A comunidade rural

Ao contrario do que se adoita crer, o mundo rural galego é un exemplo importante de que outros modos de convivencia son posibles. A cooperación é o motor que move as relacións sociais a tal grao que substitúe certas prácticas capitalistas que criamos tan arraigadas e, por tanto, irreversibles.

Informar de un error
Es necesario tener cuenta y acceder a ella para poder hacer envíos. Regístrate. Entra en tu cuenta.

Relacionadas

Madrid
Corrupción El novio de Ayuso, a un paso del banquillo por fraude fiscal y falsificación de documentos
La jueza que instruye la causa propone el procesamiento de Alberto González Amador, de uno de sus testaferros y de los tres presuntos colaboradores en el caso del fraude a Hacienda.
Comunidad de Madrid
Comunidad de Madrid Suspendidas las declaraciones de los cabecillas de los protocolos de la ‘vergüenza’
Reclaman que no han sido llamados en tiempo y forma. Los familiares de los 7219 residentes fallecidos denuncian denegación de servicios por motivos discriminatorios a tres altos cargos de Isabel Díaz Ayuso.
Chernóbil
Cuba y Chernóbil Cuba, Chernóbil y COVID-19
Los médicos cubanos ya acudieron al rescate de los niños de Chernóbil.
Ocupación israelí
Ocupación Israelí La policía egipcia impide con violencia la marcha internacional a Gaza
La marcha de 4.000 personas a Gaza es reprimida por la policía del régimen de Al-Sisi. La organización pide a las embajadas que reaccionen y protejan a sus ciudadanos.
Ocupación israelí
Movilizaciones Un centenar de organizaciones de 26 países denuncian a la empresa vasca CAF y su tren del apartheid
Más de 50 localidades salen a la calle este fin de semana para señalar a la empresa que construyó el tranvía que conecta Jerusalén con territorio ocupados y exigir el fin del genocidio en Gaza.
Pensamiento
Economista Clara Mattei: “El liberalismo y el fascismo están unidos en su protección del orden del capital”
El ambicioso ensayo 'El orden del capital' nos traslada al Reino Unido y la Italia de la I Guerra Mundial, que se contemplan como un momento bisagra: el auge de socializaciones y cooperativizaciones que tuvo lugar durante la contienda y la inmediata posguerra fue abortado a través de un 'shock' austericida destinado a restaurar la centralidad de los grandes capitales.
Análisis
Análisis del CIS La calma antes de la tormenta: la dimisión de Santos Cerdán como punto de inflexión
El último barómetro del Centro de Investigaciones Sociológicas (CIS) ha muerto pocas horas después de nacer por la dimisión de Santos Cerdán, aunque sirve como foto fija de un escenario que favorece a la derecha.
Argentina
Extrema derecha La motosierra de Milei se ceba con los hospitales públicos y las personas con discapacidad
Los recortes del Gobierno afectan al Hospital Garrahan, un centro de alta complejidad, referente pediátrico nacional y latinoamericano, y también a los recursos de las personas con discapacidad, a los que el ejecutivo califica de “idiotas”.
Estados Unidos
Estados Unidos “No Kings”: más de 2.000 manifestaciones en EEUU para protestar contra la deriva autoritaria de Trump
Con el nombre de movimiento No Kings (sin reyes), millones de personas están convocadas a manifestarse en todo el país este sábado y enfrentar el desfile militar organizado por Trump el día de su 79 cumpleaños.

Últimas

Galicia
Crowdfunding O Salto Galiza abre un crowdfunding para empapelar a Altri
Queremos investigar a los responsables políticos y empresariales del que podría ser el mayor atentado ambiental de la historia reciente de Galicia.
Galicia
TSXG Peritos en el juicio contra la Xunta: la contaminación del embalse de As Conchas es “extremadamente peligrosa”
Siete vecinos, la Asociación de vecinos de As Conchas y la organización de consumidores CECU han demandado a varias administraciones gallegas por presunta mala gestión de una contaminación derivada del exceso de macrogranjas en la comarca de A Limia.
Palestina
Marcha a Gaza Poner el cuerpo contra el genocidio
Miles de activistas de todo el mundo participan en la Marcha a Gaza desde Egipto. Desde el movimiento solidario extremeño con Palestina, una reflexión acerca de la importancia de esta lucha y de su momento histórico.
La madeja
La Madeja Oído/lengua/vientre
El oído que deja de prestar atención a la palabra del amo y se vuelve, inclinado ligeramente hacia abajo, a las que durante siglos callaron y al fin abandonaron la mudez, no será nunca subyugado.
Comunidad de Madrid
Comunidad de Madrid Un centro de salud desbordado y con cucarachas y otro pendiente de construir desde hace 22 años
Los vecinos del barrio de Comillas, en Carabanchel Bajo, se han manifestado para reclamar el nuevo centro de salud planificado desde 2003 y cuya parcela ya fue cedida por el Ayuntamiento a la CAM, que no da explicaciones por la paralización.
Centrales nucleares
Cierre de Almaraz Las empresas propietarias de Almaraz no acuerdan una propuesta conjunta para alargar la vida de la central
Solo Iberdrola y Endesa firman la propuesta de alargar la vida de Almaraz trasladada al MITECO. Naturgy se descuelga de la misma y bloquea su viabilidad, al estar la central explotada por las tres energéticas en un régimen de comunidad de bienes.
Más noticias
Israel
Oriente Próximo Israel mata al comandante de la Guardia Revolucionaria de Irán, que prepara “una respuesta contundente”
Israel ha atacado Irán en la madrugada del viernes 13 de junio con bombardeos de unos 200 aviones de combate. La Guardia Revolucionaria iraní ha confirmado la muerte de su comandante, el general Hossein Salamí.

Recomendadas

Derecho a la vivienda
Jaime Palomera “La vivienda necesita una revolución”
Investigador y uno de los fundadores del Sindicat de Llogateres, Jaime Palomera presenta ‘El secuestro de la vivienda’, un libro sobre el juego amañado en el que los propietarios son cada vez más ricos y los inquilinos cada vez más pobres.
Redes sociales
Industria editorial Escritores fantasma: así trabajan los auténticos autores de los libros de éxito que publican los ‘influencers’
Detrás de cada libro firmado por un ‘influencer’ hay otra persona que ha trabajado a destajo para entregar a tiempo un texto en el que su nombre no aparece por ninguna parte y que, además, ha tenido que renunciar a sus derechos como autor.
Brasil
Extrema derecha Arte en tiempos de fascismo: cuando enseñar a Goya y Rubens le cuesta el puesto a un profesor
Una clase de Historia en la escuela municipal en una localidad del Estado de São Paulo desemboca en acusaciones contra el profesor y una campaña de difamaciones que encabeza el concejal de educación de la zona, de la extrema derecha bolsonarista.
Literatura
María Agúndez “El trabajo de limpiadora es muy digno, pero nadie quiere hacerlo”
La escritora retrata en ‘Casas limpias’ las contradicciones de quienes considerándose personas igualitarias y progresistas delegan los cuidados y la limpieza para evitar el conflicto y sostener su comodidad.