Economía social y solidaria
Dez anos sementando outra forma de consumir

Conversamos con catro persoas que forman parte da Cooperativa de consumo responsable Zocamiñoca, un proxecto consolidado na cidade de A Coruña e arredores.

Zocamiñoca Cooperativa
Asamblea da Cooperativa Galega de Consumo Responsable Zocamiñoca que este mes cumpre 10 anos na cidade de A Coruña. Arquivo Zocamiñoca
8 ene 2020 13:39

Era o verán do ano 2007, os movementos sociais galegos gozaban de boa saúde logo de aproveitar a onda do Nunca Máis. Nese momento, na Coruña un grupo de catro ou cinco persoas, que co paso do tempo chegaron a ser case dez, comezan a pensar e indagar sobre a posibilidade de construír un proxecto de consumo responsábel adaptado ás necesidades da propia cidade. Ese proceso de reflexión e construción, que durou case un ano, levounos a visitar outros grupos de consumo en Galiza como Árbore en Vigo, A Xoaniña en Ferrol ou Panxea en Compostela. Coñeceron tamén proxectos similares en Catalunya, Euskal Herria ou Andalucía, onde observaron as diferentes posibilidades legais e as diversas experiencias noutros lugares. Esta información era fundamental para poder construir un proxecto minimamente sólido, con perspectivas de sustentarse no futuro e adaptado á realidade propia.

Neses primeiros momentos, como sinala Marcial Blanco —único traballador da cooperativa e membro do grupo inicial— “a idea era aprender de procesos previos que se deran tamén na cidade, como foran un grupo de consumo vinculado ao Centro Social Mil Lúas ou outro pequeno grupo en Perillo (Oleiros) chamado Millo Miúdo, que tras un tempo parado aínda segue activo e participa tamén con nós de Zocamiñoca”. Unha das preocupacións iniciais tamén tiña en conta a forma de participación, é dicir, que fose un proceso ameno, cordial, realmente participativo, cun claro posicionamento político pero sen adscricións ideolóxicas, nin ataduras ou débedas con outras organizacións, nin sequera ecoloxistas.

“Estamos consolidadas, pero non é doado (...); Zocamiñoca é como un caracol, imos devagar, non medramos moito nestes dez anos.”

En definitiva, “un proceso moi respectuoso cos tempos e as opinións de cada persoa, que permitise ir implicando a máis xente, contrastando moitos puntos de vista, deixando madurar as decisións para que todas as participantes nos debates tiveran unha idea clara do que e como se ía facer, incluíndo tamén a persoas produtoras ou labregas da contorna” engade Blanco. Finalmente, optaron por constituír unha cooperativa de consumo responsábel, con tenda propia para persoas asociadas, que abre mércores e xoves, onde poder conseguir alimentos de proximidade, de produción ecolóxica, e onde tamén se teñen en conta as condicións laborais das produtoras coas que se traballa e as canles de distribución cando os produtos veñen de lonxe.

Presente e perspectivas de futuro

Na cooperativa contan con unhas 150 persoas asociadas. As socias consumidoras actualmente están en torno ás 100 unidades de consumo, mais tamén existen socias que colaboran no día a día da cooperativa asumindo tarefas e que se organizan en diversos grupos de traballo, como poden ser a de produtoras, a económica, o grupo de comunicación e informática ou o de limpeza do local. Ao longo da década de existencia de Zocamiñoca os grupos de traballo van e veñen en función do tempo e dos intereses das persoas implicadas.

Maru Regueiro, outra das persoas que estivo no grupo promotor e que, dez anos despois, continúa participando no grupo de traballo de produtoras afirma que “estamos consolidadas, pero non é doado, faltaríanos máis difusión do que facemos para ter máis socias e poder facer máis cousas; Zocamiñoca é como un caracol, imos devagar, non medramos moito nestes dez anos —estamos mellor que ao inicio claro— e xa somos referente na comarca, xa nos chaman da Universidade cando hai que falar de soberanía alimentaria, etc”. Destaca tamén que un dos obxectivos do proxecto é manter o rural próximo vivo, que non morra, que as persoas poidan seguir vivindo dignamente do traballo labrego. Por iso é moi importante tamén a relación coas produtoras, coas que consensúan os prezos dos produtos frescos dúas veces ao ano. “Eu sempre digo que detrás de cada produto de Zoca hai unha historia, o que permite coñecer tamén proxectos moi interesantes na Galiza e noutros lugares, apoialos e potencialos”, acrecenta Regueiro.

“Trátase dunha filosofía de vida, que ten en conta o coidado do planeta e que permite acadar a autosuficiencia alimentaria”

A día de hoxe poden admitir a máis persoas asociadas, sendo conscientes de que o seu interese non é medrar por medrar, “pero ter máis socias consumidoras si nos permitiría chegar a máis produtos, estar máis presentes na cidade e ter máis equilibrio nas contas que garantan o noso funcionamento”, sinala Marcial Blanco. Polo tanto, son conscientes que existen riscos e perigos debido a que o consumo algunhas semanas non é o suficiente para garantir a viabilidade do proxecto. Neste senso Antón Núñez, outro dos membros dese grupo promotor, apunta que “hai un chan bastante sólido para resistir, pero non imos sobrados, teremos que ver se abrimos a tenda a persoas non asociadas, ver como facelo e que tipo de compromiso poderían asumir co proxecto esas consumidoras puntuais, ver como transcender ese modelo de socias exclusivas e quizais procurar fórmulas mixtas”.

Espazo de coidados e de aprendizaxe

Todas as persoas coas que falamos para esta reportaxe sinalan que Zocamiñoca é un espazo de convivencia e aprendizaxe mutuo, “un proxecto de transformación social onde a través do consumo podemos contribuír a cambiar moitas cousas. Trátase dunha filosofía de vida, que ten en conta o coidado do planeta e que permite acadar a autosuficiencia alimentaria” apunta novamente Maru. Pola súa banda, Helena Martínez unha das socias máis recentes, aínda que xa leva dende o 2016, sinala como “Zocamiñoca serve para coñecer a parte máis política do consumo, o negocio da alimentación. Mais tamén a nosa contorna e a xente que a traballa. Axúdanos a repensar hábitos: os xeitos de transporte que empregamos, o tipo de lecer que temos, ou o xeito no que tomamos decisións ou que atendemos a diversidade. O consumo responsábel é a vía de entrada a cambiar outras dinámicas do noso día a día, a recolocar prioridades”.

Deste xeito, promoven un intercambio digno entre campo e cidade “pois o rural nos alimenta, é de onde vimos, temos que axudar a manter as condicións de vida da xente que articula o noso territorio”, apunta novamente Marcial Blanco. Esa relación de proximidade permite apoiar en momentos de debilidade ás produtoras coas que traballan cando, por exemplo, precisan vender alimentos para que non se perdan. Polo que “se crean unhas relacións de confianza e de traballo conxunto totalmente distintas ás que te atopas noutros ámbitos do activismo ou no propio mercado. Ademais, fainos coñecer outras realidades e permite facer un traballo de transformación social moi integral, dende a nosa vida cotiá, dende o consumo, que é algo que todas e todos facemos”, conclúe Helena Martínez. 

Informar de un error
Es necesario tener cuenta y acceder a ella para poder hacer envíos. Regístrate. Entra en tu cuenta.

Relacionadas

Memoria histórica
Memoria histórica O PSOE négase a retirar unha cruz franquista na vila coruñesa de Neda que até o PP quere derrubar
O Partido Socialista impón a súa maioría absoluta para rexeitar unha moción do BNG na que se solicitaba a retirada da Cruz dos Caídos do concello.
Investigación
Investigación O Goberno galego repartiu 4.000 millóns de euros en contratos a dedo en só seis anos
Desde 2018, a Xunta asinou 1.034.964 contratos sen sacalos a concurso: algo máis do 30% do diñeiro do que dispón para o exercicio de 2024. Ademais, 35.362 deses contratos teñen un importe entre 14.000 e 14.999 euros, o límite legal.
Educación pública
Iglesia Semana Santa: negocios, procesiones en colegios, inmatriculaciones y fervor
Más allá de la expresión cultural, la Semana Santa tiene una esfera económica que genera millones de euros y otra social que le sirve a la Iglesia Católica para legitimar sus privilegios dentro del Estado español.
Industria
Transición industrial Mecaner, un cierre injusto o cuatro alternativas con mirada ecosocial para mantener la fábrica de Urduliz
ESK y LAB han presentado el ‘Plan de Transición Ecosocial’ que ha elaborado la cooperativa Garúa como una herramienta para la búsqueda de soluciones al ERE propuesto por la multinacional Stellantis.
Palestina
Palestina Viaje al fondo del horror
El fotoperiodista Javier Bauluz cubrió la primera Intifada, la primera gran rebelión del pueblo palestino desde la creación del estado israelí.
Argentina
Argentina Myriam Bregman: “El de Milei es un típico gobierno neoliberal con recetas ortodoxas clásicas”
Quien fuera candidata de la izquierda a la presidencia en las elecciones en las que Milei salió victorioso, evalúa las consecuencias del gobierno de La Libertad Avanza y las respuestas que están dando los distintos actores políticos.
Maternidad
Maternidades Reaprender la espera
El tiempo de gestación es largo y va a un ritmo distinto al que acostumbras: el ritmo natural al que desarrolla una playa, un monte, un océano. Y no estamos ya habituados a darle la mano a la pausa.
Momus Operandi
Momus operandi Todo es una narración
Nos dicen que las mentiras son la única realidad. Que aprendamos a mentirnos, que nos engañemos, que no nos importa la salud, ni los derechos laborales, ni las violencias estructurales.
Ríos
Radiografía fluvial de España La tierra que no amaba sus ríos
Los ríos ibéricos agonizan. Casi la mitad de las masas de agua está en mal estado. Presas, sobreexplotación, contaminación y crisis climática son sus principales amenazas, con la agroindustria como mayor agresora.
Accidentes laborales
Accidentes laborales Detenidos tres empresarios en Galicia tras la muerte de un migrante que trabajaba sin equipo de protección
El joven de 28 años, que estaba empleado con un contrato irregular, falleció el 26 de febrero tras precipitarse desde una carretilla elevadora sin la protección necesaria para esa labor.

Últimas

Ocupación israelí
Palestina El Salto te ofrece una camiseta para apoyar económicamente a la UNRWA
No cesamos de buscar nuevas vías para visibilizar un mayoritario clamor social que pide un alto el fuego al que apenas se da cabida en el discurso mediático convencional. Todos los beneficios de esta campaña irán destinados a la UNRWA.
Derecho a la vivienda
Derecho a la vivienda La PAH València clama por el derecho a una vivienda digna: “¿Duermen tranquilos?”
Centenares de personas protestan frente al palacio de la Generalitat para exigir que se haga efectivo el derecho a la vivienda ante la insoportable alza de los precios.
Sidecar
Sidecar Crisis intratable en la República Democrática del Congo
Una y otra vez los actores externos han fracasado a la hora de contener la escalada de violencia en la República Democrática del Congo.
Deportes
Rugby femenino +35 Las Milnoh Granada, un club de rugby femenino +35 creado y gestionado por mujeres
32 mujeres nacidas en mil novecientos y pico, federadas en un equipo que les ha dado un espacio propio, sentido de pertenencia, una tribu donde “yo soy porque somos”
América Latina
Caribe Haití: el fracaso neocolonial y el “eterno castigo de su dignidad”
La crisis de gobernabilidad que vive Haití después del alzamiento paramilitar que liberó a más de 3.600 presos y expulsó al primer ministro es un capítulo más de una historia colonialismo y dependencia.
Trabajo sexual
Estudio sobre trabajo sexual De la Policía, los dueños de locales y los clientes: así es la violencia que sufren las trabajadoras sexuales
Las trabajadoras sexuales sufren múltiples violencias y un estudio las recoge en sus propios términos. Las violencias más frecuentes por parte de los clientes consisten en la retirada del condón sin consentimiento o malos tratos verbales.
Urbanismo
Urbanismo La nueva Ley del Suelo va al Congreso bajo la acusación de fomentar pelotazos urbanísticos
Sumar y Podemos no garantizan el apoyo a la ley, que limita las posibilidades de declarar nulos los planes urbanísticos, así como la acción ciudadana contra las irregularidades urbanísticas.

Recomendadas

Memoria histórica
Marc Solanes “Mi bisabuela luchó en el frente y fue considerada una mala madre, pero lo hizo por sus hijas”
En ‘Las niñas de Elna’ (Pollen, 2024) el periodista reconstruye la historia de las mujeres de su familia resolviendo enigmas para resignificar la imagen de la mujer en la historia.
Euskal Herria
Korrika Correr a favor del euskera cruzando fronteras
La Korrika es el mayor evento de Euskal Herria. En la última edición de esta carrera de más de 2.500 kilómetros ha participado un tercio de la población vasca.
Cine
María Alché y Benjamín Naishtat “El cine puede proponer imágenes y reflexionar, y por eso Milei necesita destruirlo”
María Alché y Benjamín Naishtat dirigen ‘Puan’, una película optimista y amarga, entre la comedia y el cine social, que ofrece nuevas lecturas tras los primeros cien días de gobierno de Milei en Argentina.