De volta ás raíces: Abrindo a porta dunha casa abandonada hai máis de trinta anos

A impredecibilidad da vida queda totalmente exposta cando se migra. Sáese de casa e xa nunca máis se pode ter a certeza de onde imos terminar. Así foi como as familias galegas marcharon e asentáronse en cidades doutros continentes; así foi como nós chegamos dunha desas cidades e optamos pola vida no campo.

Puente Romano
Sara Guerrero Alfaro Ponte romano. Cernadela, Mondariz.
Xornalista
19 sep 2019 09:00

O meu compañeiro Rodrigo e máis eu viaxamos pouco máis de doce horas nun autobús dende Barcelona até Vigo. El viñera visitarme a Barcelona dende México para pasar xuntos unha fin de semana e quixo aproveitar a viaxe para ir a Galiza, lugar de onde saíu a súa familia hai máis de trinta anos.
Esa historia familiar sempre me resultara nebulosa. Ao comezo pensaba que a súa familia emigrara como consecuencia da Guerra Civil. Non obstante, Rodrigo desmentía tal relato unha e outra vez, dicindo que fora unha decisión que tomara seu avó para abrir negocios no “Novo Mundo”.

A primeira vez que fun á súa casa en México puiden notar o seseo español na fala da súa nai. Pero o gran contraste cultural foi cando coñecín aos seus avós. Durante a presentación só puiden asentir e sorrir. A razón non foron tanto os nervios de coñecer á familia, senón máis ben que non comprendín nada do que estaban a dicir. Nunca escoitara o galego.

Agora, case cinco anos daquel primeiro encontro coa súa familia, estabamos no autobús camiño a Sabaxáns, unha aldea de Mondariz. Durante a viaxe, Rodrigo foi relatándome historias familiares, as cales eran a única aproximación que tiña con ese sitio. Era como se quixera repasar os detalles para unha proba da historia. Non, era como se estivera preparando a terra para colleitar.

A súa historia familiar, como a da maioría dos galegos, sempre estivo tocada pola sombra da migración. O irmán do seu avó José, aos doce anos, seguiu a seu pai a Portugal, deixando na casa á súa nai Hermosinda, á súa tía Adelina e ao avó de Rodrigo. José casou nunha aldea próxima con Dalia e tiveron unha filla; abriron un bar e despois unha panadaría...Non foi ata que o sogro de José o convenceu para emigrar a México con el e seu fillo, baixo a idea de que nese lugar poderían abrir varios negocios cos que poder acumular bastante capital e vivir mellor do que poderían chegar a vivir na aldea, que deixou a súa terra. Un “novo” discurso colonial?

Así que tomou a decisión e saíron todos, incluída a señora Hermosinda aos seus case noventa anos. Foron vivir ao norte da gran Ciudad de México. Pasaron de compartir un entorno con apenas 300 habitantes a convivir nunha área metropolitana de, naquel entón, 15 millóns.

México, como a Arxentina ou o Brasil, era unha gran promesa. Para algúns galegos México foi o país no que se converteron en empresarios multimillonarios. Porén, para outros a historia foi distinta. A avidez por prosperar era tal que varios deles foron estafados e deixados en quebra por facer investimentos en negocios inexistentes...

Para a familia de Rodrigo a vida interpúxose entre México e Galiza. Non puideron volver a Sabaxáns. Pasaron os anos e agora eramos Rodrigo e máis eu quen volviamos abrir a porta dunha casa de pedra que tanto tempo atrás foi pechada con esperanza. Semellaba que foramos os protagonistas dunha secuela da historia da casa: xa sabiamos en que rematara a primeira parte, agora comezaba a segunda.

O resto é historia. Non ten caso detallar o estado no que atopamos a casa. En realidade, foi mellor do agardado e puido volver ser habitable con limpeza e traballo. A Rodrigo bastoulle isto para abandonar a súa vida en México e quedar a vivir na aldea con só unha mochila ao lombo.

Eu uninme a el logo de pechar ciclos en Barcelona. Estaba atafegada polas grandes cidades nas que vivira. Estaba cansa da lóxica da competitividade e produtividade á que se nos somete; da precariedade do traballo artístico. Vin na aldea a promesa dunha vida digna. Quizais Rodrigo e máis eu depositamos a nosa esperanza nesta forma de vida como hai trinta anos fixeron seus avós, mais á inversa.

Sexa por tratar de indagar na identidade propia, por curación, por ganas de mudar de vida, por cartos, por traballo ou por amor, non cabe dúbida de que migrar é un dos anhelos máis básicos da humanidade. É unha das formas nas que nos podemos completar a nós mesmas. É unha forma de abrir os ollos e de abrir os mundos.

Claro que, por outro lado, poucas cousas son tan dolorosas coma o exilio. Penso na migración forzada coma un dos peores castigos que poden existir. Rodrigo e eu tivemos a fortuna e o privilexio de poder escoller o noso camiño, como todos deberían poder facelo.

Migración
A experiencia de migrar ao rural galego
Inauguración dun espazo literario que describe a vida social, cultural e política do rural galego, a través da estraña mirada dunha emigrante.
Sobre este blog
Espazo literario adicado a difundir a idea de que outros estilos de vida son posibles. Un repertorio que busca dignificar as experiencias e os coñecementos que existen nas zonas rurais a través da observación, reflexión e narración da vida social e cultural dunha aldea galega.
Ver listado completo
Cargando valoraciones...
Ver comentarios 4
Informar de un error
Es necesario tener cuenta y acceder a ella para poder hacer envíos. Regístrate. Entra en tu cuenta.

Relacionadas

Cargando relacionadas...
Sobre este blog
Espazo literario adicado a difundir a idea de que outros estilos de vida son posibles. Un repertorio que busca dignificar as experiencias e os coñecementos que existen nas zonas rurais a través da observación, reflexión e narración da vida social e cultural dunha aldea galega.
Ver listado completo

Murcia
Extrema derecha
La Fiscalía de Murcia investigará si el presidente de Vox Murcia ha incurrido en delitos de odio
El órgano judicial responde a las denuncias de PSOE, Izquierda Unida y Podemos que apuntan a José Ángel Antelo como instigador de las razzias que se están llevando a cabo en Torre Pacheco.
Opinión
Integración, valores europeos, y otros grandes chistes racistas
El poder ha sabido rentabilizar bien las migraciones: se explota su fuerza de trabajo para engordar las sacas del capital, se explota su alteridad para que la gente no piense en la desposesión que sufren por culpa de este régimen de la avaricia.
Opinión
Lo de Torre Pacheco tiene un nombre: terrorismo supremacista blanco
Lo que está pasando en la localidad de Murcia es responsabilidad de una narrativa supremacista blanca alimentada por políticas migratorias racistas y por la criminalización y estigmatización que sufren las poblaciones migrantes y racializadas.
Comunidad de Madrid
Los bomberos forestales madrileños inician una huelga de un mes
Cerca de 80 trabajadores se han encerrado en la sede de Tragsa a la que acusan de no negociar mejoras laborales y ante la “desidia” de la Comunidad de Madrid.
Economía
¿Cómo funciona el mecanismo de defensa que Europa podría activar contra los aranceles de Trump?
Varios gobiernos europeos apuestan y presionan a la Comisión Europea para que active el Instrumento contra la coerción económica contra las amenazas estadounidenses.
El Salto n.79
La celulosa o la vida: periodismo situado y lucha social para frenar un ecocidio
El jueves 17 de julio os esperamos en el CS “A Nubeira” de Vigo para presentar el último número de la revista El Salto.
Maternidad
La discriminación de las familias monoparentales por los permisos de nacimiento llega al TEDH
Una familia monoparental demanda al Estado español por entender que se ha vulnerado su derecho a la no discriminación.
Fronteras
Las devoluciones en caliente de solicitantes de asilo pasan a ser política oficial en Alemania
La Alemania de Friedrich Merz consagra una política de mano dura y devolución en caliente de solicitantes de asilo que las ONG de apoyo a migrantes denuncian como ilegal.

Últimas

Comunidad El Salto
El Salto estrena nueva página: una web como una casa
Después de un año de trabajo, lanzamos en julio la nueva web de El Salto, con un nuevo diseño, pero, sobre todo, con una nueva Zona Socias llena de ventajas para las personas que hacen posible El Salto con su apoyo.
Alicante
Denuncian cortes de suministro en pleno verano por parte de Aguas de Alicante
Varios bloques de edificios del barrio de Los Ángeles padecen cortes de agua a lo largo del mes de junio y julio sin que la empresa les diera una respuesta clara sobre la situación.
Sindicatos
Extremadura con Las Seis de La Suiza
CNT Extremadura, con el apoyo del Sindicato 25 de Marzo, CC.OO y UGT, convoca una concentración de apoyo en Cáceres el jueves 17 de julio.
Opinión
Redes sociales
Todos vivimos ahora en el castillo del vampiro
Puede parecer contraintuitivo, pero irritar a la gente es de hecho una manera ahora de pacificarla. Porque lo que hace es agotarnos: canalizar nuestro tiempo y nuestra energía creativa al espacio virtual.
Más noticias
Palestina
La coordinadora europea contra el antisemitismo dice que los informes sobre la hambruna en Gaza “son rumores”
Katharina von Schnurbein es la encargada de proteger a Israel en las discusiones que esta semana tienen lugar sobre el acuerdo preferencial que la UE tiene con el Estado sionista.
Palestina
Más de mil caras conocidas de la cultura exigen al Gobierno que cese la venta de armas a Israel
Una carta dirigida al presidente del Gobierno por más de mil profesionales de la cultura considera que “mantener los negocios armamentísticos con Israel es complicidad activa con el genocidio”.

Recomendadas

Málaga
Málaga, el punto de inversión para los fondos israelíes a pie de playa
Diversos fondos de origen israelí están presentes en proyectos urbanísticos de Málaga influyendo en la turistificación de la provincia mientras se enriquecen con la ocupación de Palestina
Feminismos
Patricia Reguero
“Mis relatos están escritos al lado de otras, arropada por la escucha de otras”
Patricia Reguero Ríos, redactora de El Salto, presenta ‘Todo lo que pasó el día que me mordió mi hija’ (La Imprenta, 2025), un conjunto de relatos que desde lo individual apelan a lo colectivo y que se devoran con una mezcla entre ansiedad y placer.
LGTBIAQ+
Mana Muscarsel
“La amistad da más juego para salir de la lógica de la familia porque tiene menos reglas"
La autora y psicóloga argentina pone en valor la amistad frente a los modelos relacionales centrados en la pareja y la familia. Tampoco le interesa la familia elegida: “Marca una línea muy clara entre lo que pertenece y lo que no”.
Barcelona
El reciclaje invisible: la relación entre la chatarra y la ciudad de Barcelona
La red de reciclaje en Barcelona es de una complejidad casi hermética, más aún si hablamos de los recicladores informales, más conocidos como chatarreros. Salimos a la calle a entender una economía sumergida que está a la vista de todos.
Comentarios 4

Para comentar en este artículo tienes que estar registrado. Si ya tienes una cuenta, inicia sesión. Si todavía no la tienes, puedes crear una aquí en dos minutos sin coste ni números de cuenta.

Si eres socio/a puedes comentar sin moderación previa y valorar comentarios. El resto de comentarios son moderados y aprobados por la Redacción de El Salto. Para comentar sin moderación, ¡suscríbete!

Cargando comentarios...