O prelo
A arte de destruírse –e reconstruírse– a unha mesma

Unha recensión de 'Como se fai unha rapaza' de Caitlin Moran

como se fai unha rapaza
24 mar 2020 16:29

Sempre chega un día no que, sen buscalo, veste nun espello e cuestiónaste: “Esta que me está a mirar son realmente eu ou só é unha máscara?”

Como é que chegamos a ser o que somos hoxe? No seu momento foi unha decisión consciente ou máis ben, a identidade é algo que non se pode construír, que depende dos contextos e factores da nosa vida e que foron produtos do azar? 

No libro Como se fai unha rapaza, Caitlin Moran preséntanos a Johanna Morrigan, unha adolescente filla da clase traballadora inglesa que, como boa moza, está desconforme tanto con quen é, como co seu entorno. Porén, intentará de todos os xeitos posibles saír desa realidade precaria na que está atrapada e que non é compatible coas súas aspiracións. 

Esta historia de aprendizaxe pode resultar atractiva non só a adolescentes que están na mesma procura de significado que a protagonista, senón para todas aquelas persoas que temos desexado ser alguén máis

Simplemente eu non quero seguir sendo eu. Todo o que son agora non funciona. Lin moitas veces a expresión “un home se fixo a si mesmo”. Iso quero ser. Quero ser unha muller que se fixo a si mesma. Quero conxurarme a min mesma a partir de calquera cousa brillante e veloz que vexa. Quero ser a miña propia creadora. Voume a concibir a min mesma. O primeiro que vou queimar é o meu nome...

Caitlin Moran é unha escritora inglesa que aos dezaseis anos comezou a traballar na redacción dunha revista e, aos dezaoito, converteuse en columnista do xornal The Times. É recoñecida pola súa prosa construída particularmente sobre a sinceridade sen pudor algún e a ironía para resaltar o absurdo e contraditorio que poden ser non só as normas sociais do sistema patriarcal, senón tamén o xeito que temos para responder ante elas. A escritora Gabriela Weiner falou do traballo de Moran e identificouno, entre afagos, como un “neofeminismo punk” necesario para aprender a movernos como mulleres libres neste mundo neoliberal sen morrer no intento. 

Literatura
Caitlin Moran: “Los hombres tienen que saber que el feminismo es lo único que los salvará”

La escritora británica Caitlin Moran opina que, como el sistema judicial no funciona, las mujeres hablan y señalan a los malos. Es lo que hace ella, con una prosa descarnada, desacomplejada y pedagógica.

'Como se fai unha rapaza' chega á lingua galega grazas á editorial Rinoceronte, traducido por Estela Villar Nogueira, quen conta cun catálogo de traducións importantes no que destacan a novela gráfica de Spiegelman, Maus, Festa no xardín de Katherine Mansfield, Oryx e Crake de Margaret Atwood etc.

A novela está dividida en tres capítulos coma se foran os tres actos dunha obra dramática onde a nosa heroína, unha rapaza intelixente, perspicaz e chea de hormonas, emprende unha viaxe iniciática que a levará lonxe de casa, ás terras do gótico, o rock'n'roll, o sexo, a droga e o alcol co fin de atoparse a se mesma. 

Ademais de abordar o que significa medrar sendo unha muller cun corpo disidente á norma, Caitlin Moran profundiza no que isto supón cando se provén dunha familia que vive na precariedade da periferia dunha Inglaterra distinta á que coñecemos nas películas. A novela lévanos a unha pequena vila onde o traballo escasea, o alcolismo e a drogadicción son os medios que se teñen para afrontar as crises vitais e onde a cultura e a educación son privilexios doutras clases sociais. Mais a protagonista, Johanna Morrigan, ten unha arma secreta coa que pode escapar de alí: escribir. 

De momento o único plan que se me ocorreu é escribir. Podo escribir, porque a escritura –a diferenza da coreografía, da arquitectura ou da conquista de reinos- é algo que un é quen de facer cando está só e é pobre, en non precisa infraestrutura, como por exemplo, unha compañía de ballet ou uns canóns. A xente pobre pode escribir. É unha das poucas cousas que a pobreza e a falta de conexións non che pode impedir facer.

Cando, grazas á escritura, Johanna logra mudar de ambiente e atopa un espazo onde pode construír unha nova personalidade, a novela expón o enfrontamento dos mundos nos que transita Johanna: Wolverhampton e Londres. Este exercicio de comparación deixa claro o determinante que é a desigualdade económica e cultural nunha traxectoria de vida. O bolígrafo de Moran expón con naturalidade eses desexos irracionais por todo aquilo ao que nunca se tivo acceso antes; a través do pensamento de Johanna, amósanos o xeito no que o noso pasado e todo o que temos asemelle auga turbia ante un mundo novo e brillante que fai que os mesmos valores se tornen confusos, que esteamos dispostos a facer todo por pertencer a aquelo que nos encandeou.

Chego á estación de Wolverhampton e monto no tren coma se eu fose unha bala que dispara unha pistola sucia. Devezo por saír desta cidade e volver a Londres. Vou facer de cada momento un soño desenfreado que poderei regurxitar a pracer e saborealo unha e outra vez cando volva estar aquí, comendo chapatis e contemplando as paredes sucias. Cando saes do túnel, na estación de Euston, as paredes son altas e brancas, e están cubertas de hedra. Semella que estás entrando na antiga Roma.

Mais desexar ser alguén e traballar en reconstruírnos de tal xeito que nos acerquemos ao noso bosquexo, non é algo que todos facemos en maior ou menos medida? Non mudamos do camiño e andamos cara a iso que queremos ser? Canto tempo despois de pretender ser alguén, convertémonos nesa persoa?

A novela lévanos a unha pequena vila onde o traballo escasea, o alcolismo e a drogadicción son os medios que se teñen para afrontar as crises vitais e onde a cultura e a educación son privilexios doutras clases sociais.

Como se fai unha rapaza aborda todos estes cuestionamentos sobre a identidade co plus de facelo dende unha mirada que desvela que non podemos pensar a vida sen pensar no xénero e a clase social. 

Tomando isto en conta, ademais da intelixencia do humor irónico de Caitlin Moran, esta historia de aprendizaxe pode resultar atractiva non só a adolescentes que están na mesma procura de significado que a protagonista, senón para todas aquelas persoas que temos desexado ser alguén máis, e que a veces aínda dubidamos se o que chegamos a ser se asemella aos nosos ideais ou se mellor debemos de romper todo e empezar de novo. 

Esta dúbida será pasaxeira ou vai acompañarnos toda a vida? Eu non teño a resposta, mais mentres tanto, ler o libro de Caitlin Moran alivia o espírito e nos fai sentir menos sós nesta viaxe.

Saes ao teu mundo e tratas de buscar as cousas que che resultan útiles. As túas armas. As túas ferramentas. Os teus encantos. Atopas un disco, un poema ou unha foto dunha rapaza que pegas na parede e dis: ‘Ela. Vou intentar ser ela’  Observas o xeito en que camiñan os demmais, como falan, e vaslles roubando anaquiños, faste coma unha colaxe con todo ao que lle podes botar unha man.

Pero un día atoparás unha versión de ti mesma que fará que te biquen, ou coa que farás amigos, ou que te inspirará. (...) Ata que, pouco a pouco, constrúes unha versión viable de ti mesma, unha que podes cantaruxar todos os días, ata que deixas de ter que pensar no que serás, porque agora estás demasiada ocupada séndoo.

Informar de un error
Es necesario tener cuenta y acceder a ella para poder hacer envíos. Regístrate. Entra en tu cuenta.

Relacionadas

Altri
Altri Galiza elixe o rumbo da loita contra Altri nas eleccións á directiva da plataforma Ulloa Viva
A veciñanza da comarca máis afectada presenta dúas listas separadas logo de non chegar a unha proposta de consenso. Por unha banda, concorre unha candidatura continuísta e, pola outra, unha alternativa que se achega máis o nacionalismo institucional.
Ocupación israelí
Israel Netanyahu viaja a Washington para reunirse con Trump y valorar una posible tregua en Gaza
Hamás ha dado el visto bueno al acuerdo; pero los israelíes quieren peinar algunos flecos pendientes. El grupo islamista pide garantías y la retirada de las FDI del enclave.
Francia
Francia ¿Unas primarias de la izquierda francesa? La idea seduce a socialistas y verdes pero Mélenchon la rechaza
El PS, los Ecologistas y sectores disidentes de la Francia Insumisa defienden recuperar el espíritu de la coalición unitaria del Frente Popular y presentar a un solo candidato en las elecciones presidenciales de 2027.
Fútbol
Fútbol El equipo de fútbol femenino decidido a construir un nuevo Sudán desde el exilio
Un equipo de fútbol de desplazadas sudanesas en El Cairo lucha por continuar con el sueño de jugar. En el exilio, continúan entrenando.
Obituario
Obituario Jane Lazarre (1943-2025)
La escritora neoyorquina, autora de ‘El nudo materno’, falleció el pasado mes de junio. Su obra conectó enseguida con entorno feministas por ofrecer un relato de la experiencia materna más allá de las estrechas paredes del hogar
Extrema derecha
Extrema derecha Estados Unidos declara la guerra contra los pobres con la ley “grande y bella” de Trump
VV.AA.
La norma presupuestaria, que contempla más de un centenar de disposiciones, convierte a ICE en el cuerpo de seguridad del Estado más financiado y es un cheque en blanco para las grandes contaminantes.
La vida y ya
La vida y ya Calma
Pienso en la cotidianidad en una ciudad grande. En la ausencia de calma que cubre casi todos los espacios.
Notas a pie de página
Notas a pie de página ¡Parecían tan buenos!
La desaparición de niñas y niños de las calles tuvo lugar a la vez que se construía un relato idílico sobre la infancia. En ‘República luminosa’, Andrés Barba retrata su vuelta como grupo inquietante.

Últimas

Laboral
Laboral Yolanda Díaz asegura que el Gobierno tramitará el indulto a las Seis de la Suiza
La ministra de Trabajo reconoce sentirse “escandalizada” tras la reunión con las sindicalistas condenadas y asegura que no va a “aceptar retrocesos” en los derechos laborales
Palestina
Palestina Albanese presenta su informe ante la ONU: “Gaza es el escenario de un crimen”
El Consejo de Derechos Humanos atiende al reporte sobre el lucro de empresas y bancos en el actual genocidio de Gaza. The Guardian califica de “posible crimen de guerra” el ataque contra una cafetería en la que murieron 39 personas.
Más noticias
Opinión
Opinión Sirat y las zonas temporalmente autónomas
En la película de Olivier Laxe prevalece el relato sobre la deserción del mundo que una mirada a la propia creación de la comunidad que surge en torno a las raves.
Política
Política Feijóo radicaliza al Partido Popular en medio del terremoto Cerdán con la vista puesta en las elecciones
Miguel Tellado será el nuevo secretario general del partido. Un movimiento con el que Feijóo consigue el control casi absoluto del PP y le come espacio del discurso ultra a Vox, pero que lo aleja de eventuales pactos con PNV y Junts.
Galicia
Galicia Galicia elige el rumbo de la lucha contra Altri en las elecciones a la directiva de la plataforma Ulloa Viva
Vecinos y vecinas de la comarca más afectada presentan dos listas separadas tras no llegar a una propuesta de consenso. Por un lado concurre una candidatura continuista y, por el otro, una alternativa que se acerca más al nacionalismo institucional.

Recomendadas

Laboral
Laboral Reivindicar los derechos laborales en microempresas, el reto de los sindicatos
Nuevas estrategias hacen frente a realidades como las de los falsos autónomos o los puestos en remoto, mientras el PP quiere restringir aún más los comités de empresa.
En el margen
En el margen Aisetou Kajakeh: “Nosotras no estamos rompiendo techos de cristal, sino sorteando muros”
Esta socióloga española asegura que las asociaciones gambianas en España mantienen un vínculo directo con el lugar de origen, lo que hace que nunca pierdan la conexión con las raíces.
Salud mental
Laura Martín López-Andrade “La psiquiatría es una profesión potencialmente muy peligrosa”
La psiquiatra granadina defiende desde Málaga otro tipo de psiquiatría que huye de los diagnósticos y de la jerarquía y cambia la palabra tratamiento por acompañamiento.