Medios de comunicación
A Xunta do PP repartiu dous millóns a dedo a medios amigos unha semana despois de convocar eleccións

Exactamente oito días despois de convocar as eleccións galegas, o presidente da Xunta de Galicia, Alfonso Rueda, repartiu dous millóns de euros do erario público aos principais medios de comunicación hexemónicos e habitualmente amables coa xestión do Partido Popular. Rueda, que herdou o cargo grazas ao dedo co que Alberto Núñez Feijóo sinalouno antes de marchar cara a Madrid para liderar o PP, tomou a decisión de facer efectivas estas axudas “en réxime de concorrencia non competitiva”, é dicir, opacas e arbitrarias, o día 29 decembro coa súa publicación no Diario Oficial Galicia, o BOE galego. Apenas unha semana antes, o día 21, e tras aprobar os orzamentos galegos soamente cos votos do seu partido, decidiu adiantar os comicios galegos ao 18 de febreiro. Unha estratexia mediática recorrente na historia do seu partido en Galicia.

As empresas xornalísticas e de radiodifusión que foron beneficiarias destes 1.976.777 euros tamén son recorrentes destinatarias da repartición dirixida desde os despachos do Goberno galego a través da Secretaría Xeral de Medios, capitaneada por Silvia Valdés. De feito, soamente catro empresas levan o 80% deses case dous millóns de euros de diñeiro público. Por orde de montante: La Voz de Galicia axénciase 873.837,71 euros; o grupo Prensa Ibérica a través das súas cabeceiras Faro de Vigo e La Opinión da Coruña suma 362.748,11 euros ás súas contas; El Progreso de Lugo leva 167.105,04 euros; e La Región de Ourense outros 146.733,09 euros. Pero a cambio de que?

A propia Presidencia da Xunta explica que basean esta axuda en que “a liberdade de expresión e de difusión constitúe un dereito fundamental e unha das bases esenciais de convivencia democrática, valores que os poderes públicos deben garantir (...) promovendo a participación de toda a cidadanía na vida política, económica e social”. Por iso, engaden, “faise necesario que o Goberno galego poña os adecuados instrumentos de financiamento ao servizo da potenciación e difusión dos medios de comunicación que, ademais de responder ás devanditas premisas, defendan a identidade de Galicia e os seus intereses, a súa lingua, a súa cultura e, en xeral, a galeguidade entendida como vínculo histórico dos galegos de dentro e fóra de Galicia”.

A falacia non chega moi lonxe: ningún dos cinco periódicos citados edita os seus diarios en galego como lingua vehicular, soamente puntuais pezas nas seccións de cultura, opinión e algún xesto simbólico no Día Nacional de Galicia ou nas Letras Galegas. De feito, os principais medios da Galiza que utilizan a lingua galega como Nós Diario, Praza, GCiencia, Luzes, Campo Galego ou Novas dá Galiza, entre outras decenas, como O Salto, ou non levan nada ou se fan cun diñeiro testemuñal. “O Goberno galego pon os adecuados instrumentos de financiamento”, pero onde eles queren.

Coberturas leais: da investidura de Feijóo aos pellets

As estratexias políticas dos medios de comunicación máis influentes —ou polo menos de máis alcance— na Galiza sobre o tratamento informativo de todo o que emane do Partido Popular non acostuma ser nin moi sofisticado nin, moito menos, plural. E o exemplo máis recente e revelador destas manobras nas hemerotecas destes diarios é, sen dúbida, a cobertura da investidura, que naceu morta, de Alberto Núñez Feijóo como presidente do Goberno do Estado. Aquela investidura que se sabía errada, o líder do Partido Popular transformouna nunha moción de censura velada ao presidente do Goberno, naquel momento en funcións, Pedro Sánchez. E os medios que hoxe recollen estes ostentosos froitos aquel 27 de setembro de 2023 sementaron lealdade. La Voz de Galicia: “Feijóo preséntase como unha persoa de fiar e alerta sobre a amnistía”.El Faro de Vigo: “Feijóo eríxese como baluarte da Constitución #ante un Sánchez mudo”. Ou La Región de Ourense: “Feijóo postúlase como o garante constitucional e Sánchez faille o baleiro”. Unhas liñas editoriais indistinguibles para tres dos diarios con máis tirada do país.

Fariña doutro costal está a ser a cobertura do desastre ambiental que a día de hoxe aínda arrasa a costa galega e cada vez máis as asturiana e cántabra coa vertedura de millóns de microplásticos pola perda dun container por parte dun buque de carga fronte ao litoral de Viana do Castelo, en Portugal. As manobras, que non a catástrofe, foron similares ás acontecidas co afundimento do petroleiro Prestige en 2002. Primeiro, ocultación. Cando xa resulta imposible frear a información do desastre, relativizar a súa gravidade. Cando a gravidade é manifesta, diseminar as responsabilidades. E, sempre, de pano de fondo, a opinión do Goberno galego por encima do resto ou unha malograda equidistancia.

O PSdeG tamén paga na medida das súas posibilidades

Aínda que as empresas destinatarias non sempre son as mesmas, a estratexia de reparto do diñeiro público entre medios de comunicación por parte dos gobernos que o PSdeG ten en Galicia segue unha dinámica similar e é, fundamentalmente, a repartición sen concorrencia competitiva ou directamente con contratos negociados sen publicidade. Isto é, a dedo. Esta redacción xa revelou como o gran celeiro de votos dos socialistas en Galicia, que está, ademais de na Coruña, nos feudos de Abel Caballero, segue dinámicas moi similares ás que esgrime a Xunta de Galicia. Contratos opacos a través de empresas de comunicación e márketing ou directamente reparticións indiscriminadas dirixidas neste caso, desde deputacións e grandes concellos de Galicia. Como os dous 2,5 millóns de euros que o alcalde do Nadal forneceu a medios afíns a semanas das eleccións locais para, supostamente, promocionar un concerto dos Guns N' Roses con case todas as entradas vendidas.

Unha das ferramentas máis habituais nos concellos e gobernos autonómicos para financiar medios de comunicación a dedo e non atendendo a criterios de audiencia son os contratos menores. Debido a gran presión, aínda que de poucos medios, que se está exercendo sobre esta xestión interesada dos recursos públicos, a maior parte dos grandes concellos están a optar por canalizar a través de empresas privadas a repartición publicitaria nos diferentes medios de comunicación. Isto fai máis opaco o procedemento e imposibilita o acceso ao reparto de partidas concretas a cada medio de comunicación, véndose obrigados a facer solicitudes amparadas na Lei de Transparencia ou pedindo o amparo dos Defensores do Pobo e demorándose ata tres meses. Sen contar, iso si, a publicidade institucional que financian as concesións públicas do Estado, administracións autonómicas, deputacións ou os propios concellos.