Elecciones
“Temos o reto de traducir o sentimento nacional de Galiza en políticas de dereitos para as maiorías sociais”

Na súa dilatada traxectoria no Parlamento de Galiza, Ana Pontón (Sarria, 1977) viviu e axudou na caída de Manuel Fraga logo do desastre do Prestige, foi deputada durante o goberno de coalición do PSdG e o BNG, sufriu as escisións máis duras do seu espazo político con Xosé Manuel Beiras á cabeza, padeceu a desfeita do seu partido coa irrupción das Mareas e cabalgou trece longos anos de debates e desfalcos parlamentarios fronte ao Goberno do Partido Popular de Alberto Núñez Feijóo. Mais todo iso é xa pasado. Dende 2020 e logo dun histórico sorpasso ao PSdG-PSOE, Pontón é a líder da oposición en Galiza e a voceira nacional do soberanismo galego, que vive un auxe político con base social que ten vontade de convertir en “políticas que transformen a vida das persoas”.

O BNG vén de sacar un resultado singularmente mellor nestas elección municipais que o de hai catro anos. Vendo o tipo de voto diferenciado entre o tipo de eleccións, considera que se poden extrapolar estes resultados de cara ás eleccións do 23J?
O Bloque tivo un gran avance nas últimas eleccións municipais, onde fomos a forza política que máis subiu. Nós dixemos iso na campaña e os cidadáns confirmárono co seu voto. Algo que nos permitiu chegar a alcaldías tan emblemáticas como a de Santiago de Compostela, a capital de Galiza. Penso que é todo un símbolo da Galiza que vén. Aínda que é certo que os procesos electorais son diferentes e vemos como as persoas cambian cada vez máis o voto. O voto fiel aos partidos é cada vez menor e penso que é un símbolo da desafección pola política. O que estamos vendo é que o BNG é unha forza política á alza, que o que pasou nas pasadas galegas non foi flor dun día, senón que seguimos vendo un BNG forte e, sobre todo, que isto nos catapulta como a forza política que é a alternativa real fronte ao Partido Popular en Galiza e que estamos en disposición de disputarlle a presidencia da Xunta nas vindeiras eleccións.

A esquerda gobernará en cinco das sete cidades galegas

Javier H. Rodríguez

Elecciones

Municipais galegas A esquerda gobernará en cinco das sete cidades galegas

Javier H. Rodríguez

O Bloque Nacionalista Galego consegue ser a principal forza da esquerda na capital e en Pontevedra. O Partido Popular soamente gobernará en Ferrol. En Ourense, Jácome arrasa. Vigo, A Coruña e Lugo serán gobernadas polo PSOE.

Moitas analistas veno e parece evidente que é así. O que está a acontecer na esquerda galega  e española colócaos nun escenario bastante favorable de cara ás eleccións. Cre que son acertos propios, erros do resto ou unha mestura de ambas?
Eu sempre digo que para que a xente te vote, tes que facelo ben. Nós non imos medrar polos erros dos demais. Ademais, nós temos que afianzar o noso propio proxecto sobre os nosos acertos. Sobre entender mellor a sociedade galega e ser quen de atraer a cada vez máis segmentos da poboación. Nestas últimas eleccións municipais vimos que hai un comportamento distinto en Galiza. Porque, mentres a esquerda no ámbito español retrocede, en Galiza somos un avance e conseguimos ser un freo para o propio Partido Popular. Porque ti pensa que, aínda que o PP está dicindo aquí que tivo un gran resultado, só vai a gobernar unha cidade galega. Está moi por debaixo dos obxectivos que se propuxera e o Partido Popular aquí medrou a metade que na media do Estado. Estamos a ver que cando se fai política con maiúsculas, que é o que estamos tentando facer desde o BNG, cando ofrecemos un proxecto serio, transformador, solvente, unido, hai moitos sectores sociais que apostan con decisión por ese proxecto. Penso que a nosa responsabilidade é darlle certeza á cidadanía, ofrecer solidez desde un proxecto transformador. E creo que, modestamente, é o que estamos conseguindo neste país, o que estamos conseguindo en Galiza; evidentemente non nos conformamos co resultado que temos, porque queremos ser a forza hexemónica deste país.

“Queremos que a cidadanía vexa que o nacionalismo é a defensa da vivenda pública, de dereitos sociais, dunha sociedade onde as mulleres poidamos vivir sen medo e con igualdade, a dun país que avanza”

Cales cre que foron eses méritos propios que os levaron a onde están agora?
Nós tivemos un momento de crise moi profunda que nos levou a reflexións de fondo e fomos capaces de ver erros, como non saber ler ben o que estaba acontecendo neste momento nas sociedades e ter unha alternativa clara, unha alternativa unida e unha alternativa que está centrada nos problemas da xente. Alén de ser un momento en que a cidadanía está a pasalo mal, porque estamos vivindo unha crise de prezos, con moitas persoas que están tendo dificultades, xa non para chegar a fin de mes, senón para chegar a mediados de mes, teñen que ver na política a solución aos seus problemas. E teñen que ver que os responsabeis políticos están pensando en como mellorar as súas vidas, en como mellorar o país e non simplemente nesa liorta interna que á maioría da cidadanía lle queda moi lonxe e que o único que fai é afastala.

E despois, tamén, creo que en Galiza hai un espazo moi importante para o nacionalismo. Penso que máis alá dos simplismos cos que se ve o noso país, hai un sentimento de nación moi forte e temos que traballar para ser capaces de traducir ese sentimento á política. Esa é, para min, unha das cousas que máis me preocupa e ten que ver con que se somos capaces de que, cando defendemos as políticas que defende o BNG, a cidadanía vexa que o nacionalismo é a defensa da vivenda pública, de dereitos sociais, dunha sociedade onde as mulleres podamos vivir sen medo e con igualdade, que é a defensa da innovación, a dun país que avanza. Iso creo que é unha clave relevante.

Hai dous feitos interesantes neste escenario e parece que lles afectan bastante. O primeiro é esa guerra que vén de vivir a esquerda federal española para conformar a coalición de Sumar. E o outro é que algúns dos activos políticos dese mesmo espazo como Xosé Manuel Beiras ou Martiño Noriega pediron o voto para o Bloque. E a propia Anova, unha escisión súa, decidiu non concorrer ás eleccións. É posible que a desafección do electorado dese espazo político (Anova, Podemos, EU, Sumar) desemboque nun voto útil ao BNG?
Non creo moito no voto útil. Eu penso que o voto ten que ser un voto de principios, de conviccións, porque, ás veces, no tema do voto útil, o que nos estamos é deixando manexar por enquisas, que moitas ocasións o que queren é precisamente interferir no voto. Evidentemente, eu creo que o voto pode ser útil. O BNG é o mellor voto para mellorar a vida das persoas, para que este país avance, para que teñamos mellores servizos públicos, para que teñamos mellores comunicacións, máis emprego neste país. E ese é o corazón da política que fai o BNG. Somos un espazo aglutinador de moitas sensibilidades diferentes. Dende logo agradezo a todas as persoas que piden o voto para o BNG, a todos os espazos políticos que volven ver que a referencia da política transformadora é o BNG. E eu penso que isto é un síntoma do que está acontecendo no país. Que claramente o BNG emerxe como a forza política que é alternativa fronte ao statu quo, fronte ao bipartidismo, fronte aos de sempre. Somos a esperanza para que Galiza sexa un país mellor. E eu penso que esta é unha responsabilidade que asumimos desde a humildade, pero dende a ambición de país.

Crecemento do BNG en votos e concelleiras en detrimento das Mareas

Alma López Figueiras

Política

ELECCIÓNS 28M Crecemento do BNG en votos e concelleiras en detrimento das Mareas

Alma López Figueiras

O BNG é o partido que máis concelleiras suma nestas eleccións municipais, con avances nas grandes cidades; así e todo, recúa en destacados concellos onde acadou a alcaldía en 2019

Tiveron conversas coa dirección de Anova antes do anuncio?
É correcto que houbo conversas con ese espazo, son normais en política, e evidentemente nós sempre temos a vocación de diálogo con todo o mundo neste país, e moito máis con aqueles que queren apoiar ao BNG neste momento.

Dende a cidadanía quizais hai quen o poda ler como unha reconciliación do nacionalismo galego. Vostede viuno así?
O BNG sempre tivo unha disposición de sumar no noso entorno a todas as persoas que levan a Galiza na cabeza e no corazón e imos continuar traballando para ampliar ese espazo e para que sexamos capaces de consolidar unha alternativa que poña fin a estes 14 anos de goberno da dereita que nos están deixando un país peor. Unha Galiza cada vez máis pequena. Temos peores servizos públicos, unha peor sanidade, temos unha peor evolución desde o punto de vista demográfico, temos unha peor evolución da nosa industria... É urxente frear a sangría que se está producindo en Galiza e da que é boa parte responsábel o goberno do Partido Popular, que está esgotado, sen proxectos, sen impulso e que ten só unha meta, que é manter o poder polo poder. Acabamos de velo en Ourense. O PP non ten límites e, desde logo, non lle importa sacrificar a terceira cidade deste país de novo, única e exclusivamente por seguir a manter o poder caciquil da Deputación de Ourense. É todo un retrato de como entende o PP a política.

“Fomos a primeira organización do Estado español que se definiu como feminista nos anos noventa”

En principio, desaparece Baltar, pero vai desaparecer o baltarismo?
Creo que o problema é o caciquismo, que se perpetúa no Partido Popular, e o uso perverso das institucións, neste caso, da Deputación de Ourense, que actúa como unha ferramenta ao servizo dun partido político enchufando xente, discriminando a concellos en función da súa cor política. Eu penso que son prácticas antidemocráticas que están levando a Ourense á desaparición. Porque unha parte moi importante da provincia de Ourense está vivindo un proceso de desaparición paulatina, onde cada vez vive menos xente e ten menos actividade. Sempre digo que o problema non son as persoas, o problema é a concepción da política. E o PP ten unha concepción da política que é claramente unha concepción na que as institucións se poñen ao servizo do partido. Estamos a velo na política estatal, esa maneira de facer oposición, onde deslexitiman as institucións cando non gobernan, deslexitiman os acordos con outras forzas políticas, mais despois ben que pactan con Vox. Estamos a velo na capital de Galiza onde xa falan dunha moción de censura contra a primeira alcaldesa da historia.

Xa que fala de Goretti Sanmartín. Está vostede como candidata a Xunta, a eurodeputada do BNG Ana Miranda, e agora tamén a alcaldesa da capital. Está Galiza a vivir unha nova onda de liderados femininos?
No Bloque hai algo que talvez non se vira coa fortaleza suficiente, mais que agora emerxe con eses liderados femininos. Tivemos a moitas mulleres antes de nós traballando moito para que o feminismo realmente fose un principio que se asumirá polo conxunto da organización. Eu penso que fomos a primeira organización do Estado español que se definiu como feminista nos anos noventa. Naquel momento, non estaba tan ben visto como hoxe definirse como feminista e grazas a todo ese traballo de xeracións anteriores, hoxe hai mulleres que ocupan postos de responsabilidade con liderados moi sólidos dentro da organización e que tamén están conectando con ese malestar que vimos expresando as mulleres nas rúas de forma masiva no 8M. Non queremos estar na segunda liña, queremos estar en primeira liña, non por nós, senón por todas. Porque estar aí é a garantía de políticas feministas, de políticas a favor das mulleres, de que non imos permitir que a axenda feminista sexa secundaria. Eu creo que xusto neste momento é máis importante que nunca manter a axenda de igualdade con forza. A verdade é que me causa un certo estupor escoitar algunhas declaracións que cuestionan que as mulleres queremos ir demasiado rápido e que isto incomoda os varóns. O que nos debe incomodar é o machismo.

Como viviu dende o feminismo galego que a ministra de Igualdade, Irene Montero, quedara fóra desta nova coalición?
Non coñezo como foron os detalles de como foi ese proceso interno en Sumar. Tampouco me gusta facer valoracións sobre feitos dos que só coñezo en base a declaracións da prensa. Son procesos internos doutras organizacións nos que prefiro non entrar.

Cales van a ser as claves da campaña do Bloque de cara ás eleccións xerais do 23X?
Parece que a campaña vai entrar nunha política de bloques no que todo se reduza ao bloque de Sánchez e ao bloque de Feijóo. Nós non estamos en ningún deses bloques. Nós estamos no bloque de Galiza, que quere colocar o acento en canto se está xogando este país nestas eleccións. Xogámonos moitas infraestruturas, unha parte da modernización da nosa economía por medio de investimentos do Estado. Xogámonos un ferrocarril do século XXI, xogámonos o modelo de desenvolvemento enerxético de Galiza. Porque o que non podemos permitir é que, baixo a escusa da necesidade dunha transición enerxética á que dicimos que si se repita un modelo que é absolutamente letal para o noso país. Un modelo onde claramente mandan as eléctricas e se quere destruír unha parte importante do noso territorio sen medir cales son as consecuencias ambientais desa transición. Pero tamén cremos que é importante dicir que nós tamén imos ser unha barreira fronte á dereita e á extrema dereita. Porque claramente nós cremos que o que se ten que facer é avanzar en dereitos e liberdades, e non retroceder como nos propón ese dúo PP-Vox, que cada vez se parecen máis.

“Somos un espazo aglutinador de moitas sensibilidades diferentes. Agradezo a todas as persoas que pediron o voto para o BNG e que volven ver que a referencia da política transformadora é o BNG”

Intúo que o despregamento da eólica mariña pode ser un eixo da campaña do BNG.
O que está claro é que non é unha cuestión electoral, senón de país. Non imos aceptar que se pase por enriba dun sector tan importante como a pesca nin que se destrúa unha parte dos nosos ecosistemas mariños sen garantías. Que imos poñer enriba da mesa a retirada dos Plans de Ordenación do Espazo Marítimo é obvio porque ademais estano pedindo de maneira maioritaria os sectores afectados. Hai que ir cara a un modelo de transición enerxética xusta e non poñerlle a etiqueta de ‘verde’ ao espolio de sempre.

Sexa cal for o resultado, para que haxa un Goberno de coalición progresista tocaralle entenderse con Yolanda Díaz, coa que compartiu catro anos neste Parlamento. Ve iso posible? Como é a relación que ten con Díaz?
Imos ter que ser capaces de entendernos moitas forzas políticas estatais. Chámese PSOE ou chámese Podemos, agora Sumar. Pero ten que ser unha relación de igualdade, non de subordinación. Nesta lexislatura tiñamos un acordo de investidura con Pedro Sánchez, pero en ningún caso era un acordo de lexislatura. Tanto é así que, cando pensamos que se investía pouco no noso país ou cando había un incumprimento coa cidadanía como coa reforma laboral ou a lei mordaza, nós defendemos as nosas posicións. Creo que é importante para que a xente non se decepcione coa política. Hoxe hai un sector progresista do electorado que ten esa desafección porque ve que se di unha cousa en campaña e logo cando se goberna faise outra. Ás veces non podes facelo, pero haino que explicar ben. Houbo momentos na lexislatura nos que se puido ir máis alá e o Goberno non quixo.

Vostedes foron especialmente belixerantes coa reforma laboral.
Fixemos o que dicía o noso programa e moitos dos programas dos partidos políticos que sumamos o bloque da investidura. Lamentablemente, hoxe segue a ser igual de barato despedir traballadores e traballadoras que co Partido Popular no Goberno. Ou os salarios de tramitación, que tampouco se recuperaron porque o PSOE e Unidas Podemos non quixeron camiñar nesa dirección.

Voulle ler unha pequena lista de medidas que se aprobaron esta lexislatura no Estado español. Suba das pensións un 8,5%, a excepción ibérica e a diminución do prezo da enerxía ou o desconto de 20 céntimos por litro no combustible. Estas propostas teñen en común o voto en contra ou a abstención do BNG. Non sei se é unha mensaxe de entendemento.
Non é certo. Nós apoiamos o primeiro decreto de medidas do Goberno onde estaban moitas destas accións. Hai unha lista circulando por aí que ten moitos bulos sobre as nosas votacións. Nós chegamos incluso a acordos co Goberno nestas medidas que logo incumpriu. Vexo que nesta campaña están a soltarse bulos sobre cal foi a posición do BNG. A mellor maneira de defender a política non é con bulos, senón con realidades. Ás veces, unha forza política pode absterse na votación dun decreto porque son decretos moi amplos, pero iso non quere dicir que esteamos en contra dalgunhas das medidas deses decretos. Creo que é un exercicio de responsabilidade non caer nos bulos da dereita e é moi triste que haxa esquerda que queira replicar esa estratexia. Nós nas pensións criamos que era un momento de recuperar a xubilación aos 65 anos ou elevar as mínimas ao SMI. En Galiza temos as segundas pensións máis baixas do Estado. Con 600 euros é moi difícil conseguir vivir dignamente.

[Nas ligazóns anteriores pódese comprobar como o BNG abstívose ou votou en contra de tódalas medidas citadas agás no desconto do combustible, erro desta redacción].

Se ese Goberno de coalición non se revalida e a dereita gaña as eleccións, o potencial presidente do Estado pode ser Alberto Núñez Feijóo, con quen si compartiu moitos anos de parlamentarismo galego. Cales das manchas do currículo de Feijóo en Galiza diría vostede que poden servir para poñer sobre aviso ao resto dos e das votantes do Estado?
Vexo que Feijóo foi moi hábil á hora de construír unha imaxe xustamente oposta ao que é de verdade. Nin é moderado nin é bo xestor. Triplicou a débeda pública deste país mentres deterioraba a sanidade pública e a educación. Pechou un 10% dos centros educativos de Galiza. Hoxe, temos unha sanidade con listas de espera de ata 15 días para que te poida ver unha médica de cabeceira. O 64% dos concellos deste país non teñen servizo de pediatría. Isto é que miles de nenos e nenas están sen médico. Ou podemos ver como foi un presidente letal para a economía de Galiza. Hoxe temos un PIB no que o peso da industria é cada vez menor e vemos unha precariedade na vida laboral dos mozos e mozas. Algunhas das primeiras medidas que tomou cando chegou á Xunta son un espello real do seu fondo político e ideolóxico. A primeira lei que aprobou Feijóo foi a blindaxe do financiamento das asociacións antiabortistas. Na súa presidencia, reduciu as axudas para vítimas de violencia machista. Esa é a súa carta de presentación.

Nese declive da industria do que fala, estamos a vivir fortes protestas do metal na provincia de Pontevedra. Cal cre que é o peso e a influencia política que pode ter que o sindicalismo nacionalista de clase da CIG estea tan reforzado na meirande parte dos sectores?
Eu creo que que a principal central sindical de Galiza sexa a CIG fala de como o nacionalismo ten un enraizamento moi forte no país. Creo que é unha ferramenta moi importante á hora de conseguir melloras nos dereitos das traballadoras e dos traballadores.

Cal sería un resultado bo e real para o Bloque neste 23X?
Nós imos a por todas e non nos poñemos teito nin límite. Precisamos cambiar o guión do centralismo para que Galiza teña un peso real no Estado. A maneira de facelo é tendo un grupo galego forte que sexa capaz de negocia a favor dos intereses do país. Nós escoitamos a moita xente, con independencia de a quen vote, que mira con envexa como vascos e cataláns conseguen melloras para as súas nacións. Eu sempre digo que non é porque sexan máis listos nin porque teñan unha mellor estratexia política. É porque usan o poder da xente para que haxa grupos nacionalistas fortes no Congreso. Esa é a débeda que ten Galiza consigo mesma. Neste 23 de xullo temos a oportunidade de facer algo importante. Podemos cambiar ese guión de discriminación e agravio contra Galiza.

Cre que no resto do Estado español enténdese a sensibilidade galeguista?
Un dos grandes problemas do Estado español é que non asume a realidade plurinacional. Cústalles entender que hai realidades nacionais diferentes no Estado. Que temos cultura e historia diferentes. Non o teñen que ver como agresión. É como se vísemos como agresión un río ou unha montaña. A identidade nacional de Galiza forma parte da realidade na que vivimos. Ademais, cando vemos os debates que se dan con esa visión centralista e madrileña, a sensación que ten moita xente é que todo ten que pasar por Madrid. Que o quilómetro cero é o quilómetro cero para todo. Non se acepta a diversidade, e tampouco a lingüística. Eu non falo galego para amolar a ninguén. Fáloo porque é a lingua do meu país. Creo que temos que facer máis pedagoxía tamén na esquerda española coa multiculturalidade. Na historia recente do Estado español, vemos como os soberanismos xogaron en favor da democracia, dos dereitos e da liberdade. Son a pedra angular para que se poidan producir transformacións positivas para a maioría social.