Medio rural
Servizos básicos inaccesibles: os tropezos de medrar no rural

Os programas para o desenvolvemento do medio rural están en marcha desde hai anos, porén na práctica a xuventude aínda medra lonxe dos servizos públicos, aprendendo que a vida está fora da aldea, na cidade.

Infancia no rural
Xornalista feminista
31 ene 2020 12:00

Segundo un artiigo do Faro de Vigo, en Galicia hai 2.000 aldeas completamente baleiras e máis de 10.000 con menos de dez habitantes; 41 aldeas en venta e un de cada tres concellos está con risco de desaparecer. 

Mais o avellentamento da poboación e a emigración non son noticias novas. A Xunta elaborou varios plans de acción para incentivar o retorno ao territorio galego en xeral, tomando como prioridade as zonas rurais. 

Alén do que se amosa nos medios masivos de comunicación sobre os negocios de produtos artesanais ou dos proxectos de gandería e agricultura, os impulsos administrativos fixéronse presentes na vida cotiá? Como vive a mocidade neste contexto?

MENORES DE 10 ANOS 

No concello de Mondariz en Pontevedra, que das catro provincias galegas é a que ten menor índice de abandono, o número de nenas e nenos menores de 10 anos diminuíu máis dun 20% desde o ano 2009. 

Non hai moito tempo que as nais e pais de familia do concello se mobilizaron ao ficar sen servicio de pediatría máis dun ano. 

Todos os días, un autobús escolar para ás oito da mañá enfronte da miña casa e recolle os nenos do meu lugar para levalos ao colexio. O autobús percorre estradas e camiños tan estreitos que ten que frear cada vez que se cruza cun coche; pasa por outros lugares e outras aldeas recollendo rapaces, mais nunca se enche. 

Na aldea na que vivo, ademais do monte, hai dúas atraccións para as nenas: unha zona de xogos escondida detrás de la vella escola, e unha cancha de fútbol. Ambos, baleiros a maior parte do tempo. Non poden acceder a outro tipo de entretemento cerca de casa porque non hai. Para atopalos, terían que ser levadas polos maiores a cascos máis urbanizados. Parecera que dende pequenas aprenden que “se queres algo, tes que desprazarte, tes que saír da aldea”. 

ADOLESCENCIA 

Rematar a ESO significa, sobre todas as cousas, mudar a unha escola máis afastada. Pero, cales son as ofertas educativas realmente accesibles? 

Estudar bacharelato ou comezar un ciclo superior. No tempo que levo vivindo nesta zona rural, puiden darme conta que a segunda opción é a máis popular entre a xuventude por razóns máis ben prácticas: estudas menos tempo e especialízaste nun oficio, o que quere dicir que te podes incorporar ao mundo laboral más rapidamente. 

A idea de cursar un grao universitario é moito menos común entre os poucos adolescentes da zona. Escoitei comentarios de pais que pensan que a universidade —aínda que sexa “pública”— é un espazo para persoas adiñeiradas, o que deixa ver que en moitas familias a opción nunca foi sequera considerada como tal. 

Pero en termos máis concretos, ingresar á universidade vivindo no medio rural é case imposible se non se conta cun medio de transporte privado ou con medios económicos que permitan pagar unha residencia estudantil ou un aluguer na cidade. Aínda cando a Universidade de Vigo está relativamente preto da miña aldea —40 minutos en automóbil—, o tempo adicado ao desprazamento pode levar ata 6 horas diarias, dous de ida e catro de volta, se se depende por completo do transporte “público”. 

ADULTOS NOVOS 

Quizás o problema da mobilidade é unha das causas que máis dificultan vivir nun entorno rural. Un autobús sae ás sete e media da mañá e outro retorna ás sete da noite. Non hai máis. Pagar un taxi, camiñar á vila máis próxima ou depender dos favores que poida ofrecer a veciñanza, acaban por completar as opcións para desprazarse. Incluso acudir a eventos vespertinos organizados polo mesmo concello se tornan inaccesibles para quen non conta cun medio de transporte propio. 

É un canellón sen saída: a baixa poboación fai imposible un aumento de horarios xa que non sería rendible para as empresas das liñas de autobuses. Mais, sen inversión, non hai ganancia posible. Algo similar acontece co servizo de internet: segundo o Informe Cobertura de Banda Ancha de 2018, na provincia de Lugo hai máis de 75,400 persoas sen acceso a internet a unha velocidade de 2Mbps, e en todo o territorio galego a cifra total ascende a 357.500. 

Xa a mediados do ano pasado se anunciou que a Xunta incentivou á empresa Telefónica con máis de 14 millóns de euros para levar fibra óptica a núcleos con menos de 300 habitantes. O que significaría un gran avance se temos en conta que o 90% dos núcleos de poboación en Galicia teñen menos de 100 habitantes, segundo un artigo de La Voz de Galicia. 

Con todo, no caso da aldea na que vivo, a instalación da fibra óptica, que estivo lista a mediados do ano pasado, non foi activada ata a data de publicación deste texto. 

Se os subsidios do goberno non son suficientes para solucionar nin a problemática da conectividade nin a do transporte, de que xeito se pretende dar solución á escasez de recursos e á emigración? 

Ao mesmo tempo, as ofertas de emprego escasean. Cousa que quere dicir que tanto estudar, como traballar, require dun esforzo extra, coloca en desvantaxe e precariza a vida. En moitos casos, para a xuventude vivir nunha zona rural significa abandonar inquendanzas e desexos para enfocarse en metas máis alcanzables. 

Parecera que as vantaxes e privilexios que ofrece o medio rural, como a posibilidade de ter unha horta propia, entre moitas outras materias primas que poden significar un aforro económico por unha banda, e unha mellora na calidade dos alimentos, fican cortas por unha cotiandade nas que o acceso a servicios básicos está obstaculizado desde a infancia.

Sobre este blog
Espazo literario adicado a difundir a idea de que outros estilos de vida son posibles. Un repertorio que busca dignificar as experiencias e os coñecementos que existen nas zonas rurais a través da observación, reflexión e narración da vida social e cultural dunha aldea galega.
Ver todas las entradas
Informar de un error
Es necesario tener cuenta y acceder a ella para poder hacer envíos. Regístrate. Entra en tu cuenta.

Relacionadas

Internet
El Salto Radio Reality shifting: introyectar la impotencia
Lo que los shifters proponen es un verdadero salto a otra realidad diseñada a tu gusto
Opinión
Opinión Sentido y senilidad
La senilidad que he estado viendo en la industria cinematográfica no se limita a la edad de ciertos directores. Es algo mayor que eso, se ha convertido en una manera de pensar, en un fenómeno cultural.
Opinión
Opinión “Tener correa” y la ridiculización del afecto
Existe una presión muy fuerte sobre los propios hombres para que no amen demasiado, no cuiden demasiado. El ideal de “libertad masculina” tradicionalmente se entiende como independencia, desapego, y muchas veces, desinterés.
Sobre este blog
Espazo literario adicado a difundir a idea de que outros estilos de vida son posibles. Un repertorio que busca dignificar as experiencias e os coñecementos que existen nas zonas rurais a través da observación, reflexión e narración da vida social e cultural dunha aldea galega.
Ver todas las entradas
Laboral
Laboral Jornadas de 50 horas semanales haciendo tareas de categoría superior: así se trabaja en hostelería
Es uno de los sectores con más sanciones e intervenciones de la Inspección de Trabajo, con más de 12000 trabajadores extranjeros aflorados en las intervenciones y que cuenta con el 21% de las sanciones emitidas por este organismo.
Genocidio
Genocidio Israel asesina a diez niños que esperaban suplementos nutricionales en un hospital
La Unión Europea sigue evitando la imposición de sanciones al régimen de Tel Aviv. Estados Unidos anuncia sanciones contra la relatora de la ONU que ha denunciado el lucro de las empresas colaboradoras de Israel.
Fronteras
Fronteras europeas Un año más, la Caravana Abriendo Fronteras denuncia las políticas antimigratorias de Europa
Desde Baiona y Girona saldrán los grupos que recorrerán puntos críticos de fronteras europeas como Irún, Calais, Dunkerque y Toulouse donde se encontrarán con otros colectivos para movilizar la solidaridad con las personas migrantes.
Migración
Migraciones Entre la incertidumbre y la esperanza
El aumento de las muertes en el último año está relacionado con las condiciones cada vez más peligrosas con que se encuentran las personas para llegar a Reino Unido.
Opinión
Opinión Del malismo al imbecilismo
Los patanes en traje con poder que infestan nuestro ecosistema como moscas plastas, son el reflejo de un régimen que busca la imbecilidad masiva.

Últimas

Salud laboral
Salud laboral Ser migrante y cosechar a más de 40 grados: el impacto del calor en un invernadero de Almería
La mitad de los trabajadores de la agricultura encuestados en Almería, Huelva y Lleida admitió haber experimentado al menos tres síntomas relacionados con enfermedades por calor durante las temporadas de verano.
Tribuna
Tribuna Discurso y poder del extractivismo o cómo se legitima el saqueo en nombre del “desarrollo”
Los discursos institucionales, mediáticos o corporativos configuran las formas en las que se perciben los megaproyectos. Estos se presentan como proyectos de nación o como una oportunidad para el desarrollo, el empleo y la transición verde.
Kenia
Kenia 31 muertos por violencia policial en Kenia en las últimas manifestaciones contra la nueva Ley de Finanzas
La sociedad civil keniana retoma las protestas tras tumbar un proyecto similar hace un año. El país se enfrenta a una crisis fiscal causada por el aumento de pagos de la deuda externa.
Falsos autónomos
Falsos autónomos El juez del caso Glovo carga contra el Estatuto de los Trabajadores y la libre competencia
El texto en el que el magistrado libra a la empresa de reparto de la demanda que le interpuso Just Eat es un ataque a las sentencias del Tribunal Supremo y a la Ley Rider, pero también a la seguridad jurídica que la derecha dice defender.
Gobierno de coalición
Gobierno de coalición Sánchez sale del Congreso escaldado pero vivo tras su comparecencia por el Caso Koldo
El Gobierno anuncia un nuevo Plan Estatal contra la corrupción. Sánchez recuerda en sede parlamentaria las corruptelas pasadas de las administraciones de Felipe González, José María Aznar y Mariano Rajoy.
Más noticias
Dependencia
Dependencia Denuncian “olvidos” y errores en los datos de Dependencia
Desde la asociación de directoras y gerentes de Servicios Sociales apuntan a que no se tratan de “listas de espera” si no de “listas de incumplimiento de la Ley”.
Granada
Personas sin hogar Denuncian en Fiscalía al Ayuntamiento de Granada por la falta de refugios climáticos para personas sin hogar
‘La Calle Mata’ denuncia al Ayuntamiento ante Fiscalía por las graves consecuencias para la vida de las personas sin hogar sin posibilidad de refugiarse de las temperaturas extremas del verano

Recomendadas

Genocidio
Genocidio La segunda consultora más importante del mundo es señalada por su papel en el despiece de Gaza
Boston Consulting Group está considerada una de las “big three” del sector. Ahora, una serie de informaciones señalan cómo ha estado detrás de la fundación antiUnrwa encargada de la distribución de ayuda y de los planes de expansión en la costa.
Unión Europea
Unión Europea La sociedad del miedo al declive
La angustia ante el futuro acompaña a las sociedades europeas desde hace tiempo y precede a la Unión Europea. Se manifiesta con mayor claridad en los períodos de declive económico y las turbulencias políticas y sociales que los acompañan.