Personas refugiadas
Rohingya: pandemia eta genozidioari aurre egiten dien herria

Koronabirusa munduko exefuxiatuen kanpamenturik handienera iritsi bada ere, Myanmarreko Gobernuak ez du bertara doazen iheslarien garbiketa etnikoa eten

Rohingya2
Kutupalongeko errefuxiatuen kanpamendua, Bangladesheko Cox's Bazar eskualdean, banbu kainabera eta plastikoz eraikitako etxeetan bizi diren milio bat biztanle ditu. Olmo Calvo
3 may 2020 11:00

Rohingyek mendeak daramatzate Myanmar (Birmania ere deitua) eta Bangladeshen arteko muga inguruan bizitzen, baina inongo herritartasunik gabe, eta, beraz, haien eskubideen bermerik gabe. XX. mendean mugatik ekialdera dagoen Arakan Myanmarko eskualdean finkatu eta Britainiar Inperioak herritartasuna aitortu zien. 1948an Myanmarrek independentzia lortu zuenetik, historian zehar etnia honek jasandako bazterketa biolentzia bilakatuz joan da. 2017an, Nazio Batuen Erakundeak Myanmarko Gobernuaren jarrera “garbiketa etniko” bezala definitu zuen. Beste modu batera esan du berriki erakundeak: “genozidio” hitza erabili du azken asteetan armadak erail dituen ehunka lagunen berri emateko.

2017ko Gobernuaren erasoak 1.200.000 rohingyek Myanmartik alde egitea eragin zuen,  Ruandakoaren atzetik historian izan den exodorik handiena

Mugarik Gabeko Medikuak gobernuz kanpoko erakundeko komunikazio arduraduna Igor García Berberok ondo ezaguntzen du egoera. 1983an Bilbon jaio zen, baina Bartzelonan ikasi zuen Kazetaritza. Ondoren hamar urtez hainbat komunikabiderentzat korrespontsala izan zen Indian, Pakistanen eta Bangladeshen bizi zelarik. Azken herrialde horretan Kutupalong munduko errefuxiatu kanpamenturik handienean lanean egon zen, rohingyen gehiengoaren bizilekuan, alegia. 2018an, gainera, Bangladesh, crónica de un país olvidado liburua argitaratu zuen. Gaur egun, Nairobin bizi da eta Afrikako hainbat krisialdi jorratzen ditu.

BAZTERKETA HISTORIAN ZEHAR

Rohingyen bazterketaren arrazoi historikoa, Garcíak azaltzen duen moduan, etnia horrek Myanmarren bizi diren gainerako biztanleekiko dituen ezberdintasun nabarietan datza: “Rohingyek itxura indostanikoa daukate, musulmanak dira eta haien hizkuntza sanskrito propioak bengalarrarekin antzekotasun handiak ditu. Birmaniako biztanleriaren gehiengoak, ordea, itxura mongoloidea dauka, budista da eta hizkuntza-sinotibetarrak erabiltzen ditu”.

Rohingyen aurkako Gobernuaren indarkeria mailakatua izan da eta hainbat ihesaldi masibo eragin ditu, baina Bangladeshera iritsi direnek han ere ez daukate errefuxiatu kondizioa aitortuta. Bertako legearen arabera “Myanmartik datozen nortasun agiririk gabeko biztanleak” baino ez dira, eta ohikoa da iheslariak jatorrizko lekura itzultzera derrigortzea. “Etxea lau aldiz utzi behar izan duten errefuxiatuak aurkitu izan ditugu”, egiaztatzen du Garcíak.

Rohingya7
Gizon iheslari bat Kutupalongen dutxa bat hartzen. Olmo Calvo

Lehenengo migrazio bolada esanguratsua 70eko hamarkada bukaeran izan zen, zeinetan 200.000 pertsonek Arakanetik mugaz bestalde dagoen Cox’s Bazar Bangladesheko distritura alde egin zuten. 1982an, Myanmarko Gobernuak herrialde osoko hainbat etnia ezberdinen eskubideak bermatzen zituen lege berri bat onetsi zuen, baina dokumentuak ez zuen rohingyen etnia jaso. 90eko hamarkadan beste ehun milaka biztanlek egin zuten ihes.

2017ko abuztuaren 25ean Gobernuak indarkeria ikaragarri areagotu zuen. Egun horretan, borroka armatuaren bidea hautatu duen ARSA (Arakan Rohingya Salvation Army edo Arakango Salbazioarako Gudaroste Rohingya) milizia rohingyak Myanmarreko 30 egoitza militar eraso eta Gobernuak, atentatua aitzakiatzat hartuz, bortizki erantzun zuen. Mugarik Gabeko Medikuen azterketa baten arabera, Myanmarko armadak 7.000 pertsonatik gora hil zituen operazio hartan.

Kutupalongeko presio demografikoa Bangladeshek berez daukanari gehitu behar zaio, munduan biztanle dentsitate handiena daukan herrialdea baita

Gertaera hark Ruandakoaren atzetik historian izan den exodorik handiena eragin zuen: hilabete gutxi batzuetan, 1.200.000 rohingyek Myanmartik alde egin zuten. Gaur egun, Cox’s Bazarren kokatuta dagoen Kutupalong errefuxiatuen kanpamentua inoizko handiena da, plastiko eta banbu kanaberaz eraikitako etxeetan bizi diren milioi bat pertsona baino gehiago dituelarik; Bizkaiak bezain beste.

Kanpamentuaren presio demografikoa Bangladeshek berez daukanari gehitu behar zaio, munduan biztanle dentsitate handiena daukan herrialdea baita, kilometro karratuko 1.140 biztanlerekin. “Espainiar estatua baino lau aldiz txikiagoa da, baina lau aldiz pertsona gehiago bizi da han”, konparatzen du Garcíak. “Gainera, Bangladesh Ganges ibaiaren deltan kokaturik dagoenez eta ibai hori Himalaietako glaziarretan jaiotzen denez, oso zaurgarria da klima aldaketaren aurrean”, aipatzen du kazetariak.

Rohingya3
Kampamentuko errefuxiatuak, laguntza humanitarioak banatzen danatzen duen elikagai eske. Olmo Calvo

Koronabirusaren pandemia dela eta, funtsezkoa da kutsatzeko arriskuak ahalik eta gehien murriztea, are gehiago hain masifikatua dagoen zonaldean. Momentu honetan, Kutupalongen osasun zerbitzuak zein ur eta saneamendu sareak mugi daitezke. Oraingoz Covid-19ak ez du gehiegizko kalterik sortu, baina gobernuz kanpoko erakundeak gaixotasunak eragin ditzakeen ondorioei aurre egiteko ospitaleak prestatzen ari dira.

“Bestalde”, adierazten du bilbotarrak, “zurrumurru askori aurre egin behar diegu”: “Askok gaixotasuna sendabide tradizionalekin kendu daitekeela uste dute, eta beste batzuk beldur dira, sendatzeko modurik ez dagoela pentsatzen dutelako. Horregatik nabarmen jaitsi dira eguneroko mediku kontsultak, 500etik 200era osasun etxe batzuetan”. Esan beharra dago ere, “bizitako egoera latzen ondorioz, trauma gogorrak oso ohikoak direla komunitate honetan”, azpimarratzen du.

Ozeanoko olatuen menpe milaka kilometro igarotzea da rohingyek genozidiotik edo laguntza humanitarioarekiko menpekotasunetik irteteko daukaten ihesbide bakarra

“Instalazioak aurretik kanpamentuan izan diren elgorri, sabeleko edo difteria bezalako ohiko izurriteentzako prestaturik zeuden, eta koronabirusaz gaixotutako eriak atenditzeko egokitu behar izan ditugu, baina ez dakigu zenbat denboraz eutsi ahal izango dugun momentu honetan daukagun materialarekin”.

Koronabirusari aurre egiteko neurriez gain, orain lehentasuna “gutxieneko osasun-zerbitzuak bermatzea” dela nabarmentzen du Garcíak. “Ppobreziarekin erlazionatutako beste gaixotasunak ez dira geldituko, arazo psikologikoak areagotuko dira eta emakumeak erditzen jarraituko dute”. Beraz, Kutupalongen erronka berria daukate 2017tik milioi eta erdi mediku kontsulta egin dituzten Mugarik Gabeko Medikuen profesionalek.

ASKE IZATEKO EZINTASUNA

Larria izanagatik, gatazka hau erabat ezezaguna izan da Europan 2015era arte. Urte horretan, rohingyak pateratan itsasoratuz Hego-Ekialdeko Asiara (Tailandia, Malasia eta inguruko herrialdetara) ailegatzen saiatu ziren. Mundu osoko egunkariak erreskataturiko txalupetatik jaisten ziren rohingya erkinen argazkiak azaletan ateratzen hasi ziren. Menpeko dituzten bi estatuen eta Indiako ozeanoaren arteko kokapen geografikoa dela eta, itsasoratzea da rohingyek genozidiotik edo laguntza humanitarioarekiko menpekotasunetik irteteko daukaten ihesbide bakarra.

Duela pare bat aste, rohingyak berriro albiste izan ziren, Bangladeshko kostaldeko zaintza talde batek 400 rohingya erreskatatu zituelako. Beste 30 lagun hil egin ziren eta itsasora bota zituzten haien gorpuak. Bengalako Golkoa eta Andamango Itsasoa zeharkatuz Asiako Hego-Ekialdera iristea zuten helburu. Olatuen menpe milaka kilometro egitea da askatasuna lortzeko daukaten bide bakarra. Kasu horretan, bi hilabete igaro zituzten itsaso zabalean, patera batean pilaturik eta noraezean.

Informar de un error
Es necesario tener cuenta y acceder a ella para poder hacer envíos. Regístrate. Entra en tu cuenta.

Relacionadas

Migración
Frontera Sur Llamando a la Europa fortaleza: “Queremos protección”
El desamparo espera a quienes consiguen llegar a Europa, tras sortear sus blindadas fronteras, en una Europa que avanza hacia la normalización de su vertiente más restrictiva, a través del Pacto Europeo de Migración y Asilo.
La internacional Sonora
El Salto Radio “El Brexit ganó por su discurso xenófobo y racista”
Entrevistamos a activistas racializadas, sobre las medidas antiinmigración, la xenofobia y el racismo en el Reino Unido
Laboral
Laboral Trabajadoras de CEAR convocan por primera vez movilizaciones para exigir mejoras de sus condiciones laborales
Las trabajadoras de la delegación de CEAR Madrid han sido las primeras en convocar un paro para el próximo 21 de febrero, al que ya se han sumado otras delegaciones de Andalucía, Euskadi y Valencia
Genocidio
Ayman Qwaider “A la gente se le pide una cantidad excesiva de dinero para poder salir de este campo de exterminio de Gaza”
Profesor especializado en educación en emergencia y educación inclusiva, Ayman Qwaider vive en Australia. Desde allí, intenta ayudar a su familia a salir de Gaza, mientras denuncia la ocupación israelí y la complicidad de la comunidad internacional.
Ocupación israelí
Opinión Las palestinas también existen
La morbilidad femenina, el conjunto de enfermedades, factores de riesgo y motivos de consulta recurrentes en las mujeres que merecen una atención específica, tiene múltiples ejes de discriminación: no es lo mismo en Suecia que en Palestina.
Palestina
Palestina Viaje al fondo del horror
El fotoperiodista Javier Bauluz cubrió la primera Intifada, la primera gran rebelión del pueblo palestino desde la creación del estado israelí.
Economía
En primera persona Instrucciones por si encuentras muerta a tu suegra
Todo el que está en el mundillo sabe que el sector funerario vive casi un duopolio de facto y lo máximo que se está dispuesto a hacer es poner una multa de vez en cuando. Cuando alguien llama a una, ni se imagina al entramado que está llamando.
Educación pública
Iglesia Semana Santa: negocios, procesiones en colegios, inmatriculaciones y fervor
Más allá de la expresión cultural, la Semana Santa tiene una esfera económica que genera millones de euros y otra social que le sirve a la Iglesia Católica para legitimar sus privilegios dentro del Estado español.
Venga, circula
Venga, circula Un paso, luego otro
Llega un día en el que vemos con claridad algo que solíamos observar en los demás pero que nunca —prometíamos— nos sucedería a nosotros.
Sexualidad
Consultorio de sexualidad ¿Qué tengo si me diagnostican Síndrome de Ovario Poliquístico?
Afecta a entre un 7 y un 13% de las mujeres en edad reproductiva, y el 70% están sin diagnosticar. Pero, ¿qué es el SOP y como podemos apaciguar sus síntomas?

Últimas

Ocupación israelí
Palestina El Salto te ofrece una camiseta para apoyar económicamente a la UNRWA
No cesamos de buscar nuevas vías para visibilizar un mayoritario clamor social que pide un alto el fuego al que apenas se da cabida en el discurso mediático convencional. Todos los beneficios de esta campaña irán destinados a la UNRWA.
Maternidad
Maternidades Reaprender la espera
El tiempo de gestación es largo y va a un ritmo distinto al que acostumbras: el ritmo natural al que desarrolla una playa, un monte, un océano. Y no estamos ya habituados a darle la mano a la pausa.
Momus Operandi
Momus operandi Todo es una narración
Nos dicen que las mentiras son la única realidad. Que aprendamos a mentirnos, que nos engañemos, que no nos importa la salud, ni los derechos laborales, ni las violencias estructurales.
Derecho a la vivienda
Derecho a la vivienda La PAH València clama por el derecho a una vivienda digna: “¿Duermen tranquilos?”
Centenares de personas protestan frente al palacio de la Generalitat para exigir que se haga efectivo el derecho a la vivienda ante la insoportable alza de los precios.
Sidecar
Sidecar Crisis intratable en la República Democrática del Congo
Una y otra vez los actores externos han fracasado a la hora de contener la escalada de violencia en la República Democrática del Congo.
Más noticias
Accidentes laborales
Accidentes laborales Detenidos tres empresarios en Galicia tras la muerte de un migrante que trabajaba sin equipo de protección
El joven de 28 años, que estaba empleado con un contrato irregular, falleció el 26 de febrero tras precipitarse desde una carretilla elevadora sin la protección necesaria para esa labor.
Deportes
Rugby femenino +35 Las Milnoh Granada, un club de rugby femenino +35 creado y gestionado por mujeres
32 mujeres nacidas en mil novecientos y pico, federadas en un equipo que les ha dado un espacio propio, sentido de pertenencia, una tribu donde “yo soy porque somos”

Recomendadas

Argentina
Argentina Myriam Bregman: “El de Milei es un típico gobierno neoliberal con recetas ortodoxas clásicas”
Quien fuera candidata de la izquierda a la presidencia en las elecciones en las que Milei salió victorioso, evalúa las consecuencias del gobierno de La Libertad Avanza y las respuestas que están dando los distintos actores políticos.
Ríos
Radiografía fluvial de España La tierra que no amaba sus ríos
Los ríos ibéricos agonizan. Casi la mitad de las masas de agua está en mal estado. Presas, sobreexplotación, contaminación y crisis climática son sus principales amenazas, con la agroindustria como mayor agresora.
Memoria histórica
Marc Solanes “Mi bisabuela luchó en el frente y fue considerada una mala madre, pero lo hizo por sus hijas”
En ‘Las niñas de Elna’ (Pollen, 2024) el periodista reconstruye la historia de las mujeres de su familia resolviendo enigmas para resignificar la imagen de la mujer en la historia.
Euskal Herria
Korrika Correr a favor del euskera cruzando fronteras
La Korrika es el mayor evento de Euskal Herria. En la última edición de esta carrera de más de 2.500 kilómetros ha participado un tercio de la población vasca.