Música
Ion Celestino: “Lau hit benetako behar ditugu”

Ion Celestinok Broken Broken Brothers Brass Band-eko tronpeta jotzailea. Irakaslea da. Euskalerria irratian kolaboratzen du eta Iruñea NOLA?n militatzen du, besteak beste.

Lagun bat bazenu sare sozialik gabekoa eta bost urtez Iruñetik kanpo egon dena. Nola azalduko zenioke Iruñea NOLA?
Pare bat aldiz izan dut elkarrizketa hori kanpoan ibilitako norbaitekin. Musika eta politika uztartuz eskualdeko musika eta politika eraldatu nahi duen mugimendu bat da. Modu independentean gertatzen ari ziren gauza asko —Barcinaren garaitik zetozenak— saretzearen ondorio bat izan da.

Nori egin dio ekarpen handiagoa Iruñea NOLA?k?
Nire inguruko musikarientzat izaten ari da bide interesgarri bat. Duela bost urte ez genuen hala ikusten musika. Eta gero eta musikari gehiagok ulertzen dugu musika egiteak jendearekin lotzen gaituela. Ez dela afera estratosferiko bat. Hiriarekiko lotura sakon bat bilatu behar dugu.
Guretzako bi jaialdi mota daude: multinazionalek dirua jartzen duten jaialdietan guretzat profesionalki interesgarria da, baina diru gutxiagorekin jendearekin harremandutako jaialdiak interesgarriagoak dira. Hala da Amama Luisa Brass Banden garaitik. Baina lehen ez zen hain nabarmena. Orain Borrianan (Valentzia) eta Leonen diren jaialdi txikietan ikusten duzu egiten duzunak zentzua duela. Garaian, jazzaren munduan, neuretzako oso interesgarriak ziren musikek ez zuten interesik jendearentzat. Agian oso populista izan daiteke diodana. Baina ez naiz garaipen komertzialaz ari. Gizartearekiko loturaz ari naiz. Komunitateaz. Musikari gisa komunitatea sortzeaz.

Ez dut ongi ezagutzen jazzaren mundua, baina ziur gauza txar batzuetan klasikoaren antzekoa dela. Uste duzu errezeloa izan dezaketela jazzaren musikariek kalean hainbeste jotzearekin? Bada twist kontserbadore bat jazzaren munduan?
Uste dut modu kontzientean ezetz. Oro har ikaskide ohiekin hitz egitean NOLA? ongi ikusten dute. Baina gero praktikan norbera bere mugidan dago. Garai batean inobazioa jazzean hip-hopetik zetorren —Robert Glasper eta halakoekin— beraz hip-hopak badu irudi on bat.

Kutsatu du, onerako, musika Iruñea NOLA? mugimenduak mugimendu sozialetako jendea?
Neurri batean bai. Baina beldur naiz ez ote den azala soilik aldatuko. Berez NOLA?ren helburua funtzionatzeko erak aldatzea da. Adibidez, zenbatetan entzun dugu mugimendu sozial baten jaialdirako «talde potente bat» bilatzen dela? Hori da aldatu beharreko ideietako bat.
Ordea, mugimendu sozial guztietan egon dira soinu banda ofizialetik kanpokoak entzuten zituztenak. Hori da egin beharreko bidea. Zorionez asko falta da.

Zein da zure ustez hemendik bost urte barru Iruñerrian izan dezakegun egoera errealista baina ideal bat?
Agian, beste eskualdeen alboan, besteetan definizioa falta da. Iruñerrian, Iruñea NOLA?ren garaipentxo bat da: grabazio estudio popular bat (Barañaingo Nabean), jazz eszena bat, 40 musikari brass band bat muntatzeko (Zabalzaren eta Kontserbatorioaren artean), sound system herritar bat, liburu-denda bat musikari buruzko sail aberats bat duena (Katakrak).
Beste eskualdeetan perlak daude, adibidez Ttanttakun irratian bost sei saio daude dinamita direnak Hala Bedi eta Bilbo Hirian gauza bera. Eta Iruñerrian, adibidez ez dago saiorik. Baina igual beste eskualdeetan hemengo sarea falta da.

Hemendik bost urtera zer behar dugu?
Lau hit benetako behar ditugu. Nerabeek entzungo dituztenak. Hori da New Orleansen gertatzen dena, ala Kingstonen: belaunaldien ereserkiak daude. Hori egiten saiatzen ari gara Auzo Bizi Onaren Eskola abestiarekin, gure seme-alaben eskolako haurrentzako ereserki bat izatea. Lehengoan Nafarroaren egunean Geure gainetik jo genuen, eta pare bat koadrila abesten ari ziren. Gure ezagunak ziren baina gertatu zait senideren batek kanta ezagutzea nik ezagutu gabe.
Klabea are masiboagoa izatea da. Helburua kantak egitea izan behar da. Geure auzoei buruzko abestiak, hermetikoak. Beste banlieuetan ulergarria izan dadin oso sustraitua egon behar da gure auzora.

Existitzen da ekoizpen artistiko kolektiboa?
Adibidez Brokenekin ni planteamendu batekin joan naiteke baina musikariek haiena egin behar dute. Eta Sustraian Rercordsek oso argi zeukan eta hala jarraitzen dute. Batek eskema eraman dezake baina kantua ez dago bukatua. Oso ezberdina trapa edo rapa nola ekoizten den: bakarka egin daiteke. Adibidez, Iosu Ihabarri okurritu zitzaion «Joan da Yolanda» eslogana. Guk geurea egin eta gero publikoak guk pentsatu gabeko tokietan sartzen zuen. Jendeak gure sormena baldintzatzen zuen. Hau igual topiko bat da baina sortzen ari naizenean nire helburu estetikoekin eginten dut. Baina beste batzuetan haurrek kantatzeko ari naiz pentsatzen. Beraz helburua kolektiboa da. Ez arrakasta komertzialean baizik eta erabilgarritasunean.