Medio ambiente
Galiza volve á rúa contra Altri, Greenalia e a celulosa da Xunta: o desastre natural en cifras

A recente Declaración de Impacto Ambiental (DIA) aprobada para o megaproxecto industrial de Greenfiber SL, joint venture das multinacionais Altri e Greenalia, avivou aínda máis as protestas entre a esquerda social en Galiza. Presentado e avalado como un “proxecto industrial estratéxico” pola Xunta de Galiza, primeiro con Alberto Núñez Feijóo e despois con Alfonso Rueda, este plan supón a construción dunha fábrica de fibra téxtil a base de celulosa en Palas de Rei (Lugo) e as súas infraestruturas auxiliares en Melide, Santiso e Agolada. Aínda que o goberno autonómico impúlsao con promesas de desenvolvemento e emprego, a realidade do proxecto revela graves riscos ambientais e patrimoniais, así como un proceso de aprobación marcado pola falta de transparencia.

Quen é quen en Greenalia? A empresa que quere outra celulosa en Galiza e arrasa oliveirais en Andalucía

Javier H. Rodríguez

Medio ambiente

Altri Quen é quen en Greenalia? A empresa que quere outra celulosa en Galiza e arrasa oliveirais en Andalucía

Javier H. Rodríguez

Os tentáculos da rede empresarial tras esta corporación tocan a gran parte da oligarquía galega. Desde medios de comunicación como 'La Voz de Galicia' até equipos de fútbol como o Deportivo ou entidades financeiras como Abanca.

Medio ambiente A conselleira de Medio Ambiente suxire que opoñerse a Altri vai contra a lei

Un procedemento expreso con apoio institucional

O 29 de decembro de 2022, a Xunta de Galiza concedeu ao proxecto a condición de “proxecto industrial estratéxico”, o que permitiu acelerar a súa tramitación, considerándoo prioritario. En xullo de 2023, a xestión do proxecto pasou de Altri Participaciones y Trading SL á súa filial Greenfiber SL, onde comparte a participación con Smarttia, a sociedade patrimonial de Manuel García Pardo, o conselleiro delegado de Greenalia. Correspondeu entón á Secretaría Xeral de Industria e Desenvolvemento Enerxético a tramitación da autorización, remitindo a solicitude de avaliación ambiental ordinaria en febreiro de 2025. O 14 de marzo fíxose efectiva a autorización ambiental co visto e prace da Consellería de Medio Ambiente que dirixe Ángeles Vázquez.

Desde que saíron á luz as cifras reais de produción potencial, o proceso comezou a ser duramente criticado por organizacións ecoloxistas e plataformas cidadás polo “absoluto engano” co que se presentou: a maior parte da produción da planta sería de celulosa, non de lyocell, como afirman tanto as multinacionais como o propio Goberno galego. Ademais, a sociedade civil —formada por plataformas de afectados e todas as organizacións da esquerda social— tachou a decisión de “temeraria e precipitada” pola súa celeridade, en contraste co xeneralizado impacto ambiental e social que podería provocar. Segundo os datos da consellería, contra o proxecto presentáronse máis de 27.000 alegacións, reflectindo a forte oposición social que xa se estendeu por toda Galiza.

Un enorme impacto naos recursos hídricos

Un dos aspectos máis alarmantes do proxecto é a súa demanda de recursos hídricos. A central prevé extraer ata 46 millóns de litros de auga ao día do encoro de Portodemouros, en Agolada (Pontevedra), poñendo en perigo o balance hídrico da comarca. Ademais, prevé verter 30 millóns de litros de augas residuais diariamente ao río Ulla, o que xa foi destacado por todas as sociedades científicas de Galiza como potencialmente causante de danos ambientais irreversibles.

Malia as afirmacións de Greenfiber sobre un correcto tratamento das augas residuais, a magnitude dos vertidos e a sensibilidade ecolóxica do río Ulla fan que as súas promesas de sustentabilidade sexan difíciles de crer. A explotación da auga nestas cantidades podería afectar tanto á biodiversidade acuática como ás comunidades locais que dependen deste recurso. Ademais, o río Ulla desemboca na ría de Arousa, un dos tesouros do ecosistema do país, xa diezmado por centos de vertidos de decenas de proxectos industriais.

A ría de Arousa, ao bordo do colapso ecosistémico

Alba Cambeiro

Costas

Costa A ría de Arousa, ao bordo do colapso ecosistémico

Alba Cambeiro

A principal produtora de marisco de Galiza afronta unha crise sen precedentes; o impacto da contaminación actual e a de potenciais industrias como Altri ou a reapertura da mina de Touro poñen en perigo o sector do mar.

Medio ambiente A loita polo maior banco de berberechos de Galicia: “As verteduras vannos deixar sen futuro"

Contaminación atmosférica e ameaza forestal

O proxecto contempla a instalación dunha cheminea de 75 metros de altura da que se emitirán gases e partículas derivadas do proceso industrial de produción de celulosa. Isto resoou na mente dos galegos polo impacto que xa tivo a planta de celulosa de Ence na ría de Pontevedra e a súa contorna. Aínda que os informes técnicos aseguran que as emisións estarán dentro dos límites legais, a experiencia de Ence —incluíndo os seus vínculos políticos— demostra que estas plantas teñen impactos negativos na calidade do aire e na saúde pública. Os informes técnicos, o papel, pode con calquera cousa.

Ademais, a materia prima empregada será a madeira de eucalipto, unha especie invasora que xa causou graves problemas ambientais en Galiza, sendo un dos principais axentes de deforestación e causante de perda de biodiversidade na comarca. A factoría Greenfiber fomentará aínda máis a expansión do monocultivo de eucalipto, reducindo a biodiversidade e aumentando o risco de incendios forestais, unha preocupación constante na comunidade autónoma.

Patrimonio en perigo: o impacto no Camiño de Santiago e na Serra do Careón

A localización da planta e as súas infraestruturas afectan a zonas de gran valor cultural e paisaxístico, entre elas a Serra do Careón, espazo protexido dentro da Rede Natura 2000. A proximidade do proxecto ao Camiño de Santiago, declarado Patrimonio da Humanidade pola Unesco, foi tamén outro dos factores que xerou as alertas de Icomos-España, que xa alerta sobre o impacto visual e ambiental que podería alterar a experiencia dos peregrinos e afectar ao atractivo cultural da zona.

Ademais, nos terreos afectados polo proxecto documentáronse achados arqueolóxicos, como o petróglifo de Tras da Costa. A Dirección Xeral de Patrimonio Cultural, dependente tamén do goberno de Alfonso Rueda, solicitou medidas para a conservación destes elementos, pero a eficacia destas actuacións é incerta, sobre todo tendo en conta o carácter irreversible dalgúns danos que xa están documentados noutros procesos industriais do país.

Desenvolvemento económico ou modelo extractivista?

O argumento central da Xunta na defensa do proxecto é a “creación de emprego e o impulso económico” que supostamente traerá á comarca. Non obstante, a experiencia previa coa industria da pasta de papel no Estado español demostrou que estes megaproxectos benefician fundamentalmente ás empresas patrocinadoras, mentres que o emprego xerado adoita ser precario e de curto prazo.

O modelo extractivo de Greenfiber implica a sobreexplotación dos recursos naturais sen garantir beneficios duradeiros para a poboación local. En lugar de promover o desenvolvemento sostible, o proxecto reforza unha dinámica industrial que xa demostrou o seu impacto negativo noutras rexións.

Unha batalla aínda en curso

A oposición cidadá ao proxecto segue crecendo, con mobilizacións, protestas e accións legais en marcha. Plataformas veciñais, asociacións ecoloxistas, e expertos en sustentabilidade insisten na necesidade de repensar o modelo de desenvolvemento que se está a impoñer en Galiza, priorizando a protección territorial e a procura de alternativas verdadeiramente sostibles.

Mentres Xunta, Altri e Greenalia celebran a aprobación do proxecto, a sociedade civil segue loitando para evitar que esta fábrica de celulosa se converta nun exemplo máis de industrialización depredadora. O desenlace desta batalla sentará un precedente para o futuro ambiental e social de Galicia.

Por iso, a Plataforma en Defensa da Ría de Arousa e a Plataforma Ulloa Viva, que agrupan á maior parte das persoas máis directamente afectadas, convocaron unha mobilización na Pobra do Caramiñal (A Coruña) para este sábado, 22 de marzo, ás 12 horas. Prevese asistencia por mar, con máis de 500 embarcacións matriculadas, e por terra, cunha afluencia que, probablemente, nin vento nin choiva poderán frear.