Derecho a la vivienda
A cesión de uso: un modelo de vivenda descoñecido pero totalmente legal

Mentres a burbulla inmobiliaria volve medrar, persoas e colectivos buscan xeitos alternativos de compartir e de vivir.
Aldea de Sálvora
Aldea de Sálvora, abandonda desde hai décadas.
27 may 2020 07:00

En Galiza hai case 300.000 casas baleiras, un 18,6%. A isto hai que lle engadir que algunhas desas vivendas forman parte dos case 2.000 núcleos de poboación deshabitados da nosa comunidade, segundo datos do INE no 2017. Ao tempo dunha Galiza que se baleira, vivimos nunha época na que nos rodean series e programas de televisión que xiran en torno á compra, cambio e arranxo de casas imposibles por prezos desorbitados. Mergullármonos polas opcións de casas en venta e aluguer é ser testemuñas dun panorama desalentador onde fica máis que evidenciado que a adquisición dun lugar no que vivir parece un soño inalcanzable para a maioría. Con todo, a vivenda é un dereito, non un privilexio, e así o entenden algunhas das persoas e asociacións que buscan difundir a coñecida como cesión de uso, un sistema de intercambio onde non hai case cartos de por medio, pero que é moi “beneficioso para ambas partes”.

A filosofia da cesión de uso

“Cando comecei a vivir con este modelo foi porque traballaba na construción e o propietario dunha casiña que busquei para vivir me deu a opción de quitar o contrato a cambio de manter o lugar e facer algúns arranxos, porque sabía que se me daban ben e a súa casa precisaba reparacións”, conta Alberto, un dos membros da cooperativa Kibutz, pioneira en darlle visibilidade a este modelo de vivenda en Galiza. “E desde entón, este é o modelo que procuro no canto de hipotecarme. En Galiza hai moitas casas abandonadas, e arranxalas é beneficioso tamén para as persoas propietarias”, explica.

O fundamental é entender tamén que este modelo é totalmente legal, aínda que sexa pouco coñecido no estado español. “Existen varios tipos de contratos e a cesión en uso é un dos sistemas de acceder a vivenda recoñecidos, é dicir, no estado español é legal. O que pasa é que aquí se fai moi pouco uso del (sobre o 6%). Con todo, noutros países está moito máis estendido”. Sen ir máis lonxe, este modelo de cesión leva 40 anos en funcionamento en varios países europeos: Dinamarca, Alemaña ou Holanda son un exemplo. Na capital danesa, concretamente, máis do 30% da poboación vive grazas a este sistema . No estado español, pola súa banda, Barcelona e Madrid teñen barrios que perseguen estas iniciativas.

No caso de Kibutz, unha cooperativa que busca outros xeitos de vivir máis acordes co entorno e diferentes ao sistema convencional, Alberto explica que o que pretende é dar a coñecer este sistema “porque hai moitas persoas que se non usan a cesión de uso é porque non saben que existe esta posibilidade legalmente” e, ao tempo, “para chegar directamente aos propietarios, para saltar un eslabón. A través de amosar exemplos de propietarios que están moi contentos e que senten que este sistema lles favorece porque se lles revaloriza a propiedade, non se teñen que preocupar de mantela, algo que leva moito tempo e implica moitos cartos cada ano —ao final estamos na Galiza, aquí a nada que tes terreo a natureza sempre reclama o seu espazo— haberá cada vez máis xente interesada en ceder as súas propiedades”. Con todo, din, por agora “a maioría son persoas que buscan vivenda, que non teñen casa e que queren saber como facer para atopar unha con este sistema”.

“A cesión en uso é un dos sistemas de acceder a vivenda recoñecidos, é dicir, no estado español é legal. O que pasa é que aquí se fai moi pouco uso del (sobre o 6%). Con todo, noutros países está moito máis estendido”

O importante para esta e outras iniciativas é que cada vez se coñeza máis, porque así, explican, “habería moitas menos casas abandonadas na Galiza, e todo cun sistema moi positivo para todas”. E se evitaría a especulación. Tamén consideran importante que cada vez máis colectivos se sumen a este xeito de vivir, como o Proxecto Epona, que busca que as persoas donas de terreos en desuso as cedan para que outras as cultiven e poidan utilizalas para o autoconsumo.

A casa da Poza: cesión para proxectos de reactivación do rural

“Somos, pura e sinxelamente, unha familia orixinaria de Poulo (Gomesende), que ten a idea de non deixar esmorecer a casa familiar. Non é mellor atopar alguén que a coide?”, así comeza o páxina web dunha familia que ofrece a súa casa para quen a queira manter durante uns anos que se poden alongar no tempo. “A Casa da Poza é un proxecto familiar de reconstrución de vivenda en desuso. Como cremos firmemente en potenciar a reactivación do rural galego a través de acordos de cesión de uso orientados máis ao traballo na vivenda que ao intercambio económico, ofrecemos un contrato de oito anos prorrogable a dez por un módico alugueiro de 50€ ao ano a aquel grupo de persoas que decididamente aposten pola vida no rural. Preferimos falar de traballo, de involucrarse, de ilusión e de proxectos que de diñeiro”, explican tamén no seu sitio web.

“Á casa iamos de cando en vez desde que se baleirou, pero realmente nunca houbo unha ocupación real do espazo. Iso si, fómola mantendo con pequenos arranxos —o teito por exemplo está perfecto, non hai nada que estea cedido—”, conta Suso, un dos donos da vivenda que se ofrece. “Démoslle varias voltas e amoseille ás miñas irmás que quizais se podía facer algo para evitar que a casa esmorecera. Que por medio dalgún tipo de proxecto lle podiamos dar algo de vida á zona. Agora mesmo hai vivindo habitualmente na aldea catro ou cinco familias e fan a súa actividade alí tamén”.

A idea, contan, é buscar unha persoa, grupo ou mesmo unha cooperativa que estean dispostas a levar ao cabo un proxecto sostible no lugar. “Nós poñemos a disposición a casa e os terreos colindantes —aínda que pode haber máis se a xente que colla a casa o precisara—, para que fagan un proxecto de vida, conta Suso. Pero para nós non se trata tanto de que nos manteñan a casa nin que a arranxen un pouquiño ou cousas así. Iso sería moi sinxelo e non interesa tanto porque xa o podemos facer nós. Senón que isto vai de proxectos, e se aparece un proxecto interesante e que é sostible, nós imos apostar por el. Incluso poderiamos asesorar con información e presentarlles xente que axude”.

Deste xeito, a través da súa páxina web as persoas interesadas en ofrecer un proxecto teñen que poñerse en contacto coa familia, que valorará todas as participacións recibidas ata o 15 de xuño e dará a coñecer a persoa ou persoas gañadoras en agosto. “Tivemos que aprazar a elección pola Covid-19. Pero tamén a pandemia fixo que se incrementara o interese na iniciativa”, contan as creadoras da idea.

isto vai de proxectos, e se aparece un proxecto interesante e que é sostible, nós imos apostar por el

“É curioso porque a maioría dos galegos -creo que se cifran nun millón e medio- teñen parcelas no rural, porque de súbito se ti tes un avó en tal sitio, de repente un día descobres que herdaches unha finca e igual ti nunca estiveras nese lugar, e igual nin sabes onde está. E somos moitas as que estamos nesa situación. Pero como nunca pensamos nese tema pois están reabandonadas”, conta Suso. Tamén menciona o banco de terras nacido no ano 2007 durante o bipartito na Consellería de medio rural. “Porque hai moitas terras que están abandonadas e non poden estar así. Ou aparecen os donos e fan algo con elas, ou senón terán que pasar a un banco de terras público para facer unha ordenación do territorio e poñer iso a funcionar dalgún xeito”.

“O que temos claro é que se realmente queremos dalgunha maneira conseguir que haxa unha actividade no rural galego, hai que empezar a repensar o concepto da propiedade como o estamos levando. Por outra banda, antes vivía moita xente da agricultura no rural e hoxe iso non é posible, pero por moitas razóns distintas, non só produtivas senón tamén sociolóxicas”, remata Suso. “Por iso, o único que queremos é que alguén se anime a crear o seu proxecto no terreo que ofrecemos, e temos incluso outra xente que quere ver se dá bos resultados para intentalo eles despois nas súas zonas. Se o noso proxecto serve para isto, pois nós encantados da vida”.

Informar de un error
Es necesario tener cuenta y acceder a ella para poder hacer envíos. Regístrate. Entra en tu cuenta.

Relacionadas

Derecho a la vivienda
Jaime Palomera “La vivienda necesita una revolución”
Investigador y uno de los fundadores del Sindicat de Llogateres, Jaime Palomera presenta ‘El secuestro de la vivienda’, un libro sobre el juego amañado en el que los propietarios son cada vez más ricos y los inquilinos cada vez más pobres.
Derecho a la vivienda
Derecho a la vivienda ERC exige que la Sareb no renueve el contrato con KKR después de una investigación de El Salto
El Gobierno de coalición debe decidir si renueva su contrato para la gestión de las viviendas del banco malo este verano. Para ERC y Bildu se trata de una “oportunidad única” para que la gestión pase a ser 100% pública.
València
València LaMataObras: “Tot està orquestrat perquè les comunitats veïnals no puguen contra la turistificació”
María Alandes (LaMataobras) lluita al costat de la seua comunitat veïnal per conservar un espai comunitari amenaçat per una empresa d'allotjaments turístics.
Ocupación israelí
Ocupación Israelí La policía egipcia impide con violencia la marcha internacional a Gaza
La marcha de 4.000 personas a Gaza es reprimida por la policía del régimen de Al-Sisi. La organización pide a las embajadas que reaccionen y protejan a sus ciudadanos.
Ocupación israelí
Movilizaciones Un centenar de organizaciones de 26 países denuncian a la empresa vasca CAF y su tren del apartheid
Más de 50 localidades salen a la calle este fin de semana para señalar a la empresa que construyó el tranvía que conecta Jerusalén con territorio ocupados y exigir el fin del genocidio en Gaza.
Pensamiento
Economista Clara Mattei: “El liberalismo y el fascismo están unidos en su protección del orden del capital”
El ambicioso ensayo 'El orden del capital' nos traslada al Reino Unido y la Italia de la I Guerra Mundial, que se contemplan como un momento bisagra: el auge de socializaciones y cooperativizaciones que tuvo lugar durante la contienda y la inmediata posguerra fue abortado a través de un 'shock' austericida destinado a restaurar la centralidad de los grandes capitales.
Análisis
Análisis del CIS La calma antes de la tormenta: la dimisión de Santos Cerdán como punto de inflexión
El último barómetro del Centro de Investigaciones Sociológicas (CIS) ha muerto pocas horas después de nacer por la dimisión de Santos Cerdán, aunque sirve como foto fija de un escenario que favorece a la derecha.
Argentina
Extrema derecha La motosierra de Milei se ceba con los hospitales públicos y las personas con discapacidad
Los recortes del Gobierno afectan al Hospital Garrahan, un centro de alta complejidad, referente pediátrico nacional y latinoamericano, y también a los recursos de las personas con discapacidad, a los que el ejecutivo califica de “idiotas”.
Estados Unidos
Estados Unidos “No Kings”: más de 2.000 manifestaciones en EEUU para protestar contra la deriva autoritaria de Trump
Con el nombre de movimiento No Kings (sin reyes), millones de personas están convocadas a manifestarse en todo el país este sábado y enfrentar el desfile militar organizado por Trump el día de su 79 cumpleaños.

Últimas

Galicia
Crowdfunding O Salto Galiza abre un crowdfunding para empapelar a Altri
Queremos investigar a los responsables políticos y empresariales del que podría ser el mayor atentado ambiental de la historia reciente de Galicia.
Galicia
TSXG Peritos en el juicio contra la Xunta: la contaminación del embalse de As Conchas es “extremadamente peligrosa”
Siete vecinos, la Asociación de vecinos de As Conchas y la organización de consumidores CECU han demandado a varias administraciones gallegas por presunta mala gestión de una contaminación derivada del exceso de macrogranjas en la comarca de A Limia.
Palestina
Marcha a Gaza Poner el cuerpo contra el genocidio
Miles de activistas de todo el mundo participan en la Marcha a Gaza desde Egipto. Desde el movimiento solidario extremeño con Palestina, una reflexión acerca de la importancia de esta lucha y de su momento histórico.
La madeja
La Madeja Oído/lengua/vientre
El oído que deja de prestar atención a la palabra del amo y se vuelve, inclinado ligeramente hacia abajo, a las que durante siglos callaron y al fin abandonaron la mudez, no será nunca subyugado.
Comunidad de Madrid
Comunidad de Madrid Un centro de salud desbordado y con cucarachas y otro pendiente de construir desde hace 22 años
Los vecinos del barrio de Comillas, en Carabanchel Bajo, se han manifestado para reclamar el nuevo centro de salud planificado desde 2003 y cuya parcela ya fue cedida por el Ayuntamiento a la CAM, que no da explicaciones por la paralización.
Centrales nucleares
Cierre de Almaraz Las empresas propietarias de Almaraz no acuerdan una propuesta conjunta para alargar la vida de la central
Solo Iberdrola y Endesa firman la propuesta de alargar la vida de Almaraz trasladada al MITECO. Naturgy se descuelga de la misma y bloquea su viabilidad, al estar la central explotada por las tres energéticas en un régimen de comunidad de bienes.
Más noticias
Israel
Oriente Próximo Israel mata al comandante de la Guardia Revolucionaria de Irán, que prepara “una respuesta contundente”
Israel ha atacado Irán en la madrugada del viernes 13 de junio con bombardeos de unos 200 aviones de combate. La Guardia Revolucionaria iraní ha confirmado la muerte de su comandante, el general Hossein Salamí.

Recomendadas

Derecho a la vivienda
Jaime Palomera “La vivienda necesita una revolución”
Investigador y uno de los fundadores del Sindicat de Llogateres, Jaime Palomera presenta ‘El secuestro de la vivienda’, un libro sobre el juego amañado en el que los propietarios son cada vez más ricos y los inquilinos cada vez más pobres.
Redes sociales
Industria editorial Escritores fantasma: así trabajan los auténticos autores de los libros de éxito que publican los ‘influencers’
Detrás de cada libro firmado por un ‘influencer’ hay otra persona que ha trabajado a destajo para entregar a tiempo un texto en el que su nombre no aparece por ninguna parte y que, además, ha tenido que renunciar a sus derechos como autor.
Brasil
Extrema derecha Arte en tiempos de fascismo: cuando enseñar a Goya y Rubens le cuesta el puesto a un profesor
Una clase de Historia en la escuela municipal en una localidad del Estado de São Paulo desemboca en acusaciones contra el profesor y una campaña de difamaciones que encabeza el concejal de educación de la zona, de la extrema derecha bolsonarista.
Literatura
María Agúndez “El trabajo de limpiadora es muy digno, pero nadie quiere hacerlo”
La escritora retrata en ‘Casas limpias’ las contradicciones de quienes considerándose personas igualitarias y progresistas delegan los cuidados y la limpieza para evitar el conflicto y sostener su comodidad.