Decrecimiento
Francia maioritariamente a prol do Decrecemento

Este artigo foi realizado coa colaboración de Ramom Flores d'as Seixas (Véspera de Nada).

Un dos argumentos máis repetidos polos defensores do Green New Deal como estratexia para abordar a crise ecosocial, e máis concretamente a (mal) chamada emerxencia climática, é que a alternativa —que algúns deles recoñecen sería máis axeitada— de aplicar unha política decrecentista non contaría co suficiente apoio social e que, en consecuencia, para poder facer "políticas de maiorías", cumpriría limitar as accións polo clima e ante o devalar enerxético ao marco do "politicamente posible", que eles identifican coa continuidade do crecemento económico (e polo tanto, do capitalismo).

Saber Sustentar

Pactar co lume: a proposta do ‘Green New Deal’

Manuel Casal Lodeiro

Decrecimiento

Pactar co lume: a proposta do ‘Green New Deal’

Manuel Casal Lodeiro

‘¿Qué hacer en caso de incendio?’ ofrece unha introdución a este programa político para o público español

Porén, unha enquisa publicada en Francia hai uns meses engadiu unha contundente proba en contra desa hipótese conservadora. Realizada por unha empresa que goza de gran prestixio en Francia, Odoxa, por encargo da aseguradora Aviva e dos grupos mediáticos de temática económica Challenges e BFM Business, o "Barómetro da economía - Outubro 2019" ofrece baixo o titular xeral de "Os franceses, máis ecoloxistas ca nunca", uns datos moi rechamantes. Primeiro: a confianza na economía da poboación francesa caeu un 9%. Segundo: o medio ambiente é máis que unha moda, e cada vez máis franceses e francesas están a adoptar condutas ecolóxicas (máis do 90% adoptaran xa polo menos unha). Terceiro: como estratexia xeral para protexer o medio ambiente, a poboación francesa é máis partidaria do Decrecemento (54%) ca do Crecemento Verde (45%). E cuarto: a consecuencia de todo isto é que os investimentos en ecoloxía teñen unha aceptación popular e que esta vai a máis.

Saber Sustentar

‘Decrecer para sobrevivir’

Manuel Casal Lodeiro

Decrecimiento

‘Decrecer para sobrevivir’

Manuel Casal Lodeiro

O libro de José Alberto Cuesta explica como chegamos até aquí e as dúas principais opcións que se abren ante nós.

A enquisa revela que un 54% da poboación francesa prefire o Decrecemento ás propostas de crecemento verde dos seus principais partidos

Debullando as conclusións da enquisa ao respecto do terceiro punto, os enquisadores de Odoxa revelan que a tese do "crecemento verde" ou "sustentable" (dentro da que podemos identificar o chamado Green New Deal), que promoveron inicialmente persoeiros do Partido Demócrata dos EUA, comezando por Obama e liderada actualmente Alexandria Ocasio-Cortez (cun grande apoio cidadán naquel país, segundo algunha enquisa), e que pretende conxugar o mantemento do consumo coa ecoloxía, mediante un investimento masivo en tecnoloxías de enerxía renovable, propostas de economía circular e emprego verde, non é a preferida. Unha tese, lembremos, á que se suman expresamente na UE a nova Comisión presidida por Ursula von der Leyen, no Estado Español o novo goberno PSOE-UP e Más País (nova formación que fixo verdadeira bandeira do GND nas pasadas eleccións xerais), en Galiza a En Marea de Luís Villares —cando menos—, e economistas recoñecidos a nivel internacional como Joseph Stiglitz, Paul Krugman, James Galbraith, Iannis Varufakis ou Thomas Piketty.

Por contra, en Francia parece que ten mellor acollida a alternativa defendida por Serge Latouche e medios como La Décroissance, e onde mesmo existe desde 2006 un Parti pour la décroissance (aínda que con moi magros resultados en votos). Paradoxalmente os malos resultados electorais deste primeiro partido expresamente decrecentista, agachan o que parece ser xa un decrecentismo basal na poboación. Se cadra non é alleo ao espallamento desta opinión o feito de ser Francia un país no que existen entidades dedicadas a estudar o colapso civilizatorio, onde un coñecido ex-ministro fala abertamente del, ou o primeiro ministro le a Jared Diamond e afirma estar obsesionado pola cuestión. Ademais, a propia Axencia Europea do Medioambiente viría confirmar que a aposta por decrecer ordenadamente é máis axeitada que a imposible teimosía en manter o crecemento, por moi verde que se queira presentar: "Europa non alcanzará a súa visión da sustentabilidade de «vivir ben dentro dos límites do planeta» se continuar a promover o crecemento económico", afirmou nun recente relatorio que pasou longamente desapercibido nos mass media. Comprensión intuitiva ou racional dos límites do crecemento, que tamén anunciaba o grupo EmerCiv, constituído a finais de 2018 para facer ver aos responsables españois da Transición Enerxética que algo digno de tal nome non sería compatible co mantemento do crecemento do PIB e que compría poñer en funcionamento un debate social sobre alternativas como o Decrecemento e o Bo Vivir.

Malia este amplo apoio social, os partidos decrecentistas non dan sumado en Francia máis do 2% dos votos

Mais volvendo ao país galo, o estudo de Odoxa indica que "a maior parte dos franceses, 54%, pensa que a forma máis eficiente de resolver os problemas ecolóxicos e climáticos, actuais e futuros, é «mudar fundamentalmente o noso modo de vida, os modos de transporte e reducir drasticamente o noso consumo»". Esta opinión social maioritaria contrasta notablemente co mantemento do crecemento como obxectivo nos principais partidos franceses: a gobernante La République En Marche (centristas liberais), o Parti Socialiste ou Les Républicains (dereita), que pensan que "é preciso investir masivamente para desenvolver tecnoloxías máis limpas e máis respectuosas co medio ambiente".

Non sorprende que este apoio sexa meirande entre os simpatizantes do EELV (Europe Écologie Les Verts, 63%), mais si que é rechamante que os votantes de partidos expresamente "produtivistas" estean a favor do Decrecemento. O estudo sinala que o 57% dos que votan esquerda, 55% dos de LaREM e 59% dos LR apoian ditos principios. Con todo, o estudo non informa da opinión entre os partidarios da estrema dereita (que son como mínimo o 20% da poboación).

"Esta é a primeira vez que unha enquisa rexistra o apoio ecuménico da maioría do pobo francés á idea do decrecemento, en oposición a unha refundación total do noso modo de produción e consumo" (para continuar co crecemento, enténdese), conclúe o estudo. Porén, non é a primeira vez que un estudo amosa un apoio importante nun dos países da Europa latina, que son os que amosaron ao longo das pasadas décadas meirande interese na proposta do Decrecemento, ao mellor por cadrar máis cunha maneira de entender a vida e o seu goce diferente da propia do Europa do norte. Así, en novembro de 2016 a Universitat Autònoma de Barcelona daba a coñecer un estudo que sinalaba que "máis dun terzo da poboación [española] detería o crecemento económico pola sostibilidade ambiental". Aquel estudo tamén puña de relevo que era precisamente entre as persoas votantes de esquerda onde o apoio era máis notable. Un dato que debería facer reflexionar a aqueles dirixentes políticos que, en célebre expresión de Juan Carlos Monedero, argúen que "falando de decrecemento non se gañan eleccións", e mais á nova coalición que vai gobernar o Estado español cuns anunciados eixos principais de actuación (crecemento económico e transición ecolóxica) que serían contraditorios segundo estes posicionamentos sociais e científicos.