Radios libres
Ondiñas veñen: dúas ducias de podcasts en galego que (se cadra) non coñecías

Lendas, videoxogos, política, 'fricadas' ou programas desde Londres ou Finlandia. Procuramos —e compartimos— algunhas das iniciativas alternativas radiofónicas en galego que xorden desde a sociedade civil, moitas delas desde o rural.

Na época dos podcasts e do rexurdir da radio —o medio con máis vidas que os gatos— acostumamos a escoitar programas como Carne Cruda ou La Vida Moderna entre a infinidade de contidos dispoñibles, que entreteñen, informan e aparecen na pantalla principal da nosa aplicación de podcasts. O que moitas non fixeramos aínda é procurar radios en galego, producidas de xeito comunitario e con contidos ben interesantes.

os medios ‘comunitarios’ no sxxi

Unha comunidade é un grupos de persoas con intereses comúns e ben diversos, que van desde a divulgación do patrimonio inmaterial ata rematar dunha vez co sistema capitalista. Cando expresan esas ideas a través da radio, falamos dunha radio comunitaria. Mallado. Para afondar nesta idea e saber que ten de diferente, Óscar Dacosta, da ONGD Agareso, realizou en 2017 esta reportaxe sobre a historia de Radio Izcanal de El Salvador:
En Galiza, coa democratización das novas tecnoloxías, xurdiron unhas cantas radios ou programas que ben poden entrar nesta descrición. Se cadra, a máis coñecida é Cuac FM, na Coruña; pero tamén outras como a Kalimera no CSA de Sar, a Clavi en Lugo, a Piratona en Vigo ou a Roncudo en Corme. Nos últimos tempos xurdiron outras novas como a Radio Liverdade, en Ourense, na que atopamos miradas diversas da historia de Latinoamérica no espazo Caleidoscopio —en capítulos como A loita Mapuche ou sobre Atahualpa Yutanqui— ou poesía radiada Na marxe incorrecta do río. Cóntannos que agora andan a facer unha historia en varios capítulos sobre Os Graxos da Burga, baseada no relato de Lamas Carvajal sobre o patrimonio inmaterial e esquecido de Auria. Moi completiño e moi ben feito.  Na outra esquina do país, en Ferrol, a asociación OPAII emite desde 2006 na Radio Filispim, onde fan unha chea de cousas moi diversas e con moita frecuencia. Chama moito a atención a súa diversidade de programas e temas: enfermería comunitaria, surf, Portugal, debates políticos... En 2015 fixeron este documental polo seu décimo aniversario. 

Especializados en case de todo 

Sen marchar de Ferrolterra, n'As Pontes, atopamos a Radio Eume e a súa Lareira das Mouras, un programa “sobre mitoloxía, folclore, misterio, tecnoloxía, arte e humanidades.” Neste espazo atoparedes lendas como a dun veciño de Somozas que atopou unha pedra con forma de Xabarín —recomendado— ou entrevistas a expertos de patrimonio, sempre centrado nas Terras do Eume. 

Desde a páxina de Facebook Hiphop em galego faise un programa semanal en Radio Allariz onde se fai un seguimento de máis de 100 artistas. Para os administradores da páxina, activa desde 2015, “ante a falta dun medio centrado e especializado no xénero e en galego, animámonos a sementar un proxecto comunitario de apoio e difusión para facer crecer a nosa cultura.” Coméntannos tamén que grazas a Mouro RG, tamén locutor, puideron coordinar o proxecto na radio, e agradecen á Filispim de Ferrol a reemisión dos seus programas. En Radio Allariz, malia non ser en si unha radio comunitaria, atopamos outros contidos moi traballados como os da Revista Orballo, onde collen desde o humor ata a análise política. 

Entre Vigo e Finlandia faise O Recanto do Corcovado, un “programa musical especializado en jazz, folk, músicas do mundo e sons contemporáneos” dirixido por Lois Atanes. Emiten desde Cuac FM, Radio Crónica Folk Musica e a Radio Municipal de Redondela. Tamén se emitía quincenalmente en Radio Moreeni, a emisora universitaria de Tampere (Finlandia) co obxectivo de “dar a coñecer a variedade lingüística das músicas” da Península Ibérica. A cooperación entre estes proxectos á hora de compartir contidos é unha das chaves da súa viabilidade e riqueza. 

Podcasts ‘friquis’

Nesta oferta tan ampla tamén temos a opción de escoitar en galego contidos que normalmente están en inglés ou castelán: A Gruta de Gizamaluke é un programa especializado en videoxogos que emite en Pontevedra Viva Radio, cunha programación moi diversa e interesante. Sobre videoxogos tamén falan no Antro do Píxel e en Revolution Podcast, onde nun dos últimos capítulos invitaron a unha recanteira do Luar e ao seu irmán. Cousas veredes.  Cómpre destacar tamén, como din os seus creadores, o “podcast friqui en galego”: Gurrucho de Vozcast. Na última entrega falaron de Xogo de Tronos -como non- e nos cinco ‘gurruchos’ que levan xa falaron de temas como comics, Hellblazer e de R.L. Stevenson, o de Dr Jekyll e Mr Hyde.

Tamén dereitos humanos e reivindicación

As opcións das radios e podcasts son tan grandes como ideas haxa. Desde o IES Breamo de Pontedeume, o equipo de normalización lingüística impulsou un programa de radio feito por estudantesemitido en vídeo multicámara en directo. Os alumnos entrevistan a persoas relacionadas coa cooperación, o activismo a prol dos dereitos humanos e personaxes da cultura galega. 

No ensino atopamos outras iniciativas como Falangulleiros Bandasequeiros, das alumnas do CEIP Salustiano Rey Eiras da Pobra do Caramiñal; Forza Oito no IES Cabo Ortegal de Cariño ou a Radio emBrión, onde hai programas e entrevistas a profes ou escritores. Tamén temos que destacar o Proxecto Neo de Burela, onde desde a radio traballan pola integración lingüística do alumnado estranxeiro e fan entrevistas a neofalantes, coma nos Sotaques d’O Salto, pero en radio e desde 2012. Dentro do ámbito universitario hai outras iniciativas: se estades en Compostela quizais coñezades Radio Campus Culturae, onde en 2015 un grupo de estudantes e ex estudantes se fixeron cargo da radio nacida dun proxecto da USC e foron quen de facer unha programación estable de 3-4 programas diarios culturais, deportivos, científicos... Un pouco de todo.

Desde organizacións como ADEGA ou Arquitectura Sen Fronteiras tamén fan os seus propios contidos para concienciar a sociedade. ADEGA fai un boletín ambiental cada quince días desde Radio Cerna. Desde ASF-Galicia, o programa Habitando busca “educar e sensibilizar no Dereito ao Hábitat” e en cada programa falan dun proxecto diferente da organización, de educación para o desenvolvemento, etc. 

Diáspora 

Alén da Estaca de Bares —mar polo medio— atopamos Té con Gotas(‘The Galician Podcast’, como din eles). Estes meses de eleccións, por exemplo, centráronse na relevancia do voto rogado e normalmente entrevistan a galegos e galegas anónimas que están traballando e facendo cousas ben xeitosas no Reino Unido. Na radio local de Sants, en Barcelona, podemos escoitar galego unha hora á semana no Galiza...Algo Máis(sábados ás 17h). Falan moito de política e son parte da Ergac (Espazos Radiofónicos Galegos en Catalunya), desde onde xa se fixeron máis de unha ducia programas en galego desde 1993.Hai outras moitas iniciativas que podedes atopar en podgalego3.0. Tamén as hai que levan un tempiño paradas, e quen sabe se seguirían emitindo se souperamos delas. Coñecelas é o primeiro paso; o segundo pode ser buscar a que nos interesan en Ivoox, gardalas e facer un acceso directo no móbil.

Con toda a oferta ‘friqui’, variada e ben elaborada que hai, non hai excusa. O atasco en Ordes e os 30 minutos de carreira polas Brañas faranse máis amenos.

Informar de un error
Es necesario tener cuenta y acceder a ella para poder hacer envíos. Regístrate. Entra en tu cuenta.

Relacionadas

Comunicación
Fediverso Fediverso y redes sociales libres
¿Es posible encontrar un nuevo espacio digital donde “esté todo el mundo”, como ocurría con Twitter? O más bien, ¿esa sensación de comunidad global era una percepción creada por quienes participaban activamente en la plataforma?
Medios de comunicación
Extremadura María Guardiola inyecta más de 100.000 euros a medios ultraconservadores en Extremadura
La Junta de Extremadura ha comenzado este año a financiar a ‘OkDiario’, ‘Libertad Digital’ y ‘The Objective‘ a través de la publicidad institucional. Pagó más de 18.000 euros al medio de Jiménez Losantos por una entrevista de 20 minutos.
Comunicación
Marketing en la ESS La Semilla del Diablo y el marketing en la ESS
¿Es el marketing la ‘semilla del diablo’ ? Reflexionamos sobre ello al calor del próximo ComunESS
Palestina
Palestina Albanese presenta su informe ante la ONU: “Gaza es el escenario de un crimen”
El Consejo de Derechos Humanos atiende al reporte sobre el lucro de empresas y bancos en el actual genocidio de Gaza. The Guardian califica de “posible crimen de guerra” el ataque contra una cafetería en la que murieron 39 personas.
Política
Política Feijóo radicaliza al Partido Popular en medio del terremoto Cerdán con la vista puesta en las elecciones
Miguel Tellado será el nuevo secretario general del partido. Un movimiento con el que Feijóo consigue el control casi absoluto del PP y le come espacio del discurso ultra a Vox, pero que lo aleja de eventuales pactos con PNV y Junts.
Opinión
Opinión Espejismo España
La descomposición del Gobierno de coalición es un reflejo de la expansión de la ola ultraderechista, pero no implica que los movimientos de transformación no puedan organizarse para contrarrestar esa amenaza.
Naciones Unidas (ONU)
Cumbre de la ONU ¿Quién teme una arquitectura de la deuda justa?
Aunque muchos Estados habían presionado para que se establecieran compromisos de reformas estructurales ambiciosas, el texto final revisado del 'Compromiso de Sevilla' las eliminó o diluyó. La sección sobre deuda no es una excepción.
Comunidad de Madrid
Sanidad Pública Cae el techo de la entrada principal del Hospital Isabel Zendal
El hospital de pandemias, inaugurado por Isabel Díaz Ayuso en 2020 y que generó unos sobrecostes del triple de lo presupuestado en su construcción, ha visto cómo se desplomaba el techo de entrada.
Córdoba
Turismo El número de pisos turísticos en Córdoba se reduce a los tres meses de la moratoria para nuevas licencias
Otras normas tratan de limitar la proliferación de las viviendas de uso turístico por la ciudad. Un portavoz de Stop Desahucios predice que estos pisos se trasladarán a los barrios no afectados por la moratoria.
Salud mental
Laura Martín López-Andrade “La psiquiatría es una profesión potencialmente muy peligrosa”
La psiquiatra granadina defiende desde Málaga otro tipo de psiquiatría que huye de los diagnósticos y de la jerarquía y cambia la palabra tratamiento por acompañamiento.

Últimas

Naciones Unidas (ONU)
Genocidio El Informe Albanese denuncia ante la ONU a las empresas que se han lucrado del exterminio en Gaza
La relatora presenta un informe al Consejo de Derechos Humanos en el que detalla la responsabilidad de decenas de empresas en las políticas de ocupación, apartheid y genocidio que está llevando a cabo Israel en Palestina.
Crisis climática
Datos El junio más cálido jamás registrado cierra con 330 fallecimientos por calor
103 personas han muerto en los primeros tres días de la ola de calor, según las estimaciones. Los datos de la Aemet señalan al pasado mes como el junio más caluroso; ha pulverizado la máxima anterior por 0,8 grados de diferencia.
Oriente Medio
Oriente Medio La plantilla de EFE en Oriente Medio denuncia salarios por debajo de los mil euros
La delegación, formada por 24 personas, anuncia paros en sus funciones al verse reducida más de un 25% su nómina sin opción a negociar.
Alquiler
Racismo y alquileres Siete de cada diez migrantes se ve en la necesidad de vivir de alquiler frente al 14% de los hogares españoles
“El precio del prejuicio” es el título del más reciente estudio del Instituto de Investigación Urbana de Barcelona, IDRA, en el que disecciona la relación entre las personas migrantes y su acceso a la vivienda.
Comunidad de Madrid
Sanidad privada Inspección propone sancionar a un hospital de Quirón por exponer a la plantilla a sustancias cancerígenas
El organismo inicia un procedimiento administrativo sancionador por infracción grave. Tras una visita al Hospital Quirónsalud Sur, de Madrid, constataron deficiencias en la zona de almacenamiento de los productos farmacéuticos y en el mortuorio.
Más noticias
València
València Una comunidad vecinal lucha para impedir el enésimo proyecto de bajos turísticos en València
El vecindario de un bloque en Aiora se organiza contra la construcción en su patio de luces de catorce alojamientos turísticos en una zona ya saturada de este tipo de negocios.
Sphera
Sphera Nueva convocatoria para medios independientes de Europa
La red Sphera financia con un máximo de siete mil euros vídeos cortos documentales elaborados por medios independientes de todo el continente. El plazo finaliza el 12 de julio.

Recomendadas

Malasia
Malasia Durian, la fruta fétida que triunfa en Asia
El durian es tan maloliente que su consumo está prohibido en interiores, pero la popularidad de esta fruta, considerada un superalimento, no deja de aumentar en China y en el resto de Asia.
Economía social y solidaria
Historia Lo que Franco arrebató al cooperativismo y a la economía social y solidaria
La dictadura franquista combatió de forma cruel el movimiento cooperativo fraguado en la II República, y durante la propia guerra con las denominadas colectividades, y pervirtió la idea de autogestión a través de los ideales falangistas.
Historia
Historia ‘Weimar’, y su eco
‘Tiempos inciertos’, la exposición dedicada a la República de Weimar en el CaixaForum de Barcelona, apenas se deja nada, pero vuelve a incurrir en la idea de las “dos Alemanias” contrapuestas.