26 jun 2020 20:54

“Os escritores sempre din que escribir é un acto moi solitario, pero creo que en realidade é un feito moi ruidoso, como ter frío ou debuxar rostros”. 

Fosforescencias é un libro único e delicado. Unha mestura entre a prosa epistolar e a poesía. Unha recompilación de documentos que falan da vida, da amizade e da enfermidade. É unha invitación ao mundo dunha poeta que ten o poder de elevar o máis mundano a un idilio. Cada carta que compón o libro é un raio de luz que aluma a cotiandade, unha perspectiva fresca da realidade, unha fosforescencia fugaz na escuridade.  

A autora, Lupe Gómez, naceu en Fisteus en 1972. Estudou xornalismo en Santiago e colaborou nos xornais Galicia Hoxe, A Nosa Terra e El Correo Gallego. Ten unha decena de libros publicados nos que destaca o seu primeiro poemario, Pornografías, autoeditado en 1995 e traducido ao castelán no 2019. Ademais de ter gañado premios como o Lorenzo Baleirón e o Johán Carballeira, co seu libro Camuflaxes gañou o Premio da Gala do Libro Galego e o Premio da Crítica no 2017. 

O seu epistolario Fosforescencias foi publicado pola editorial Alvarellos a finais do 2019. Nel atópanse unha selección da correspondencia que Lupe mantiña coas súas amizades ao longo de case un ano. Entre os destinatarios — e remitentes — atópanse Xosé Neira Vilas, Emma Pedreira, Francisco Pillado, Manolo Rivas, ademais de outras vellas amizades.  

Este libro fala de tantos temas como follas nacen e caen dunha árbore ao longo dun ano. Mais, sobre todas as cousas, Lupe fala da amizade. No importa que tan longa, profunda ou curta sexa unha carta, cada unha representa o que a amizade realmente é: escoitar-ler-atentamente, compartir a vida, medrar en compañía e procurar o cariño. 

Máis que cartas, o que Fosforescencias ofrece é unha especie de diario de vida. É coma se Lupe Gómez tivese logrado converter as palabras impresas nunha xanela á que nos invita a mirar a danza dos seus pensamentos. Atravesamos diferentes momentos da vida da escritora, quen nos leva da man e nos comparte as súas dúbidas, as súas preocupacións, os seus soños, as lecturas que vai facendo, as enfermidades que aparecen e as mortes que irrompen no camiño.  

Ademais, a lectura deste epistolario permítenos ser testemuñas do proceso de creación do mesmo.  

“Quero comezar a escribir un novo libro pero non teño un apoio económico que me permita traballar con independencia, autonomía e liberdade. Vivimos nun país de arañas. Miña nai ás veces dime: “Non escribas libros, pois ninguén che dá nada por eles”. Ten razón. Ela é unha agricultora de terra que da patacas, leite, ovos… pero a min non me dan nada por escribir e traballar co aire”. 

FORMAS E ESCENCIA 

Cando Lupe Gómez nos comparte o seu ritual sagrado de acariciar as cartas antes de envialas e ao recibilas, advirte do afecto que hai no intercambio de correspondencia a pesar da distancia entre os corpos. Coa súa escritura sucede o mesmo: Lupe acarícianos coas súas palabras, cóidanos a través delas.  

A poeta de Fisteus escribe desde unha subxectividade sen pretensións que é quen de facer que sintamos os seus textos próximos a nós. Cada paisaxe que describe, por máis sinxelo ou cotián que sexa, tórnase poético baixo a súa mirada. Ler Fosforescencias é observar o mundo a través dos ollos dunha muller que ama a vida ao grao que parecese que o mero feito de existir é razón suficiente para rendernos ante a felicidade.

O mundo que ve e reinventa Lupe Gómez dálle todo o necesario para vivir: arróupaa e cóidaa. Ela, pola súa banda, devórao intensamente, aliméntase da forza da propia presencia. Así e todo, a pesar de toda a forza que hai na prosa da autora, o libro ten o poder de deter o tempo con suavidade e delicadeza; o ritmo poético é tan claro que quen le, automaticamente entra en sintonía coas palabras que acougan o espírito. 

“Algunhas mulleres desexan afirmar as súas cinturas, as súas pernas. Fan moitos exercicios ximnásticos para conseguilo. Súan e choran en vano logrando pouco a pouco. As mulleres escritoras porfiamos continuamente en afinar as nosas mans, como se fosen pianos, como se quixeramos modelar a música da linguaxe que utilizamos. Eu antes tiña unhas mans rudas, fortes, brutas, pois traballaba coa terra, coa auga fría, co esterco. Pero logo, de tanto escribir epístolas apaixonadas e tanto tocar o piano, as miñas mans fóronse atenuando, afinando, suavizando.” 

Secasí, traballos como o de Lupe Gómez corren un perigo: poden ser reducidos ao campo do talento nato, ao da subxectividade sensible. A sinxeleza coa que é quen de transmitir non ten que ver con que sexa muller ou só co feito de ter nacido nunha aldea. Detrás das palabras de Gómez, innegablemente, hai traballo e oficio, cousas que moitas veces quedan ocultas detrás de etiquetas benevolentes e paternalistas que teñen recaído por moitos anos en autoras como a propia Rosalía de Castro. Lupe Gómez, por sorte, pode reivindicar o traballo poético feminino en vida.  

“Gústame buscar títulos. Nomes para todos os meus fillos. Palabras para calmar a sede embriagadora do sol. É como buscar nomes de xardineiros que cortan a roseira con moita atención verdadeira e moto amor”. 

Non deixan de desconcertar, no entanto, aseveracións como “A min gustaríame ser negra porque así a xente quereríame moitísimo” ou “Gustaríame saber convivir cos votantes do PP, do PSOE, do BNG e cos negros e África”, que desentoan e poden dar lugar a perigosas interpretacións.  

*** 

As raíces de Lupe Gómez fanse visibles en cada carta. Escribe con toda a modernidade posible, alimentada de todos os séculos pasados. Fosforescencias é un libro para ler devagar e para poder absorber e procesar cada imaxe.  

“Acabar un libro é como rematar a arquitectura preciosa dun soño. Pechar con chave a porta para que non entren os ladróns, e para que todo siga sendo tan fermoso como era antes, e como será sempre”. 

O desconcerto inicial ante a beleza case violenta da prosa de Gómez termina por asumirse e transformarse en ansias de vivir como ela vive: amando. 

Cargando valoraciones...
Comentar
Informar de un error
Es necesario tener cuenta y acceder a ella para poder hacer envíos. Regístrate. Entra en tu cuenta.

Relacionadas

Cargando relacionadas...
Cargando portadilla...
Comentarios

Para comentar en este artículo tienes que estar registrado. Si ya tienes una cuenta, inicia sesión. Si todavía no la tienes, puedes crear una aquí en dos minutos sin coste ni números de cuenta.

Si eres socio/a puedes comentar sin moderación previa y valorar comentarios. El resto de comentarios son moderados y aprobados por la Redacción de El Salto. Para comentar sin moderación, ¡suscríbete!

Cargando comentarios...