O prelo
Madialeva: viñetas do rural desde unha perspectiva feminina

Rebelarse contra a extinción dun relato é rebelarse contra o tempo. É loitar por manter con vida un legado, unha parte de nosa historia. E así, con inmenso esmero e agarimo, Ana Moreiras únese á batalla contra o esquecemento coa súa primeira banda deseñada Madialeva, unha recompilación de historias contadas e protagonizadas por mulleres no medio rural.  

Ana Moreiras naceu en Lugo en 1976, é licenciada en Física e traballa como profesora de Tecnoloxía. Como ela mesma conta, foi logo dunha crise persoal que contraeu o compromiso de dar continuidade ao “relato debuxándoo e denunciar co el a desprotección do noso rural e da nosa cultura ancestral”.   

Dese xeito, iniciou a xestación da banda deseñada composta por historias que escoitou ao longo da súa vida na aldea da súa nai en Meiraz, na Terra Chá. Catro anos despois, Moreiras autopublicou Madialeva grazas, en parte, á doazón de máis de 150 mecenas que colaboraron para que o proxecto puidese saír do prelo baixo o selo de Morandeira.  

O libro comeza cando Pelines, unha presentadora e xornalista televisiva, é removida do seu posto de traballo. Tras soportar comentarios sexistas por parte do seu xefe, marcha de Madrid e chega a Miraz, a aldea onde medrou, para buscar consolo no seo familiar. Ao vela tan aflixida, a súa nai preséntalle a Mirta e Gloria, dúas mulleres maiores que conquistan a Pelines cos relatos que lle  contan ao longo dos días cun espírito de Sherezade.

Ana Moreiras logra narrar, a través de imaxes e palabras, de tal forma que a sucesión de historias e capítulos é semellante á lóxica característica dunha conversa: un relato leva a outro, fai saltos no tempo, as personaxes aparecen en distintos momentos en idades distintas e tenden pontes entre temas e problemas. Meiraz, onde ocorren todas as accións, convértese na personaxe principal da banda deseñada. 

Ademais, se ben en Madialeva os sucesos estean relatados por Mirta e Gloria, a autora rescata outra particularidade de todo relato oral: o que se conta é produto dunha construción colectiva. Así, as historias vanse completando polo que cada quen viviu, lembra ou viu. É dicir, do mesmo xeito no que usualmente se adoitan a escoitar os relatos na pequenas comunidades. 

As ilustracións do cómic, que están feitas en acuarela, varían de estilo e evolucionan conforme discorren as páxinas. Cada capítulo inicia con Mirta e Gloria no momento en que empezan a lembrar. Vémolas retratadas a detalle dun xeito realista facendo tarefas cotiáns como lavar as tripas do porco no río para facer chourizas, recoller nabizas no monte ou sinxelamente descansando e charlando ao fresco.  

As imaxes de aquelo que relatan, por outra banda, teñen unha calidade máis caricaturizada, pero que non perde terreo no ámbito dos detalles nin das expresións das emocións. As viñetas están complementadas por documentos debuxados como fotografías, cartas, obxectos, poemas e cancións que lle dan á banda deseñada un aspecto de álbum de memorias, como en certo sentido o é na realidade.  

Aínda que en ocasións, caese en lugares comúns en tanto á fala e os ditos das personaxes, un dos maiores acertos do libro é que as personaxes contan con desexos e conviccións políticas claras. Contrario ao que se soe relatar das labregas e labregos do século pasado que, en moitas ocasións, son retratadas e xeneralizadas como ignorantes, atrasadas e con personalidades homoxéneas.  

Sen dúbida, as temáticas das que fala Madialeva transcenden o medio rural galego. Moitas das viñetas poderían situarse en calquera outro poboado rural do territorio español do século pasado. No entanto, ao mesmo tempo, este factor é un dos que lle da maior forza ao libro, xa que rompe con certas ideas e estigmas sociais e dános outra mirada do que o rural galego tamén foi.  

O libro chegou a min do mellor xeito que poden chegar os libros: da man dunha amizade, a mellor recomendación que pode haber.  

Ao ser unha banda deseñada autoeditada, Madialeva é distribuído directamente pola autora. Con todo, proximamente será publicado por Aira Editorial dentro da súa nova colección: Mulleres ilustradoras na banda deseñada.