Música
Sés: “Se entendes a música como un fin, non hai motivo para facela nunha lingua que non sexa a túa”

Sés saca a súa Rabia ao silencio en forma de disco, e faino en compañía dos versos de Benedetti, Sosa, Fuxan os Ventos e Atahualpa entre outros.

SES cantante gallega 1
A esta cantareira moléstalle que lle pregunten por que canta en galego. David F. Sabadell
17 may 2019 05:30

Tras temóns como “Tempestades de sal” ou “Milonga de aquí”, que xirou a un ritmo frenético por salas e festivais, María Xosé Silvar (A Coruña, 1982), máis coñecida como Sés, aparca o seu lado máis roqueiro para tornarse ao folqui.

A esta cantareira moléstalle que lle pregunten por que canta en galego—“son galega, alguén lle preguntaría a Fermín Muguruza por que canta en euskara? Ou a quen come leitón coa súa avoa por que canta en inglés?”—, pero o certo é que dos vinte artistas galegos máis escoitados no Spotify, tan só ela e Dakidarría cantan en galego.

No ano das linguas indíxenas, segundo a ONU, falamos con Sés un pouco de música e moito de lingua.

Publicas o teu sexto disco, Rabia ao silencio, unha recompilación de cancións de cultura popular revolucionaria...en galego. Como encaixa isto no panorama político e social que vivimos?

Creo que se conseguiu confundir a desideoloxización da música coa profesionalidade: houbo un discurso de que a música era mellor canto máis aséptica, a falacia de que non se pode facer música que non sexa política. A realidade é que Maluma é tan político como Carlos Puebla, só que defenden patróns políticos e sociais—e económicos—distintos. Pero iso de que as persoas que defenden o patriarcado e o neoliberalismo non fan música política e, en cambio, quen defendemos unha posicións de esquerdas feminista si é unha falacia, que nós seguimos perpetuando ao empregar o léxico dos vencedores.

Eu denuncio, non se pode confundir un cronista cun protestón

O da canción protesta...eu non consinto que me digan iso, eu protesto moi pouco, o que fago é denunciar, contar cousas...Denominábase, moi acertadamente, canción testemuñal nos anos 70. Non se pode confundir un cronista cun protestón, é simple e tendencioso.

Apostas polo galego como lingua na que cantas, e vemos que hai compañeiras que aprenden galego coas túas cancións. Que efectos ves ti?

Non son moi optimista, porque o que vexo é que non podes loitar contra un sistema político tan grande, contra un Estado que segue sendo imperial, en América Latina, na Galiza, en Euskal Herria, en Catalunya...Estamos vendo como se criminalizan as urnas, pero non as violacións. Ademais vémolo gravado, ambas cousas. En galego faise como en calquera outra lingua, agás en inglés, cuxa hexemonía estase comendo moitas outras linguas.

Estamos vendo como se criminalizan as urnas, pero non as violacións

Na música non atopo un porque para empregar un código complexo que non controlas. Xa crear un tema é complicado; unha canción é intentar materializar en sons e palabras un sentimento, se ademais o intentas nun código que non dominas perfectamente—dado o nivel de inglés do estado español—, é completamente imposible. O porque é que hai dous tipos de persoas: as que entenden a música como fin ou como medio. Se a entendes como fin, non hai motivo para facelo nunha lingua que non sexa a túa, independentemente de que teña 3, 300 ou 30 millóns de falantes. Se a entendes como medio—de recoñecemento social, cartos, fama, foder... —, entón si, ten sentido.

Aínda así, consegues salas en Madrid, Valencia ou Barcelona.

Pero son pequenas, nunca vas acadar grandes cousas. Consegues, que xa é moito, encher un teatro de 300, 400 localidades, pero ata onde...Non creo que sexan nin límites humanos, porque mira a Miriam Makeba con “Pata Pata”. Son institucionais, porque os medios son xeradores de opinión, non de información, e se non te adaptas á marca prefabricada vas conseguir chegar a un público máis reducido, pero que é real.

Hai dous tipos de persoas: as que entenden a música como fin ou como medio
Sempre digo que a min non me coñece nin dios, pero quen me coñecen é porque a maioría escoitáronme, escóitanme, mercan os meus discos. Porque como explicas que eu, que non son ninguén, que canto nunha lingua de ninguéns, que valen menos que a bala que os mata, como dicía Galegano, que eu encha máis que unha persoa que é vinte veces máis coñecida ca min, na Coruña. Por que? Porque esa persoa sae na tele, pero a xente non escoita a súa música.No disco traes a Fuxan os Ventos e a Atahualpa, de dúas puntas do mundo, e non desentoan.

Porque todos eran pobres. Ao final a postura ante este disco ten máis que ver co que rodea a música, co contexto socioeconómico e político, que coa música en si. Toda esa xente tiña en común a rabia ao silencio, existía unha denuncia, creo que ese sintagma é perfecto porque non é protestar, trátase de non calar. E todo o que abarca non calar, dende “Strange Fruit”, que cantou Billie Holliday, que o vivira nas súas propias carnes, até “Yo soy de un pueblo sencillo”, de Mejía Godoy, porque ao final todo iso é darlle voz ao pobo, porque o pobo existe. Que estea convertido en masa, que se anestesie dende arriba, que se deixe simplificar e reducir....iso non significa que non exista. Iso velo nos concertos, hai algo que non sabes delimitar, pero que está aí porque ferve.

SES cantante gallega 3
La cantante SES en las oficinas de la discográfica. David F. Sabadell
A quen homenaxeas neste disco?

Ás persoas que me ensinaron a pensar, que me deron o mellor que se lle pode dar a unha persoa: liberdade. Eu non podo dar a ninguén máis ca iso. Que tamén ten un lado fastidiado, porque cando din: “Estalles abrindo a cabeza a algunhas chavalas”, non sabes se sentirte culpable, porque sabes que non as vas facer máis felices, senón moito máis infelices. O coñecemento xera permeabilidade, empatía, humildade, saberte un ser humano máis. Hai unha frase dunha milonga que di: “Todos traemos ao nacer a obriga de ser bos”, a min gústame moito. A min ensináronme a saber ser unha persoa.

A min ensináronme a saber ser unha persoa
Se te introduciches na música sería para abrir cabezas.

É curioso, porque sempre me lembro cantando e bailando, non recordo o que era non saber cantar. Cantar e bailar é algo humano, non é para tanto, e pode facerse dende distintas posturas. Por iso a min apaixonáronme sempre os traballos do campo, porque eran voces que non cantaban para un auditorio, que non vendían nada, simplemente estaban cantando. Este disco era unha débeda contraída. A min o que me gusta é facer cancións, a cuestión era engrosar tamén o corpus galego, que parece que non importan, como vai morrer a lingua, sen dúbida...Pero iso non coarta o meu traballo, sería como non coidar un fillo porque estea enfermo.

As características sociopolíticas do galego son peculiares, distintas ás do catalán ou o vasco.

Son máis parecidas ás do catalá en Valencia: hai moito autoodio, non hai unha clásica política nin eclesiástica dominante que sexa galegofalante, hai unha política franquista dende 1936 até hoxe—non esquezamos que foi un ministro franquista quen gobernou Galiza e que hoxe temos ao seu discípulo—, pasamos dun índice de falantes de case o 90% nos anos 80 a que, segundo o último estudo do Instituto Galego de Estatística, só un 18% das crianzas coñece a lingua. Como filóloga, nos estudos lingüísticos calcúlase que morren unhas 14 linguas ao ano. As linguas que non teñen unha política estatal que as defenda están condenadas a extinguirse. No século XX xa o vimos co gaélico e o bretón, e coas políticas lingüísticas que temos agora... —non vai ser necesario falar galego para traballar como funcionario na Galiza, segundo o presidente da Xunta—. Unha lingua sen falantes é unha lingua morta.

Hai pouco estaba prohibido falar galego, euskara ou catalá

Para min, o peor é intentar explicar o autoodio, cando falas cunha catalana ou cunha vasca...é moi complicado. É como cando noutros lados preguntan se é certo que as mulleres europeas deixan de comer para estar máis delgadas. Cando ves a señoras maiores que din a pena que lles da ver a un neno de dous anos falando galego. Hai pouco estaba prohibido falar galego, euskara ou catalá...e agora vemos a xente que se considera progre e que chama aos presos políticos políticos presos. Por iso é necesario este traballo e miles como este.

Música
Falamos con Maria Xosé Silvar, Sés
A cantante e compositora bergantiñana prosegue coa exitosa xira do seu último traballo Opoñerse á extinción
Informar de un error
Es necesario tener cuenta y acceder a ella para poder hacer envíos. Regístrate. Entra en tu cuenta.

Relacionadas

Culturas
Cultura Residente cancela todos sus conciertos en los festivales propiedad del fondo proisraelí KKR
René Pérez, cantante y rapero que llegó a la fama bajo el paraguas de Calle 13, abandona los carteles del FIB de Benicasim y del Morriña Fest de A Coruña.
CRTVG - Corporación Radio y Televisión de Galicia
CRTVG A Xunta do PP remata o seu plan de control sobre a CRTVG tras escoller á súa nova directora en solitario
A xornalista Concepción Pombo substituirá, co único aval do Partido Popular, a Alfonso Sánchez Izquierdo. O Goberno de Alfonso Rueda modificou a lei de medios para que os votos do seu partido fosen suficientes para elixila.
Galicia
Galicia La Xunta del PP termina su plan de control sobre la CRTVG tras escoger a su nueva directora en solitario
La periodista Concepción Pombo sustituirá, con el único aval del Partido Popular, a Alfonso Sánchez Izquierdo. El Gobierno de Alfonso Rueda modificó la ley de medios para que los votos de su partido fueran suficientes para elegirla.
Crisis climática
Investigación El cambio climático multiplicó las muertes por doce en Madrid y por seis en Barcelona durante la ola de calor
Un estudio estima en 2.300 las muertes durante la pasada ola de calor en Europa. Barcelona ha sido una de las urbes con más fallecimientos y Madrid, la que más ha visto incrementarse la mortalidad por culpa del cambio climático.
Instituciones culturales
Real Decreto Ley El BOE nombra varios “acontecimientos de excepcional interés público” y los patrocinadores se frotan las manos
El nombramiento como acontecimientos de excepcional interés público concede beneficios fiscales a patrocinadores, donantes y mecenas de eventos como el BBK Live o el Barcelona Mobile World Capital.
Sphera
Minería La inacabada historia de la minería en Asturias
VV.AA.
Uno de los accidentes recientes más graves en la minería asturiana vuelve a cuestionar el sistema de controles y ayudas públicas para las minas en proceso de reestructuración.
Genocidio
Genocidio La segunda consultora más importante del mundo es señalada por su papel en el despiece de Gaza
Boston Consulting Group está considerada una de las “big three” del sector. Ahora, una serie de informaciones señalan cómo ha estado detrás de la fundación antiUnrwa encargada de la distribución de ayuda y de los planes de expansión en la costa.
Perú
Literatura José Carlos Agüero enseña en ‘Persona’ que recordar es necesario cuando olvidar se convierte en la norma
‘Persona’, segunda obra del autor peruano José Carlos Agüero, se convierte en una exploración profunda sobre los cuerpos desaparecidos, la identidad fragmentada y las múltiples formas que puede adoptar una misma vida marcada por el conflicto.
Opinión
Opinión Javier Milei y el “leninismo de derecha”
Milei se apropió de la “técnica” del populismo, produjo un significante vacío (“casta versus pueblo”) y asumió el mandato de terminar con la inflación.
Transición ecosocial
Transición ecosocial El Informe Albanese: neutralizar la impunidad, reinterpretar el derecho
Poner negro sobre blanco los nombres y apellidos de buena parte de las mayores corporaciones del mundo ligadas a la extensión del capitalismo colonial que hace negocios arrasando las vidas de miles de personas, representa un paso relevante.

Últimas

Andalucía
Derechos Humanos Decenas de barrios en Sevilla, Granada y Almería viven otro verano récord en calor con cortes de luz diarios
Endesa mantiene a miles de vecinos de decenas de barrios populares en las ciudades de Granada, Sevilla y Almería sin electricidad. Las instituciones siguen sin atajar una situación que lleva enquistada más de una década en muchas zonas.
Comunidad de Madrid
Sanidad a la madrileña Camas cerradas y urgencias saturadas: el verano en los grandes hospitales de Madrid
Los pasillos de las urgencias del Gregorio Marañón rebosan de camas, mientras se cierran 300 en planta. En el conjunto de la comunidad los hospitales vivirán un verano con un 30% menos de camas, de media.
El Salto Radio
El Salto Radio Que no sean
Ellas lo conocieron como Dani. Ellos, como Sergio. Pero ni Dani ni Sergio existieron jamás. Estas son las consecuencias de las infiltraciones policiales. Y también, las formas de resistirlas.
Más noticias
Comunidad de Madrid
Sanidad a la madrileña Solo dos pediatras se incorporarán a los centros de salud de la Comunidad de Madrid
85 médicos y médicas de familia entrarán en la plantilla. 15 de ellos irán en grupo a levantar centros de difícil cobertura que estaban caídos.
Opinión
Opinión Sindicatos estadounidenses en la larga lucha contra Amazon: ¿una luz al final del túnel?
Amazon es el paradigma de la política empresarial antisindical en Estados Unidos, pero su suerte puede cambiar en los próximos años. El movimiento sindical se juega su supervivencia en ello.
Opinión
Opinión Kneecap y Bob Vylan logran lo que el punk no pudo: aterrorizar a los medios británicos
Hasta ahora, que unos veinteañeros punkis dijeran un puñado de tacos se consideraba un escándalo, pero no un motivo para cambiar todo el modus operandi de una de las cadenas de televisión más importantes y prestigiosas del mundo.

Recomendadas

Unión Europea
Unión Europea La sociedad del miedo al declive
La angustia ante el futuro acompaña a las sociedades europeas desde hace tiempo y precede a la Unión Europea. Se manifiesta con mayor claridad en los períodos de declive económico y las turbulencias políticas y sociales que los acompañan.
Laboral
Laboral Reivindicar los derechos laborales en microempresas, el reto de los sindicatos
Nuevas estrategias hacen frente a realidades como las de los falsos autónomos o los puestos en remoto, mientras el PP quiere restringir aún más los comités de empresa.