Minería
Steven Emerman: “O proxecto de Touro é unha maldición para as xeracións futuras”

O experto en valoración do impacto medioambiental de proxectos extractivistas Steven Emerman afirma que o proxecto da mina de Touro é "o peor" que estudou na vida.

Steven Emerman, doutor en xeofísica, profesor da universidade de Utah (EE.UU.), consultor internacional en minería e augas subterráneas e experto en valoración do impacto medioambiental de proxectos mineiros, leva uns días na Galiza dando conferencias sobre os perigos da mina de Touro-O Pino. Cando lle preguntamos que lles diría aos encargados deste proxecto, Emerman teno claro: que non o fagan, que simplemente o esquezan porque hai demasiadas cousas en xogo. Falamos con el sobre as consecuencias que podería ter sacalo adiante a pesar das advertencias e da multitude de informes na súa contra.

Por que dis que é unha loucura o proxecto da mina de Touro?
Eu quixera poñer este proxecto nun contexto global. Por exemplo, despois do fallo da presa de relaves en Brasil o pasado xaneiro, introduciuse unha nova lexislación mineira neste país. Esta lexislación introduciu o concepto de “zona de propio salvamento” que é esa zona onde xa non é posible ningún rescate e a persoa que se atope nela só pode tentar rescatarse a si mesma. A extensión desta “zona de propio salvamento” é de dez quilómetros debaixo dunha presa de relaves, polo que, se acontece algo, para a xente que estea antes deses dez quilómetros ningún rescate sería posible. No proxecto de Touro, hai un plan para colocar unha presa de relaves a 200 metros dunha poboación que ten uns vinte fogares (en referencia a Arinteiro). Esta poboación pode desaparecer en segundos. A distancia é tan pequena, que 2-3 segundos bastan para que a presa de relaves simplemente caia sobre a aldea tragándoo todo. O meu español non é tan bo, polo que non sei a palabra adecuada para esta situación. Loucura ou absurdo non son suficientes para describilo, pero é o que é.

O primeiro que hai que facer é establecer a inundación máxima probable (IMP) e o terremoto máximo crible (SMC), mais en tódolos plans para o proxecto da mina de Touro, en seis mil páxinas, nin sequera se mencionan estes conceptos.

É máis, en tales circunstancias, cando hai un risco de perda de vidas humanas no evento de fallo dunha presa, é necesario deseñar a presa para dúas situacións: a inundación máxima probable e o terremoto máximo crible. Para poder levar ao cabo este deseño, o primeiro que hai que facer é establecer a inundación máxima probable e o terremoto máximo crible, mais en tódolos plans para o proxecto da mina de Touro, en seis mil páxinas, nin sequera se mencionan estes conceptos. Nos plans simplemente discútese a precipitación media anual que non é relevante para o deseño dunha presa. Unha presa é preciso construíla de xeito que resista unha inundación ou un terremoto, pero nos plans non hai nin sequera unha consideración cara estes conceptos, que son os máis básicos de seguridade. E nesas circunstancias, cales son os criterios para o deseño da presa entón? Hai outros problemas, pero a seguridade das poboacións que viven cerca da presa debería ser sempre o máis importante.

Sería posible unha mina sostible en Touro? E de ser así, que requiriría?
Todo é posible, pero para iso hai que pagar os costos de lograr seguridade. Nesta situación, cunha explotación dun xacemento cunha concentración baixa de cobre, non é posible xerar un lucro e, ao mesmo tempo, pagar os costos para garantir a seguridade. Podo poñer un exemplo en dous áreas. Primeiro, o problema de xeración de acidez. Hai un plan para conter os relaves, que son xeradores de acidez, cunha presa construída de rochas que non son xeradoras de acidez. A base da estimación do porcentaxe das rochas que non son xeradoras de acidez é de 72 mostras de 144 gramos. 144 gramos a partir dunha proxección da explotación de 169 millóns de toneladas.

Que facer se a estimación non é correcta? Como construír entón a presa de relaves? Hai varias posibilidades, mais todas elas son malas. Poderíase construír a presa de relaves con menos material de construción, aumentar a inclinación da presa —o que a faría máis insegura—, cambiar o valor do límite entre as rochas que son xeradoras de acidez e as que non o son para colocar na propia presa rochas que van a xerar acidez...

Segundo os plans para este proxecto, non é posible diferenciar esas rochas polo seu aspecto; é preciso probalas para comprobar a súa potencia de xerar acidez. Pero non é posible probar as rochas gramo por gramo, polo que é moi probable que ocorra unha colocación de rochas que son xeradoras de acidez na propia presa, polo que a presa vai ser unha fonte de xeración de acidez e esta acidez vai afectar a toda a zona. Hai un plan para colocar un revestimento para previr a entrada de acidez no auga subterránea. Estes revestimentos teñen vidas útiles longas, máis neste contexto de revestimento —xeomembrana— unha vida útil longa quere dicir uns 100 anos. Porén, no contexto de protección das xeracións futuras, 100 anos non son nada.

Nesta situación, cunha explotación dun xacemento cunha concentración baixa de cobre, non é posible xerar un lucro e, ao mesmo tempo, pagar os costos para garantir a seguridade.

Por outro lado, o plan para o peche da mina é deixar os relaves nun estado húmido, cubrilos cunha tapa impermeable e, despois, abandonalos para sempre. Pero non é posible abandonar unha estrutura civil, sen inspeccións nin mantemento, para sempre. Hai ou que desmantelar ou que manter. Mais o plan neste caso é simplemente abandonar, e sen mantemento, calquera estrutura acaba fallando. Por exemplo, na catedral de Santiago houbo reparacións para evitar que caese. Polo tanto, xa sexa antes ou despois do peche, esta presa vai fallar e vai liberar todos os relaves tóxicos e ácidos ao ambiente. Por iso, este proxecto é unha maldición para tódalas xeracións futuras desta zona e é moito mellor non levalo ao cabo.

Steven Emerman
Steven Emerman nun momento da entrevista para O Salto Galiza.

Se finalmente, a pesar de todo, o proxecto continúa, como será Touro dentro de 10 anos? Que pasará?

O máis importante son os impactos na auga subterránea, xa que é unha fonte de auga potable e pode ter consecuencias para a vida de moitos organismos acuáticos que viven nas augas abaixo da presa. A isto hai que lle engadir un feito importante: un evento de liberación de acidez ao medio ambiente ten a capacidade de liberar os metais pesados de proxectos mineiros anteriores. Por exemplo, despois dunha colocación de relaves no leito dun río no pasado, pode haber moitos metais pesados fixados. Isto coñécese como “bombas químicas de tempo” porque, cun cambio de acidez, como unha diminución no ph, os metais pesados fixados nos sedimentos pódense liberar. Este é un problema moi grave nun área cunha historia de mineira no pasado, como é o caso de San Finx.

Especialmente son experto na valoración de proxectos mineiros, sobre todo os que poden ser problemáticos. Pero, nunca vira nada como o proxecto de Touro, é o peor que estudiei na miña vida.

Dedícaste a valorar impactos medioambientais de proxectos mineros. Como experto, que te chamou a atención particularmente do proxecto da mina de Touro?
Efectivamente son consultor en minería e auga subterránea, e especialmente son experto na valoración de proxectos mineiros, sobre todo os que poden ser problemáticos. Pero, nunca vira nada como o proxecto de Touro, é o peor que estudiei na miña vida. Especialmente pola pouca distancia que existe entre a presa de relaves e a poboación, e pola falta de consideración dos criterios máis básicos de seguridade.

Lei de depredación
Tecidos pola defensa da terra

Plataformas veciñais galegas traballan por un rural vivo. Nacen a partir do rexeitamento a proxectos extractivistas, de grande impacto no medio natural e escaso na economía local. En rede, loitan contra o crecemento económico a calquera prezo.

Minería
Contra la megaminería, el pueblo iluminado

Surge poco a poco, sin hacer ruido, pero cuando una minera pone el pie en tu municipio, ya no hay vuelta atrás. O estás con ellos o estás contra ellos.

Minería
Una ecologista en la junta de una multinacional minera
Una activista contra la megaminería se introduce en la junta de accionistas de Atalaya Mining y se ven obligados a escuchar sus reivindicaciones.
Informar de un error
Es necesario tener cuenta y acceder a ella para poder hacer envíos. Regístrate. Entra en tu cuenta.

Relacionadas

Tribuna
Tribuna Discurso y poder del extractivismo o cómo se legitima el saqueo en nombre del “desarrollo”
Los discursos institucionales, mediáticos o corporativos configuran las formas en las que se perciben los megaproyectos. Estos se presentan como proyectos de nación o como una oportunidad para el desarrollo, el empleo y la transición verde.
Doñana
Medio ambiente Doñana, a punto de ser declarado Patrimonio en Peligro por la Unesco
El organismo internacional insta al Estado español a tomar medidas para la recuperación del acuífero del Parque Nacional.
Comunidad de Madrid
Comunidad de Madrid Una “victoria moral” da alas a la Plataforma STOP Planta de Biogás en Colmenar y Tres Cantos
La aprobación en el último pleno de una moción para revertir la declaración de utilidad pública del proyecto infunde ánimos a la plataforma, que ya ha denunciado el procedimiento ante los tribunales.
Laboral
Laboral Jornadas de 50 horas semanales haciendo tareas de categoría superior: así se trabaja en hostelería
Es uno de los sectores con más sanciones e intervenciones de la Inspección de Trabajo, con más de 12000 trabajadores extranjeros aflorados en las intervenciones y que cuenta con el 21% de las sanciones emitidas por este organismo.
Genocidio
Genocidio Israel asesina a diez niños que esperaban suplementos nutricionales en un hospital
La Unión Europea sigue evitando la imposición de sanciones al régimen de Tel Aviv. Estados Unidos anuncia sanciones contra la relatora de la ONU que ha denunciado el lucro de las empresas colaboradoras de Israel.
Fronteras
Fronteras europeas Un año más, la Caravana Abriendo Fronteras denuncia las políticas antimigratorias de Europa
Desde Baiona y Girona saldrán los grupos que recorrerán puntos críticos de fronteras europeas como Irún, Calais, Dunkerque y Toulouse donde se encontrarán con otros colectivos para movilizar la solidaridad con las personas migrantes.
Migración
Migraciones Entre la incertidumbre y la esperanza
El aumento de las muertes en el último año está relacionado con las condiciones cada vez más peligrosas con que se encuentran las personas para llegar a Reino Unido.
Opinión
Opinión Del malismo al imbecilismo
Los patanes en traje con poder que infestan nuestro ecosistema como moscas plastas, son el reflejo de un régimen que busca la imbecilidad masiva.

Últimas

Salud laboral
Salud laboral Ser migrante y cosechar a más de 40 grados: el impacto del calor en un invernadero de Almería
La mitad de los trabajadores de la agricultura encuestados en Almería, Huelva y Lleida admitió haber experimentado al menos tres síntomas relacionados con enfermedades por calor durante las temporadas de verano.
Tribuna
Tribuna Discurso y poder del extractivismo o cómo se legitima el saqueo en nombre del “desarrollo”
Los discursos institucionales, mediáticos o corporativos configuran las formas en las que se perciben los megaproyectos. Estos se presentan como proyectos de nación o como una oportunidad para el desarrollo, el empleo y la transición verde.
Kenia
Kenia 31 muertos por violencia policial en Kenia en las últimas manifestaciones contra la nueva Ley de Finanzas
La sociedad civil keniana retoma las protestas tras tumbar un proyecto similar hace un año. El país se enfrenta a una crisis fiscal causada por el aumento de pagos de la deuda externa.
Falsos autónomos
Falsos autónomos El juez del caso Glovo carga contra el Estatuto de los Trabajadores y la libre competencia
El texto en el que el magistrado libra a la empresa de reparto de la demanda que le interpuso Just Eat es un ataque a las sentencias del Tribunal Supremo y a la Ley Rider, pero también a la seguridad jurídica que la derecha dice defender.
Gobierno de coalición
Gobierno de coalición Sánchez sale del Congreso escaldado pero vivo tras su comparecencia por el Caso Koldo
El Gobierno anuncia un nuevo Plan Estatal contra la corrupción. Sánchez recuerda en sede parlamentaria las corruptelas pasadas de las administraciones de Felipe González, José María Aznar y Mariano Rajoy.
Más noticias
Dependencia
Dependencia Denuncian “olvidos” y errores en los datos de Dependencia
Desde la asociación de directoras y gerentes de Servicios Sociales apuntan a que no se tratan de “listas de espera” si no de “listas de incumplimiento de la Ley”.
Granada
Personas sin hogar Denuncian en Fiscalía al Ayuntamiento de Granada por la falta de refugios climáticos para personas sin hogar
‘La Calle Mata’ denuncia al Ayuntamiento ante Fiscalía por las graves consecuencias para la vida de las personas sin hogar sin posibilidad de refugiarse de las temperaturas extremas del verano

Recomendadas

Genocidio
Genocidio La segunda consultora más importante del mundo es señalada por su papel en el despiece de Gaza
Boston Consulting Group está considerada una de las “big three” del sector. Ahora, una serie de informaciones señalan cómo ha estado detrás de la fundación antiUnrwa encargada de la distribución de ayuda y de los planes de expansión en la costa.
Unión Europea
Unión Europea La sociedad del miedo al declive
La angustia ante el futuro acompaña a las sociedades europeas desde hace tiempo y precede a la Unión Europea. Se manifiesta con mayor claridad en los períodos de declive económico y las turbulencias políticas y sociales que los acompañan.