Medio ambiente
“As empresas contaminan o medio ambiente do Porriño amparadas polas institucións”

Ruídos, caídas de pedras, vibracións, pó e augas contaminadas nas Gándaras. Así se manifesta a degradación medioambiental que sofre o entorno e a veciñanza de Budiño e Atios (concello de O Porriño). As augas son competencia do Ministerio de Transición Ecolóxica, as minas da Consellería de Economía da Xunta e os ruídos e vibracións do Concello do Porriño. A veciñanza reclama un programa de vixilancia medioambiental por parte destas institucións a un nivel lexislativo.

A contaminación das augas xérase fundamentalmente por lodos en suspensión. Segundo explican desde a Asociación de Afectados polas Canteiras de Budiño (AAFECABU), as augas —sen filtrar— desembocan nas Gándaras, “Zona de Especial Conservación pola Rede Natura 2000, degradando este ecosistema de referencia europeo”, declaran. 

“A contaminación implicou que o barrio da Vaquería quedase sen auga de regadío para os cultivos dende hai décadas, auga tradicionalmente autoxestionada polos veciños”, sinala Almudena Rodríguez, presidenta da asociación. Dado o cambio que supuxo esta explotación na orografía do terreo, “no barrio de Vitureira secaran moitos regatos, fontes e pozos, mentres que, cando chove moito, é tal a cantidade de auga evacuada que moitos veciños da Vaquería sofren inundacións nos seus terreos”, explica.

“As paredes fisúranse e víbrache a cama”, denuncia a presidenta de AAFECABU

“O ruído é moi estresante, ás veces inaguantábel”, asegura a presidenta. Durante o confinamento rexistraron o maior número de voaduras, que motivou máis queixas veciñais, apuntan desde a asociación. “Xérase moitísimo pó cara ás casas, cultivos… E ese pó en suspensión fusiónase cos restos das obras”, critican. Durante a época estival aumenta o pó, xa que non hai choivas que o limpen. “As paredes fisúranse e víbrache a cama”, denuncia a mesma portavoz. Asegura que cando se fala cos empresarios, estes reprochan que é por mor da construción das casas. “Todo isto sucede sen unha avaliación das institucións públicas”, lamenta Almudena Rodríguez.

CASE MEDIO SÉCULO DAMNIFICANDO O MEDIO AMBIENTE

Aínda que a extracción de pedra nas canteiras de forma intensiva data do inicio da súa actividade en 1972, nunca se fixo avaliación do impacto medioambiental na zona. A normativa de avaliación de impacto comezou en 1986. No ano 2013, a veciñanza da zona presentou alegacións ante a Confederación Hidográfica do Río Miño-Sil (competencia do Goberno Central) polos permisos de verquidos. Na actualidade, seguen sen unha resposta efectiva. “Ás empresas sempre se lles permitiu traballar sen vixilancia ambiental, aférranse a que a explotación comezou antes que a lexislación”, indica Almudena Rodríguez, presidenta e portavoz da Asociación de Afectados polas Canteiras de Porriño (AAFECABU)

“A día de hoxe, un pode ir á cadea por xerar altos niveis de contaminación”, indica a presidenta de AAFECABU

As canteiras de granito rosa son as máis importantes do Estado español. Ocupan un 5% do total do Concello de Porriño. A zona goza de interese empresarial, xa que en Europa queren crear minas de novos metais no noroeste peninsular. Para presentar un proxecto de explotación, esíxese un plan de avaliación de impacto e outro de restauración da zona, ambos de dominio público. Neste caso só se presentaron as de restauración. 

No presente hai dúas explotacións en activo nas canteiras. Foi un proxecto en conxunto, pero no que cada empresa traballa dun xeito independente. As concesións empresariais (C. E.) vixentes son a C. E Benedicta nº1544 e a C.E. Forna nº2342. e os seus titulares, POCASA, Porriñesa de Canteiras S. A. e Marcelino Martínez Galicia S. L. Ambas, realizan as explotacións propiamente ditas nas canteiras, xunto a outras empresas coma Hormigones Valle Miñor S.A ou Blockdegal S.L. Con todo, desde AAFECABU sinalan que “a historia da explotación das gándaras é o exemplo de como non se deben facer as cousas en materia ambiental e extractiva”.

Quen outorga as concesións mineiras para as explotación é a Consellería de Economía, Empresa e Innovación da Xunta de Galicia. Correspóndelle velar polo cumplimento da lei da empresa. Por outra banda, o organismo competente na avaliación do impacto medioambiental —e quen decide se unha actividade debe someterse ou non a esta lexislación—, é a Consellería de Medio Ambiente, Territorio e Vivenda.

“A día de hoxe, un pode ir á cadea por xerar altos niveis de contaminación”, indica a presidenta de AAFECABU.  “Non hai coordinación e o que fan é pasarse a bóla uns aos outros e acabar ignorando o problema; contamínase o medio ambiente amparados polas institucións”. Os veciños da zona consultados, só o explican baixo o argumento de querer defender os intereses empresariais. A asociación destaca que as poucas reunións ofrecidas foron sempre propostas en “horarios imposíbeis de conciliar coa vida laboral”.

DICOTOMÍA ENTRE O MEDIOAMBIENTE E O TRABALLO

As canteiras do Porriño, son a fonte de emprego para moitas persoas na zona. “Todos temos familiares vinculados á canteira”, afirma Almudena Rodríguez. A crise inmobiliaria do 2008 golpeou fortemente o emprego das Gándaras. A presidenta da asociación argumenta que “ninguén pode asegurar que o prezo do granito non baixe e a historia non se repita”.

Por iso, xa sexa por medo a perder o traballo ou por intereses económicos no sector, “xérase un clima de silencio colectivo respecto ao tema”. Desde a asociación de afectadas, tamén sinalan a desinformación sobre o impacto medioambiental negativo xa que “hai quen pensa que é o normal”.

Con todo, quen sofre máis o impacto negativo das explotacións é a clase traballadora. As vivendas máis baratas son as que máis padecen as fisuras e son as hortas de autoconsumo a que reciben auga de regadío contaminada. Segundo Almudena Rodríguez, cómpre tamén realizar unha análise de afectados por silicose na zona, “a idade de xubilación é temperá e quédalles unha pensión moi baixa”, lamenta e engade que “hai en familias na que as mulleres tiveron que poñerse a traballar con idades moi avanzadas”.

O que non se di sobre Alcoa

Pablo Santiago

Industria

O que non se di sobre Alcoa

Pablo Santiago

A Xunta non ten plan ante a marcha de Alcoa, que deixaría unha desfeita ambiental e socioeconómica resultado dunha desfeita política de décadas.