LGTBIAQ+
“Deberiamos avanzar cara a un punto no que o xénero non sexa importante”

Falamos con Daniela Ferrández, presidenta de Amizando, da opresión da muller transexual, sobre as barreiras impostas e as facilidades adquiridas, sobre os factores sociais que lexitiman a súa situación actual, e o marco legal que a permite.

Falamos con Daniela Ferrández, presidenta de Amizando, da opresión da muller transexual, sobre as barreiras impostas e as facilidades adquiridas, sobre os factores sociais que lexitiman a súa situación actual, e o marco legal que a permite e reproduce. Unha conversa distendida na que Daniela fai un percorrido pola actualidade e polo cotián da comunidade transexual, con parada nos movementos sociais que se sitúan á marxe das institucións.

Cales son os principios fundamentais de Amizando?
Somos unha organización de xente trans, mais tamén contamos con apoios ou participacións de xente que non o é. Facemos tres cousas fundamentais: loitar por un discurso non estereotipado; tamén loitar polas leis, pois as que existen non nos permiten aínda acadar os dereitos que teñen o resto de persoas; e por último, tentamos realizar a función de acompañamento que o Estado non realiza. Asesorar, informar, desterrar prexuízos, estereotipos, aconsellar tamén, son os principais obxectivos de Amizando.

A diversidade de xénero é un feito patente. Como persoa trans ti es consciente de que é preciso crear conceptos para poñerlle nome a estas identidades, cres que isto pode chegar a ser un factor de división?
Depende de quen cre estes conceptos. Unha cousa é que nolos poñamos nós e outra é que veñan postos de fóra. Falouse da diferenza entre persoa transexual e transxénero, dependendo de se te operas ou non. Porén, se nos preguntas a nós non nos gusta dicir se nos operamos ou non, polo que isto é unha contradición. Isto pasa con moitos conceptos que se impoñen dende fóra, aínda que moitas veces si se precisen etiquetas para levar a cabo unha loita específica como a nosa.

Até o de agora a prensa cometeu sempre o erro de non escoitar, de pórse por diante, de tutelar

Cres que a prensa cumpre un papel importante á hora de dar visibilidade a esta realidade?
Penso que a prensa ten un papel moi importante, pois agora mesmo é o voceiro do que pasa e ten a capacidade de establecer unha axenda política pero sobre todo unha axenda mental. Ata agora a prensa fíxoo mal sempre con este tema, incluso moitas veces intentando facelo ben, pois cometeu sempre o erro de non escoitar, de pórse por diante, de tutelar. De feito, a intimidade para os medios é algo que dá igual. É unha ferramenta que teñen de demostrar que non somos iguais. A nosa intimidade é pública pero porque non se nos considera persoas con capacidade de decisión sobre nós mesmas

Existe unha especie de paternalismo cando se dirixen a vós en xeral?
É como unha forma de pór en funcionamento a patoloxización. Igual non te tratan de enfermos mentais pero si che din “pobriñas, temos que falar por elas, non son capaces de definirse” e ó mellor nin sequera nos preguntaron. O seu discurso leva implícitas estas cousas. Pasounos por exemplo no Orgullo de Lalín o pregoeiro, que era un presentador da TVG, un home cisgai chegou de abandeirado das persoas trans a dicir que tiñamos disforia de xénero e que tiñamos que facer operacións para acomodar o noso corpo á nosa mente. E esta persoa pensa que nos cambiou a vida.

Eu lembro cando tiña 10 anos e preguntei no colexio que era unha muller trans e a resposta foi “un home”

Para combater este descoñecemento é precisa unha formación que parta da educación?
Hai que levar a diversidade aos colexios. Eu lembro cando tiña 10 anos e preguntei no colexio que era unha muller trans e a resposta foi “un home”. Se ti con 10 anos recibes esa información, pois pensas: “eu non vou ser algo que estea mal porque quero cumprir as expectativas que se teñen de min, quero vivir como o resto de persoas”. Entón eu creo que é básica a formación nos colexios. Estamos chegando tarde.

Como levariades a cabo dende Amizando a promoción de charlas ou formación educativa?
As asociacións trans somos moi pequenas e non contamos con esta capacidade. Mais si a teñen asociacións de pais como ARELAS, que dan charlas, incluso formaron protocolos educativos fai uns anos. Mais é un labor que debe levar a cabo o Estado, nós non podemos reemprazalo ata ese nivel. É algo que se ten que lexislar.

Consideras que os profesionais da saúde están suficientemente informados e especializados no tema?
Agora estase a ver con distintas leis se se conseguen programas de formación para eles pero depende do profesional que che toque. Eu persoalmente tiven peor sorte cos profesionais que están formados que cos que non. Os que están formados trátannos cuns aires de superioridades moi nocivos. Se esa é a súa forma de axudarnos prefiro que non a teñan.

O proceso de busca da identidade e tamén de cambio de sexo no caso de que o haxa, como é para unha persoa trans?
Cada persoa trans é un mundo. Eu chegou un día no cal transcendín desas informacións tan pechadas que me chegaban dos medios e pensei que tería que haber algunha resposta para o que eu sentía. Comecei a encaixar as pezas da miña vida e deime conta de que era unha muller, de que encaixaba todo e a partir de aí puiden dar o paso con felicidade. Cada persoa é un mundo, como leva o proceso, se se quere hormonar ou non. Ademais, cada vez se fai antes. Non se ve pero hai un número moi elevado de nenos trans. Está a orde do día poder vivir toda a túa vida como quen es e non ter que facelo con 20 ou 30 anos.

Poderiamos falar dunha suma de opresións? Temos que falar de opresións de xénero, de raza, ou é unha opresión gradual?
Si eu penso que o é. Que é gradual. No noso caso temos moitas opresións comúns cos homes trans pero a meirande parte delas son por ser mulleres.

Penso que a igualdade non vai chegar polas leis pero son ferramentas precisas

A nova lei LGTBI proposta por Podemos está en trámite. Agrupa a lei de igualdade LGTBI e a lei integral de transexualidade, dado que moitas veces a lexislación cae en papel mollado. Cal sería a consecuencia para o movemento, e para a súa visibilización?
Son diferentes porque a Lei trans estatal, da que a nosa asociación é precursora, intenta levar a despatoloxización a tódolos aspectos da vida. Mentres que no caso da lei LGTBI trátase dunha lei de garantir o respecto. Eu penso que a igualdade non vai chegar pola lei pero son ferramentas precisas. A Lei trans pretende chegar á sanidade, ás institucións e penso que son ferramentas moi precisas.

E no caso de Galicia?
No caso de Galicia hai unha lei de 2014 que queda en papel mollado, non serve para nada. É unha lei de non discriminación. O ano pasado tentouse levar a cabo unha lei integral trans de dereitos específicos que o PP nin chegou a debater. É curioso porque toda a oposición estaba a favor, mais contamos cun partido nas urnas que ven directamente do Franquismo e non permitiron ese debate.

A nivel profesional, consideras que se levantan certas barreiras ao coñecerse a transexualidade da persoa?
Supoño que depende da empresa, do ámbito. Sei de xente que traballa no sector privado e se ten que esconder. Un dono dunha empresa por desgraza ten control sobre iso e se ten prexuízos vainos facer extensible a todo. Depende moitas veces se se che nota, mais sexa como for as mulleres trans sufrimos o 90 % de paro. No meu caso non sufrín ningún problema, foron todo facilidades.

E a nivel persoal?
Cando vas pola rúa, dáste conta que cando vives como muller, que te miren está á orde do día, que está normalizado. Iso foi o que máis me costou.

Cal sería a liña que separa a visibilidade e o sobre mérito?
Por exemplo que unha persoa trans fose a tele por ser político, non polo feito de ser trans: non ir por ser trans e ademais político.

O Orgullo tal e como se formula dá unha imaxe totalmente patriarcal, do poder de homes brancos, fortes e ricos

É adecuado o tratamento proporcionado ás cuestións LGTBIQ, especialmente á transexualidade por parte do movemento feminista? Que cambios son necesarios?
Penso que as mulleres trans, e con isto falo como mulleres trans de Galicia, non somos un suxeito fóra do feminismo, senón que somos un suxeito que temos que construír dende dentro e buscar o consenso con base no que é lóxico. Entón moitas veces penso que chegan dende fóra ataques ao feminismo por parte de mulleres trans que non están fundamentados e que non veñen de compartir espazos. Penso que temos que rachar con eses ataques ao feminismo, pois moitas voces nos falan como se fose o noso maior inimigo e parece que agora nos fai máis mal o feminismo que Hazte Oír. Eu penso que a moitas voces machistas non lles gusta que participemos como suxeito político dese feminismo.

Cres que o Orgullo está a ser mercantilizado?
Si, penso que o problema é o capitalismo, e se non levamos a cabo estratexias para combatelo estamos formando parte do problema. O Orgullo tal e como se formula da unha imaxe totalmente patriarcal, do poder de homes brancos, fortes e ricos. Agora, que se formule o Orgullo doutro xeito si que o vexo ben.

O que percibe a xente é unha festa duns poucos homes gais. Se hai xente a quen ver homes espidos pola rúa lle molesta, igual o problema o ten esa xente. Para min o problema non é tanto iso, senón que é algo que non ten capacidade crítica e construtiva, senón que é patriarcal e capitalista. Pero agora, se lle molesta a alguén, non son quen de moldear comportamentos, non lles fan dano a ninguén.

Na actualidade existe algún referente no colectivo trans?
Hai deputadas, profesoras de universidade, pilotos, etc. O problema é que os medios non nos tratan como deben. Por exemplo, no caso dos gais houbo unha época na que só saían por ser gais, non por algo máis. Nós nunca somos só trans, nunca aparecemos na tele polos nosos logros individuais, nin por nada máis.

Fai pouco chamáronme dun programa da TVG sobre as relacións dos trans como familia. Preguntáronme como era a relación coa miña familia eu dixen que estaba incluso mellor que antes, que moi ben. Entón dixéronme que non lles interesaba, que buscaban a alguén ao que lle fose mal. Entón claro, non fun. Isto é porque van a vender, non a resolver conflitos, senón a vender, e iso pouco axuda.

Que perspectiva de futuro ves para a comunidade transexual?
Supoño que teremos que chegar a un punto en que ser trans sexa coma ser rubia que ó fin e ao cabo é o que é. Moitas veces, en base a esta patoloxización dísenos que temos que vestir todas igual, actuar todas da mesma forma, que nos vestimos todas da mesma forma. E ao final é simplemente unha condición humana como pode ser a cor do pelo. Respecto á sociedade en xeral, penso que deberiamos avanzar ata un punto en que o xénero non fose nin sequera importante.

Informar de un error
Es necesario tener cuenta y acceder a ella para poder hacer envíos. Regístrate. Entra en tu cuenta.
Palestina
Palestina Albanese presenta su informe ante la ONU: “Gaza es el escenario de un crimen”
El Consejo de Derechos Humanos atiende al reporte sobre el lucro de empresas y bancos en el actual genocidio de Gaza. The Guardian califica de “posible crimen de guerra” el ataque contra una cafetería en la que murieron 39 personas.
Política
Política Feijóo radicaliza al Partido Popular en medio del terremoto Cerdán con la vista puesta en las elecciones
Miguel Tellado será el nuevo secretario general del partido. Un movimiento con el que Feijóo consigue el control casi absoluto del PP y le come espacio del discurso ultra a Vox, pero que lo aleja de eventuales pactos con PNV y Junts.
Opinión
Opinión Espejismo España
La descomposición del Gobierno de coalición es un reflejo de la expansión de la ola ultraderechista, pero no implica que los movimientos de transformación no puedan organizarse para contrarrestar esa amenaza.
Naciones Unidas (ONU)
Cumbre de la ONU ¿Quién teme una arquitectura de la deuda justa?
Aunque muchos Estados habían presionado para que se establecieran compromisos de reformas estructurales ambiciosas, el texto final revisado del 'Compromiso de Sevilla' las eliminó o diluyó. La sección sobre deuda no es una excepción.
Comunidad de Madrid
Sanidad Pública Cae el techo de la entrada principal del Hospital Isabel Zendal
El hospital de pandemias, inaugurado por Isabel Díaz Ayuso en 2020 y que generó unos sobrecostes del triple de lo presupuestado en su construcción, ha visto cómo se desplomaba el techo de entrada.
Córdoba
Turismo El número de pisos turísticos en Córdoba se reduce a los tres meses de la moratoria para nuevas licencias
Otras normas tratan de limitar la proliferación de las viviendas de uso turístico por la ciudad. Un portavoz de Stop Desahucios predice que estos pisos se trasladarán a los barrios no afectados por la moratoria.
Salud mental
Laura Martín López-Andrade “La psiquiatría es una profesión potencialmente muy peligrosa”
La psiquiatra granadina defiende desde Málaga otro tipo de psiquiatría que huye de los diagnósticos y de la jerarquía y cambia la palabra tratamiento por acompañamiento.

Últimas

Naciones Unidas (ONU)
Genocidio El Informe Albanese denuncia ante la ONU a las empresas que se han lucrado del exterminio en Gaza
La relatora presenta un informe al Consejo de Derechos Humanos en el que detalla la responsabilidad de decenas de empresas en las políticas de ocupación, apartheid y genocidio que está llevando a cabo Israel en Palestina.
Crisis climática
Datos El junio más cálido jamás registrado cierra con 330 fallecimientos por calor
103 personas han muerto en los primeros tres días de la ola de calor, según las estimaciones. Los datos de la Aemet señalan al pasado mes como el junio más caluroso; ha pulverizado la máxima anterior por 0,8 grados de diferencia.
Oriente Medio
Oriente Medio La plantilla de EFE en Oriente Medio denuncia salarios por debajo de los mil euros
La delegación, formada por 24 personas, anuncia paros en sus funciones al verse reducida más de un 25% su nómina sin opción a negociar.
Alquiler
Racismo y alquileres Siete de cada diez migrantes se ve en la necesidad de vivir de alquiler frente al 14% de los hogares españoles
“El precio del prejuicio” es el título del más reciente estudio del Instituto de Investigación Urbana de Barcelona, IDRA, en el que disecciona la relación entre las personas migrantes y su acceso a la vivienda.
Comunidad de Madrid
Sanidad privada Inspección propone sancionar a un hospital de Quirón por exponer a la plantilla a sustancias cancerígenas
El organismo inicia un procedimiento administrativo sancionador por infracción grave. Tras una visita al Hospital Quirónsalud Sur, de Madrid, constataron deficiencias en la zona de almacenamiento de los productos farmacéuticos y en el mortuorio.
Más noticias
València
València Una comunidad vecinal lucha para impedir el enésimo proyecto de bajos turísticos en València
El vecindario de un bloque en Aiora se organiza contra la construcción en su patio de luces de catorce alojamientos turísticos en una zona ya saturada de este tipo de negocios.
Sphera
Sphera Nueva convocatoria para medios independientes de Europa
La red Sphera financia con un máximo de siete mil euros vídeos cortos documentales elaborados por medios independientes de todo el continente. El plazo finaliza el 12 de julio.

Recomendadas

Malasia
Malasia Durian, la fruta fétida que triunfa en Asia
El durian es tan maloliente que su consumo está prohibido en interiores, pero la popularidad de esta fruta, considerada un superalimento, no deja de aumentar en China y en el resto de Asia.
Economía social y solidaria
Historia Lo que Franco arrebató al cooperativismo y a la economía social y solidaria
La dictadura franquista combatió de forma cruel el movimiento cooperativo fraguado en la II República, y durante la propia guerra con las denominadas colectividades, y pervirtió la idea de autogestión a través de los ideales falangistas.
Historia
Historia ‘Weimar’, y su eco
‘Tiempos inciertos’, la exposición dedicada a la República de Weimar en el CaixaForum de Barcelona, apenas se deja nada, pero vuelve a incurrir en la idea de las “dos Alemanias” contrapuestas.