Laboral
Krisiak lanaren ekonomian izan dituen ondorioak aztergai

Lan ordainduaren feminizazioa, sektoreen berregituraketa, adinen arteko ordezkapen eskasa eta soldaten murrizketa desorekatua dira krisiak lan harremanetan izan dituen lau ondorio nagusiak. Eredu oker hau bultzatzen duten euskal agintariak etxera bidaltzea da irtenbide bakarra.

Datuen dantza amaigabean, ekonomiaren eta lanaren bilakaera onaren kontakizuna egiten dute euskal agintariek. Epe laburreko irakurketa baikorra da nagusi, jendartean lasaigarri izan daitekeen susperraldiaren mantra hedatuz. Baina argi izan dezagun, azken «hamarkada galduan» langileen eta bereziki soldaten aurka burutu duten eraso bortitzak ez du etenik, eta ustez bukatutako krisia berriro hasteko zorian dago. Espainiako Estatistika Institutuaren datu basean azken urteko emaitzei erreparatu eta azken hamarkadako bilakaera begiratu baino ez dago. Emakume eta gizon langileentzat krisiak izan dituen lau ondorio nagusiak nabarmentzea dugu helburu ariketa honetan.

Landunen ordezkatze sexuala izan da krisiaren lehenengo ondorioa. Hamarkadaren hasieratik hona 125.000 gizon gutxiago ari dira lau herrialdeetan jardunaldi osoko lanetan, eta susperraldizko azken hiru urteetan 33.000 emakume gehiago dabiltza horrelako postuetan. Hamarkada hasieratik jardunaldi murriztuko 25.000 lanpostu gehiago sortu dira ere, eta horietatik bi heren gizonentzat izan dira. Gaur egun, emakume landunen %27 jardunaldi murriztuan dago, egoera horretan dauden gizonen %7tik oso urrun. Bereziki larria da alde hori, batez ere soldatapekoen artean. Jardunaldi osokoen batez besteko soldata 2.500 euro da; jardunaldi murriztukoena, aldiz, 1.000 euro. Galdu diren landunen bi heren norbere kontura ari ziren lanean (enpresariak, autonomoak edo kooperatibistak), eta azken herena soldatapeko langileak ziren. Ordezkatze sexual horren ondorioz, 84.000 emakume gutxiago daude etxeko lanetan, 10.000 gizon gehiagok beren jarduera etxean kokatzen dutelarik.

Sektoreen berregituraketa izan da krisiaren bigarren ondorioa. Alde batetik, 60.000 lanpostu industrial galdu ziren EAEn hamarkadako lehen sei urteetan; azken-aurrekoetan erdia baino gehiago berreskuratu ondoren, etenaldia egon zen 2017an, eta beste 15.000 lanpostu galdu dira 2018an. Nafarroak hobeto kudeatu du krisi industriala, ordea, eta azken hiru urteetan 13.000 lanpostu gehiago daude industria nagusietan. Bizkaian, ordea, 16.000 lanpostu industrial gutxiago daude 2018aren hamaieran, 2016ko azken hiruilekoarekin alderatuta. Eraikuntza dugu krisiaren ikurra, bestetik, eta sektoreak 45.000 landun gutxiago ditu lau herrialdeetan. Jarduera horiek berriz indartzeko nahian daude Bizkaia, Gipuzkoa eta Araba, eta 9.000 lanpostu berri sortu ziren iaz. Neurri txikiagoan, lehen sektorea beherakada etengabean dago, eta 10.000 lanpostu galdu dira lau herrialdeetan. Nafarroak nekazari eta abeltzain jarduerak indartzen eta orekatzen dituen bitartean, sektoreko landunen erdia desagertu da hamarkadan zehar EAEn. Zerbitzuei erreparatu behar diegu, bukatzeko. Hor sortu dira lanpostu gehienak susperraldiaren urteetan, eta 20.000 gizon eta 22.000 emakume gehiago daude hainbat zerbitzutan lanean. Hala ere, 2008ko kopuruetatik urrun daude merkataritza, garraio, ostalaritza, lan tekniko, zientifiko, profesional eta kudeaketa zerbitzuen adar pribatuetako landunak, lanpostu berri gehienak adar publiko eta sozialetan kokatzen baitira.

Nafarroak hobeto kudeatu du krisi industriala, eta azken hiru urteetan 13.000 lanpostu gehiago daude industria nagusietan. Bizkaian, ordea, 16.000 lanpostu industrial gutxiago daude 2018aren hamaieran, 2016ko azken hiruilekoarekin alderatuta.

Adinen arteko desoreka larria da krisiaren hirugarren ondorio nagusia. Belaunaldien arteko lan munduaren barruko ordezkatzea eten egin da azken hamarkadan. Biztanleria osoan baino nabarmenagoa da gazteek lan munduan galdutako pisua. 16-35 urte bitarteko gazteak soldatapeko langileen %39 izatetik laurden bat baino gutxiago izatera igaro dira. Horrek behartutako inaktibitatera bultzatu ditu gazte ugari, eta asko daude bi urte baino gehiago langabezian daramaten 50.000 gizon eta emakumeen artean. Gazte gutxiago dagoen garai honetan, krisiaren hasieran baino 10.000 ikasle gehiago egotea ere harrigarria da. Edozein kasutan, gazteak ez dira inaktibo berrien artean gehiengoa, eta 70.000 jubilatu eta 25.000 ezgaitu iraunkor gehiago daude ordaindutako lan mundutik kanpo.

Errenten eta soldaten beherakada izan da krisiaren laugarren ondorioa. Batez besteko errenta erreala prezioen eboluzioa kontuan izaten duena jaitsi egin da azken hamarkadan. Lau herrialdeetan, 380 milioi euro gutxiago daude kapital errenta guztien artean, eta ia 1.600 milioi gutxiago soldaten atalean. Nabarmenak eta hazkorrak dira gainera soldatapekoen arteko aldeak. Batetik, behin-behineko eta behin betiko lanpostuetan daudenen soldaten arteko arrakala urtean 7.000 euro da emakumeen artean, eta 12.000 euro gizonen artean. Bestetik, behin betiko kontratua duten emakumeen batez besteko urteko soldatak gizonezkoenak baino 9.000 euro baxuagoak dira. Alde horiek ordukako soldatetan ere eragiten dute (hiruzpalau euro altuagoak dira gizonen soldatak), eta prestakuntza maila guztietan errepikatzen da joera hori, gainera. Laburbilduz, langileen %40k baino gehiagok 1.400 eurotik beherako soldata gordina jasotzen dute hilean, eta emakumeen erdiak eta gizonen laurdenak urtean 20.000 euro baino gutxiago jasotzen dute.

Lan ordainduaren feminizazioa, sektoreen berregituraketa, adinen arteko ordezkapen eskasa eta soldaten murrizketa desorekatua dira krisiak lan harremanetan izan dituen lau ondorio nagusiak. Eredu oker hau bultzatzen duten euskal agintariak etxera bidaltzen ez ditugun bitartean, okerrera egiten jarraituko du langileriaren bizitzak.

LANAREN EKONOMIA. HORDAGO ETA BILBHIRIA ELKARLANEAN. LOTURA HEMEN.

Audio Player


Asteko Sindikalagenda

Apirilak 5, barikua

• Gipuzkoako epaitegi eta komisaldegietako garbialdi|ko langileek grebarekin jarraitzen dute (ELA, LAB, ESK, UGT).

• Gipuzkoako adinekoen egoitzetan 27 greba eguneko deialdia egin du ELAk, apirilaren 1etik 12ra, 26tik 30era eta maiatzaren 1etik 10era.

• Eibarko Proba Bankuko langileek greba mugagabea hasi dute bi langile kaleratuak izan direlako (ELA).

• Tabakalera-ko langile bitartekariak greban jarraitzen dute.

• DIA supermerkatuko langileen greba mugagabea, bertan behera geratu da: behin behineko mobilizazioak egingo dituzte (ELA, CCOO, LAB).

• Ingemarreko langileak (Usurbil), greba mugagabean daude erregulazio-espedientearen aurka

• CCOOk asanblada egingo du Gasteizen, “Prekarietateari Stop” lemapean. Asanblada ostean SEA Arabako Patronalaren aurrean elkarretaratzea egingo dute, 12:00etan.

• ELAk ohiz kanpoko biltzarra egingo du Donostiako Kursaalen.

• Eragin Bilbok prekarietatearen inguruko solasaldia antolatu du, Laboren 18:30etan.

Apirilak 6, zapatua

• Armagintzaren aurkako “Bizi-Martxa”; Bizkaiko Foru Aldundiko eraikinetik irtengo da, 11:00etan.

• La Navaleko langileek Bilbon manifestazio handi bat egitera deitu dute, Jesusen Bihotza plazan hasiko da, 18:00etan (ESK).

Apirilak 8, astelehena

• Pentsio duinen aldeko elkarretaratzea astelehenean izango da, Bilboko Udaletxearen aurrean, 12:00etan. Gasteizen ere hala izango da.

Apirilak 11, eguena

• Arabako Diabetikoen elkartearekin (ADALAVA) jardunaldia Gasteizko General Loma plazan (10:00-14:00).  SATSEk stand bat jarriko du, “Merezi dugun osasungintza” kanpainarako sinadurak biltzen, besteak beste.

• Mahai ingura Sopelan, PlazaBeltza Kulturgunean, 19:00etan, "Bozkatzea faxismoaren aurkako tresna izan daiteke?” CNT, EH Bildu, Podemos eta Izaro Gorostidi (EHUko irakaslea)

Apirilak 12, barikua

• Osakidetzako Lehen Arreta Zerbitzuko langileek greba egingo dute apiliaren 12an, sindikatuak eta Lehen Arreta Arnasberritzen deituta. Bilbon manifestazioa egingo da, Jesusen Bihotzan, 12:00etan (ESK, ELA, SATSE, LAB, UGT, CCOO).

Beste data batzuk

• Loiuko Aireportuko pasabidetako langileek greba mugagabea deitu dute Apirilaren 17tik aurrera.

• Tolosaldea Buseko langileek greba mugagabea egingo dute, ELAko bi ordezkari klaeratu dituztelako, apirilaren 29an hasiko da.

Sobre este blog
Lanaren ekonomia gehiengo zapalduaren bizipena du oinarrian, langileen sukarra eta itxaropena. Botere arrotzen ikuspegitik azaltzen dira eguneroko gorabehera ekonomikoak. Kutsadura informatiboari aurre eginez, ekonomia gaiak jorratzen eta ulertarazten arituko gara. Bilbo Hiria, Hordago eta Argia elkarlanean, lanaren munduko analisia egiten
Ver todas las entradas
Informar de un error
Es necesario tener cuenta y acceder a ella para poder hacer envíos. Regístrate. Entra en tu cuenta.
Sobre este blog
Lanaren ekonomia gehiengo zapalduaren bizipena du oinarrian, langileen sukarra eta itxaropena. Botere arrotzen ikuspegitik azaltzen dira eguneroko gorabehera ekonomikoak. Kutsadura informatiboari aurre eginez, ekonomia gaiak jorratzen eta ulertarazten arituko gara. Bilbo Hiria, Hordago eta Argia elkarlanean, lanaren munduko analisia egiten
Ver todas las entradas
Naciones Unidas (ONU)
Genocidio El Informe Albanese denuncia ante la ONU a las empresas que se han lucrado del exterminio en Gaza
La relatora presenta un informe al Consejo de Derechos Humanos en el que detalla la responsabilidad de decenas de empresas en las políticas de ocupación, apartheid y genocidio que está llevando a cabo Israel en Palestina.
Movimiento BDS
Movimiento BDS Sidenor cede a la presión y anuncia que dejará de vender acero para las armas israelíes
La acerera vasca toma esta decisión después de que los sindicatos ESK, LAB y ELA requiriesen información y exigiesen acciones para frenar la complicidad con el genocidio.
Palestina
Palestina Israel bombardea un cumpleaños infantil y asesina a 39 personas en otra jornada mortífera en Gaza
Las Fuerzas Armadas de Israel siguen extendiendo la muerte por todo el territorio de Gaza. Un ataque contra una cafetería frecuentada por periodistas acaba con la vida de varios niños y niñas, un fotoperiodista y una artista plástica.
Fiscalidad
Impuestos España y Brasil se unen para proponer mayores impuestos a los superricos
La propuesta ha sido presentada en la IV Conferencia Internacional de Financiación para el Desarrollo de la ONU que se celebra en Sevilla.
Justicia
Justicia Huelga de jueces y magistrados: ni servicios mínimos ni descuento de salario
Las asociaciones conservadoras convocan por primera vez un paro de tres días, una situación sin sustento legal según el Consejo General del Poder Judicial.
República Democrática del Congo
República Democrática del Congo La RD del Congo y Ruanda, mediados por Estados Unidos, firman un acuerdo de paz incierto
El acuerdo busca crear cadenas de valor en las que intervengan ambos países, con una mayor presencia de los Estados Unidos en la zona. La poca presencia de las víctimas del conflicto en las conversaciones genera dudas en la sociedad civil congoleña.

Últimas

Corrupción
Corrupción El juez decreta prisión provisional sin fianza para Santos Cerdán
El juez acepta la propuesta del fiscal y decreta cárcel contra el ex secretario de organización socialista por integración en organización criminal, cohecho y tráfico de influencias.
Análisis
Análisis Negar, polarizar, avanzar: el asalto de la ultraderecha a las políticas climáticas
El llamado Pacto Verde Europeo se ha convertido en el principal caballo de batalla de la guerra cultural del negacionismo climático, sobre el que anudar los diferentes discursos negacionistas de la extrema derecha.
Opinión
Opinión Feminismo de clase y lucha por la hegemonía cultural
Muchos espacios feministas suelen incorporar códigos simbólicos y culturales burgueses que deslegitiman a los de la clase obrera. Aparte de las condiciones materiales, es necesario abordar la hegemonía cultural que estructura esta exclusión.
València
València La Audiencia de Valencia confirma la imputación a Argüeso en el juicio de la dana
La Sección Segunda de la Audiencia Provincial concluye que la resolución de la instructora “no es irrazonable ni arbitraria”, ratificando la imputación del ex secretario autonómico de Emergencias.

Recomendadas

Historia
Historia ‘Weimar’, y su eco
‘Tiempos inciertos’, la exposición dedicada a la República de Weimar en el CaixaForum de Barcelona, apenas se deja nada, pero vuelve a incurrir en la idea de las “dos Alemanias” contrapuestas.
Economía social y solidaria
Historia Lo que Franco arrebató al cooperativismo y a la economía social y solidaria
La dictadura franquista combatió de forma cruel el movimiento cooperativo fraguado en la II República, y durante la propia guerra con las denominadas colectividades, y pervirtió la idea de autogestión a través de los ideales falangistas.
Río Arriba
Río Arriba Yayo Herrero: “El holocausto nazi no es una excepcionalidad en la historia de Europa, es un modus operandi”
Nueva entrevista de Río Arriba en formato podcast y vídeo en el que hablamos de ecofeminismo, transiciones ecosociales justas, decrecimiento, colapso, poner la vida en el centro y mucho más.