Politikatik haratago

Aldizkariko lagunak euskarari buruz zerbait idaztea eskatu zidanean, esan zidan “ez zentsuratu zure burua, egin behar dituzun kritikak egin beldurrik gabe, gu ez gara zentsuratzaileak”. Eta hasi nintzen pentsatzen zer kritikatu, nori aurpegiko kolorea ateratzen baina bururatzen zitzaizkidan ideiak oso maskalduak ziren. Zer, berriro esan alderdi politiko batzuk euskararen etsai amorratuak direla? Beste batzuk euskararekiko atxikimendua eten gabe adierazten dutela, baina euren egunero bizimoduan euskararen presentzia murritza dutela? Kasu batzuetan testigantzako besterik ez dela? Esatea, instituzioek historikoki mugak eta trabak jarri diotela euskararen normalizazioari, egia da, baina arrazoia edukitzeak ez du ezer konpontzen, ez digu laguntzen euskara gure bizitzan txertatzen. Azken finean, euskararen normalizazioaren helburu nagusia ez al da euskaraz bizitzea?

Horregatik pentsatu dut beste kritika testimoniala bat egitea baino hobe dela hausnarketa txiki bat proposatzea. Denok badakigu euskararen ezagutzak, D ereduari esker, asko egin duela gora, baina baita ere kontzienteak gara erabilerak ez dela nahi dugun bezain beste igo, askoz txikiagoa da bere portzentaia. Horrek zer esan nahi du? Gero eta pertsona gehiago gai garela gure eguneroko hartu-emanak euskaraz egiteko, baina arazo desberdinak direla kausa, ezin dugula gure nahia bete. Ematen du kondenaturik gaudela erdaraz bizitzera. Egia da Iruñeko kale giroa era bat erdalduna dela, egia da neketsua dela eten gabe azaltzea zergatik euskaraz bizi nahi dugun. Askotan gure burua gutxiesten dugu, lotsa, beldurra, ezintasun, ohitura eza... dira gure bizitzaren bidai lagunak. Karrikiri euskaldunen Topagunetik urteak daramagu arazo hauei aurre egiten, horretarako baliabideak ari gara sortzen: “Karridenda” euskal kultura sustatzeko gunea, Pisukide eta Lan poltsa zerbitzuak, Karrika aldizkaria, soziolinguistika ikastaroak eta TELP tailerrak... eta mingaina astindu nahi dutenentzat, beste talde batzuekin batera, martxan jarri genuen “Mintzakide” ekimena. Guk, Karrikiriko lagunok, beti defendatu dugu euskal komunitateak eraiki behar duela bere etorkizuna. Lege murritzaileen gainetik, demagogia eta gezurren kontra, guk, euskaldunok, gure bidea egin behar dugu, ezin dugu itxaroten egon gobernu batek edo nik zer dakit ba zera batek asebeteko duenik euskaraz bizitzeko daukagun gosea.

Azken bi urtetan Euskal Herriko hainbat auzo eta herritan (Donostiako Egia auzoan, Lasarten-Orian, Arrigorriagan, Hernanin...) pauso garrantzitsu bat eman da, bakarka edo taldeka, performance gisa edo ekintza bezala, egunak eta asteak pasa dute euskaraz bizitzen, eta emaitzak ezin hobeak izan dira, erabilera eta euskararen onarpena asko handitu delako. Frogatuta geratu da erabilera dela tresna baliotsuena eraginkorra izateko, euskara komunitatea aktibatzeko, ahuleziak eta kezkak bazterrean uzteko eta erdaldunak euskaltegira erakartzeko.

Sendotze komunitarioaren bidean, aspalditik aldarrikatzen ari gara “Euskara 365 egun”. Bai euskaldunok egunero eta toki guztietan euskaraz bizi nahi dugu. Hori dela eta urte honetarako, 2018rako, Euskaltzaleen Topagunetik erronka bat plazaratu zaigu, ea lortzen dugun “Euskaraldia” antolatzen Euskal Herriko txoko gehienetan. Auzo eta herri bakoitzean, euren errealitatetik abiatuta, euskal komunitateak antolatuko du ekimen bat euskaraz aritzeko/bizitzeko. Hemen Iruñean gure erronka izango da 11 egunez euskaraz bizitzea, 111 egun euskaltzale helduak aktibatzeko eta prestatzeko, 11 egun eguneroko harremanetan ulertzeko gai direnekin euskaraz aritzeko... Ekimen hau bi zutabetan oinarrituko da, “Ahobizi”, euskaraz bizi nahi duten pertsonendako, eta “ Belarriprest”, ulertzen baina oraindik hitz egiten ez dutenentzako. Pertsona hauek, euskara komunitateak, izango dira “Euskaraldia”ren protagonistak, horrela denok mingaina askatuz beste pauso bat emango dugu euskaraz bizitzeko.

Guk, euskaldunok, eten gabe ari gara hausnartzen eta burua estutzen jakiteko zertan okertu garen, zertan asmatu dugun... eta galdetzea zilegi bada ere, galdetu ahal dizugu zuri, lagun erdaldunari, Hordago aldizkari honen irakurleari, sustatzaileari, erredaktoreari: prest zaude “Belarriprest” edo “Ahobizi” izateko?