Educación
A configuración dos sistemas educativos no estado: coa Igrexa fomos topar

Nesta serie de tres artigos que comezo pretendo procurar algunhas claves explicativas dos sistemas educativos actuais, seguidores dun modelo político e económico neoliberal, que están a promover a conformación de personalidades neoliberais, neo-coloniais e pos-facistas na Europa.

8 may 2019 08:00

Por que falamos de “auxe do fascismo”? Implicitamente asumimos que sempre estivo aí, mais sen apoios suficientes e, o máis importante, sen “adecuar” ou modernizar o seu aparello discursivo e o seu imaxinario para falar dos temas que preocupan á cidadanía. Ese discurso que representaba tempos que na actualidade resonan a tempos e xeracións pasadas e vellas. Ao Blas Piñar de Fuerza Nueva, ao Jean-Marie le Pen da Fronte Nacional francesa ou a partidos falanxistas e sen atractivo, con mensaxes antigas, pasadas.

Porén, na actualidade, os líderes da extrema dereita son claramente diferentes. Persoas novas, sen un pasado que disimular ou que ocultar, con discursos e formas tamén “novos”, nos que falan de problemas reais e vitais para a xente, que os partidos políticos democráticos non afrontaban exitosamente, ou que mesmo ignoraban.

A dama de ferro afirmou que a economía é o método, a metodoloxía cuxo obxectivo é cambiar a alma

Hai tempo que intelectuais como Antonio Gramsci (senso común), Pierre Bourdieu (habitus) ou Michael Focault (biopoder/biopolítica) subliñan a importancia das subxectividades e do senso común para aceitar procesos de dominación sen apenas resistencias, considerando coma obvio ou lóxico que o mundo é dunha determinada maneira, que non pode ser doutro xeito. Este énfase na conformación dunhas “adecuadas” subxectividades era un dos principais eixos das políticas de Margaret Thatcher. A dama de ferro afirmou explícitamente no Sunday Times, un 3 de maio do 19821, que “a economía é o método, a metodoloxía” cuxo obxectivo é “cambiar a alma”.

As políticas educativas no estado español

Facendo un rápido repaso á historia da educación podemos ver como, no século XIX, a construción dun novo senso común é sempre unha tarefa prioritaria que gobernos e grupos ideolóxicos dominantes atribúen aos sistemas educativos. A conformación de mulleres e homes en man de obra para as grandes fábricas é un cometido fundamental para consolidar a sociedade nacionalista, industrial, urbana e suburbana; ignorando e silenciando paralelamente ao mundo rural.

A Segunda República procurou construír un ser humano republicano. Para ese labor apostou polo pensamento e ideais ilustrados, relegando a relixión e negando as explicacións que concibían ao ser humano como predestinado, unha marioneta dos desexos e do reparto desigual de talentos por parte dun determinado “Deus verdadeiro” do que o Vaticano era albacea. O obxectivo da educación centrouse entón en conformar seres libres, cultos, democráticos, xustos e felices; as mesmas metas da Ilustración.

Unha das primeiras medidas da ditadura franquista foi a de mudar o sistema educativo republicano

Tralo levantamento militar Fascista do 1936, unha das primeiras medidas da ditadura franquista foi a de mudar o sistema educativo republicano para construír un senso común acorde coa “personalidade fascista, autoritaria, acrítica, dogmática, crente e practicante católica”. Ao mesmo que tempo á muller encargóuselle o mundo dos coidados, a educación dos fillos e fillas. Foi sometida ao home, a través de políticas patriarcais e machistas; que xa avanzaban os Evanxeos interpretados polo fundamentalismo Vaticano e a Igrexa española, apoio da sublevación fascista.

A conquista da democracia, logo da morte do ditador Francisco Franco a mediados dos 70, precisou volver a redefinir e reformar o sistema educativo. Apostouse por conformar e educar un novo tipo de personalidade e un novo senso común, adecuados a unha sociedade de seres libres, iguais e democráticos. Un ser humano que se considera “cidadán e cidadá”, que asume que debe interrelacionarse con todas as persoas como iguais, con idénticos dereitos, á vez que recoñece que somos diferentes.

Asúmese que somos iguais, pero diferentes. Unha cidadanía “Ilustrada, Informada, Activa, Democrática, Xusta, Crítica, Inclusiva, Sustentábel e Optimista”. A LOGSE, aínda que moi imperfecta e obsesivamente psicoloxicista, ía nesa dirección. O primeiro PSOE tivo que asumir as reivindicacións dos partidos políticos á súa esquerda, dos movementos veciñais e dos Movementos de Renovación Pedagóxica. De aí que se comezara apostando polo ensino público gratuíto e democrático, pola Educación Infantil (non preescolar nin maternal) de 0 a 6 anos, que se lograse a obrigatoriedade da escolarización até o 16 anos, ou que se apostase pola educación inclusiva para as crianzas con discapacidades.

A educación nos sistemas neoliberais

Mais a medida que se inicia a crise económica na década dos 80, e coincidindo coa caída do Muro de Berlín, outra rede encargada de conformar subxectividades e reorientar e reconstruír o chamado senso común, os poderes mediáticos e as grandes editoras, tratarán de convencernos de que chegamos ao fin da Historia, como argumentou o economista político Francis Fukuyama. Que non hai alternativas ao modelo de sociedade capitalista, conservadora e neocolonialista, como afirmou co seu slogan “There is No Alternative” Margaret Thatcher.

Este neoliberalismo precisa apoiarse no sistema educativo; ten a necesidade urxente de instrumentalizalo

O capitalismo puro e duro asume que, se non hai alternativas a este modelo, non ten sentido soster e ampliar un Estado de Benestar (unha resposta do capitalismo para tratar de frear ao comunismo e ao socialismo). Xorde así un neoliberalismo que instrumentaliza ao seu servizo as dinámicas da globalización, para así estender e consolidar un novo modelo de sociedade. Mais este neoliberalismo precisa apoiarse no sistema educativo; ten a necesidade urxente de instrumentalizalo. E conta para isto coa axuda dun enorme tecido de medios de comunicación, que os propio sistema financia e coloca ao servizo dos seus intereses.

A LOCE do goberno do PP de José Mª Aznar, algunhas “innovacións” erradas do PSOE, e logo a LOMCE do PP de Mariano Rajoy crearon as condicións adecuadas para reeducar a alma e as subxectividades individuais do alumnado, e así converter en hexemónica a ideoloxía neoliberal. Entre esas “innovacións” podemos mencionar a introdución das competencias, pregonadas pola OCDE, da materia de Educación Financieira ou encargo realizado polo ministro Ángel Gabilondo de engadir as competencias financieiras ás probas PISA, realizadas por alumnado de quince anos.

A LOMCE, e en especial os Decretos Lei de desenvolvemento e concreción na práctica do seu articulado, contribuíron decisivamente a conformar un novo tipo de personalidades coherentes coas novas políticas económicas, co capitalismo financeiro e os modelos produción posindustrial, os bens inmateriais e o coñecemento capaz de xerar riqueza económica. A meta é reorientar e conformar novas personalidades economicistas neoliberais, neocolonialistas e ultra conservadoras católicas.

As leis educativas e as prácticas escolares “oficiais” obsesiónanse agora en redefinir e consolidar catro idiosincrásicas características dos seres humanos: o “Homo Económicus, Consumens, Debitor e Numericus”. O resultado destas políticas educativas é un ser humano de-socializado, egoísta, que se orienta só pola procura dos maiores beneficios económicos e de recoñecemento social co fin de acadar a súa exclusiva felicidade e benestar persoal. Instrumentaliza todo e a todos para procurarse maiores beneficios e vantaxes persoais.

A Igrexa pon ao servizo da causa o monopolio das ordes relixiosas católicas, propietarias de numerosísimos colexios e universidades privadas

Súmanse a este traballo os medios de comunicación, domesticados polos poderes económicos, as editoras de libros e revistas que estes controlan e colocan ao seu servizo. Contan tamén co apoio dunha Igrexa Católica fundamentalista que constrúe o arcebispo e vello aspirante a Papa, monseñor Rouco Varela. A maiores esta Igrexa pon ao servizo da causa o monopolio das ordes relixiosas católicas, propietarias de numerosísimos colexios e universidades privadas. Ordes tamén donas das editoras de libros de texto e lectura, así como materiais educativos que recomendan para o alumnado.

Non esquezamos que nesta rede de colexios privados e concertados relixiosos escolarízanse as fillas e fillos das clases sociais altas, medias altas e medias, na súa práctica totalidade. Sen esquecer que tamén suman neste traballo a aqueles colexios concertados católicos, destinados e educar ás clases populares e de familias pobres cristiás; xa que hai ordes relixiosas dedicadas a estas capas da poboación, mais sen misturar este alumnado co pertencente ás clases privilexiadas.

Esta compacta e poderosa rede conforma un armazón moi poderoso e condicionante das políticas dos nosos días. Aí está o famoso Concordato co Vaticano que até o presente ningún goberno, do signo que fora, logrou nin modificar, nin cancelar.

Informar de un error
Es necesario tener cuenta y acceder a ella para poder hacer envíos. Regístrate. Entra en tu cuenta.

Relacionadas

Laboral
Laboral Jornadas de 50 horas semanales haciendo tareas de categoría superior: así se trabaja en hostelería
Es uno de los sectores con más sanciones e intervenciones de la Inspección de Trabajo, con más de 12000 trabajadores extranjeros aflorados en las intervenciones y que cuenta con el 21% de las sanciones emitidas por este organismo.
Genocidio
Genocidio Israel asesina a diez niños que esperaban suplementos nutricionales en un hospital
La Unión Europea sigue evitando la imposición de sanciones al régimen de Tel Aviv. Estados Unidos anuncia sanciones contra la relatora de la ONU que ha denunciado el lucro de las empresas colaboradoras de Israel.
Fronteras
Fronteras europeas Un año más, la Caravana Abriendo Fronteras denuncia las políticas antimigratorias de Europa
Desde Baiona y Girona saldrán los grupos que recorrerán puntos críticos de fronteras europeas como Irún, Calais, Dunkerque y Toulouse donde se encontrarán con otros colectivos para movilizar la solidaridad con las personas migrantes.
Opinión
Opinión Libertad para las Seis de la Suiza
Cuando el sindicalismo entra en prisión, lo que está encerrado es mucho más que una protesta. Es el eco de todas las veces que dijimos “basta”.
Migración
Migraciones Entre la incertidumbre y la esperanza
El aumento de las muertes en el último año está relacionado con las condiciones cada vez más peligrosas con que se encuentran las personas para llegar a Reino Unido.
Opinión
Opinión Del malismo al imbecilismo
Los patanes en traje con poder que infestan nuestro ecosistema como moscas plastas, son el reflejo de un régimen que busca la imbecilidad masiva.
Derechos Humanos
Flotilla de la Libertad Yanis Mhamdi: “Israel es el Estado que mata más periodistas en todo el mundo”
Este periodista de Blast fue uno de los integrantes de la Flotilla de la Libertad. En esta entrevista cuenta cómo transcurrieron las horas en las que este grupo de defensores de derechos humanos estuvieron bajo detención ilegal en Israel.

Últimas

Salud laboral
Salud laboral Ser migrante y cosechar a más de 40 grados: el impacto del calor en un invernadero de Almería
La mitad de los trabajadores de la agricultura encuestados en Almería, Huelva y Lleida admitió haber experimentado al menos tres síntomas relacionados con enfermedades por calor durante las temporadas de verano.
Tribuna
Tribuna Discurso y poder del extractivismo o cómo se legitima el saqueo en nombre del “desarrollo”
Los discursos institucionales, mediáticos o corporativos configuran las formas en las que se perciben los megaproyectos. Estos se presentan como proyectos de nación o como una oportunidad para el desarrollo, el empleo y la transición verde.
Kenia
Kenia 31 muertos por violencia policial en Kenia en las últimas manifestaciones contra la nueva Ley de Finanzas
La sociedad civil keniana retoma las protestas tras tumbar un proyecto similar hace un año. El país se enfrenta a una crisis fiscal causada por el aumento de pagos de la deuda externa.
Falsos autónomos
Falsos autónomos El juez del caso Glovo carga contra el Estatuto de los Trabajadores y la libre competencia
El texto en el que el magistrado libra a la empresa de reparto de la demanda que le interpuso Just Eat es un ataque a las sentencias del Tribunal Supremo y a la Ley Rider, pero también a la seguridad jurídica que la derecha dice defender.
Más noticias
Gobierno de coalición
Gobierno de coalición Sánchez sale del Congreso escaldado pero vivo tras su comparecencia por el Caso Koldo
El Gobierno anuncia un nuevo Plan Estatal contra la corrupción. Sánchez recuerda en sede parlamentaria las corruptelas pasadas de las administraciones de Felipe González, José María Aznar y Mariano Rajoy.
Dependencia
Dependencia Denuncian “olvidos” y errores en los datos de Dependencia
Desde la asociación de directoras y gerentes de Servicios Sociales apuntan a que no se tratan de “listas de espera” si no de “listas de incumplimiento de la Ley”.

Recomendadas

Genocidio
Genocidio La segunda consultora más importante del mundo es señalada por su papel en el despiece de Gaza
Boston Consulting Group está considerada una de las “big three” del sector. Ahora, una serie de informaciones señalan cómo ha estado detrás de la fundación antiUnrwa encargada de la distribución de ayuda y de los planes de expansión en la costa.
Unión Europea
Unión Europea La sociedad del miedo al declive
La angustia ante el futuro acompaña a las sociedades europeas desde hace tiempo y precede a la Unión Europea. Se manifiesta con mayor claridad en los períodos de declive económico y las turbulencias políticas y sociales que los acompañan.