Educación pública
Filosofía para analizar o teu uso do móbil

Alumnado dun instituto compostelán analiza no Instituto de Gadgets Tecnolóxicos o emprego da tecnoloxía móbil e internet

Alumnado do Instituto de Investigación de Gadgets Tecnolóxicos do Lamas de Abade (Compostela)
Alumnado do Instituto de Investigación de Gadgets Tecnolóxicos do Lamas de Abade (Compostela) Raquel C. Pérez
26 jun 2019 07:00

Que acontece cos datos que facilitamos a plataformas como Instagram, Facebook ou Whatsapp? Por que compartimos as nosas imaxes nas redes sociais? A onde van parar os teléfonos que renovamos cada dous anos na procura do derradeiro modelo? O alumnado da materia de Filosofía do IES Lamas de Abade (Santiago de Compostela) traballou durante un curso para tratar de dar resposta a estas e outras preguntas.

David Casillas, Mariña Caamaño e Xabier Iglesias forman parte do Instituto de Investigación de Gadgets Tecnolóxicos (IIGT) xunto con seis compañeiros e compañeiras máis. O proxecto naceu no curso 2017  da man do seu profesor de Filosofía Javier Pérez Carrasco. A materia, impartida en 4º da ESO, transformouse nun espazo de análise e reflexión do impacto da tecnoloxía no noso día a día. Coordinados polo seu docente, o alumnado analizou os datos das case mil enquisas realizadas a compañeiros e compañeiras do propio centro, do IES de Cacheiras, Pontepedriña e do Colegio La Salle.

Quen nos engancha á pantalla?

Xabier explica que todos partiron cun interrogante similar en mente: empregamos o móbil de forma excesiva? “Analizas os datos, tamén os do uso de redes sociais, e é unha barbaridade”, engade. Practicamente o 100% do alumnado enquisado ten teléfono móbil e o 40% recoñeceu ter problemas para controlar o seu uso. Ademais, un 20% das persoas empregan o móbil máis de cinco horas en días lectivos. O IIGT sinala que a base para crear moitas das app que usamos é “enganchar” ás persoas usuarias. Con todo a cualificación de adicción ao uso excesivo do móbil aínda é criticada e posta en dúbida.

“Cando preguntamos pola primeira e a última vez que as persoas empregan o teléfono no día, moitas fixéronse as graciosillas. Tivemos que descartar respostas como ‘úsoo 40 horas ao día’. Eu penso que hai vergonza ou medo de pararse a pensar en dar unha resposta”, afirma Mariña.

“As familias din que os fillos están enganchados, pero elas mercan o teléfono

Xabier, David e Mariña xustifican en parte o emprego que se fai da telefonía e internet. “Foi algo que se nos inculcou. As familias din que seus fillos están enganchados, pero son elas as que nos mercan o teléfono, as que nolo cambian cando xa é vello! Creo que iso é bastante hipócrita”, di Mariña. Os 12 anos é a idade máis habitual para estrear teléfono móbil, segundo as enquisas, e como sinala a alumna son os pais e os nais quen fan a compra. Cada 2-3 anos ese teléfono pasa a un caixón, cemiterio tecnolóxico presente en case todas as casas, e chega un novo do trinque.

Os teléfonos son ferramentas empregadas claramente para o ocio, lonxe do ideal educativo dalgúns gurús. Nin procurar información para un traballo, nin localizar un museo en Google Maps. Gañan whatsappear (82%) o uso de Instagram (76%) , a rede social maioritaria da adolescencia, e escoitar música (69%). Respecto as redes sociais, Mariña explica que máis da metade das rapazas sinalan a cámara como un factor decisivo na escolla dun móbil: “Decátaste de que hai unha presión moi forte pola apariencia. Cada vez maior nos rapaces, pero está claro que as rapazas síntena máis”. “Tamén analizamos a envexa que provocan as redes sociais. Ves como a xente viaxa, compra cousas...e ti tamén queres iso”, engade Xabier.

Big Brother Zuckerberg

No IIGT tamén houbo tempo para debater sobre a natureza das chamadas redes sociais. “Eu lera sobre o xuízo a Zuckerberg, sabía que Google tamén nos controlaba, pero non ata que punto: a túa localización, que buscas, que consumes”, di Xabier. El e os seus compañeiros explican un caso que observaron na aula: unha rapaza enviara un audio por whatsapp falando dunhas zapatillas que quería mercar, explicitando marca e modelo. Nada máis enviar o audio e acceder ao buscador de Google apareceron anuncios desas mesmas zapatillas. “Faite sentir moi incómodo, canto saben de min sen eu sabelo?”, segue Xabier.

David afirma que o traballo no IIGT convenceuno para borrar a súa conta de Facebook. “Xa sabía que gañaban cartos con algúns dos nosos datos, pero non sabía que vendían datos persoais”, di. Con todo as reticencias para abandonar Instagram ou Whatsapp, tamén propiedade de Facebook, son moito maiores. “Eu emprego a rede para mirar fotos, non comparto a miña información”, explica Xabier. “Aparte de para o ocio precisas o teléfono para moitas cousas, por iso é tan difícil deixalo”, engade Mariña.

Unha das propostas que lanzou o docente da IIGT foi deixar de empregar o teléfono móbil durante unha semana, mais finalmente non se levou a cabo. David, Xabier e Mariña debaten sobre a posibilidade de poñelo en práctica “Eu penso que non tería problema”, di Xabier. Mariña engade que unha profesora lle explicara como durante un mes do verán deixaba todos os trebellos tecnolóxicos a un lado. O reto queda no aire.

O debate nas aulas

David, Mariña e Xabier comparten o seu estrañamento inicial ao comezo da materia. “Ao principio a idea do IIGT pareceunos moi chocante”, di David. “O profesor explícache que vas analizar as enquisas, que vas publicar o resultado nunha páxina web creada por ti, que vas presentar o proxecto. Parece demasiado, pero cando vai avanzando e comezas a ver os resultados ves que é posible”, engade Xabier. “A filosofía está para debater sobre temas que nos afectan. A conexión coa materia está en todos os artigos que analizamos, nas conclusións do proxecto. Foron xurdindo dúbidas sobre o uso do móbil, plantexámonos cousas que non nos plantexaramos até agora e que debatemos entre todos”, afirma Mariña.

“A filosofía está para debater sobre temas que nos afectan

“Paréceme moi interesante o que fixemos neste curso, penso que podemos aprender máis así”, di David. Os tres amosan a súa satisfacción polo método de traballo no IIGT. “Noutras clases dannos unha explicación de dous días sobre o sistema das eleccións, por exemplo, pídenche un traballo de corta e pega e xa está”, engade Xabier. Mariña conclúe a entrevista denunciando que non se ensina a debater ou a expresar as ideas persoais nas aulas: “Para o profesorado ese sistema é un problema, porque se poden atopar con opinións contrarias ás súas”.

Informar de un error
Es necesario tener cuenta y acceder a ella para poder hacer envíos. Regístrate. Entra en tu cuenta.

Relacionadas

Infancia
PANTALLAS E INFANCIA Despantállame
La guía elaborada por Somos Conexión tiene el objetivo de concienciar a las familias y cuidadores de los impactos negativos de exponer a las pantallas a niñas y niños.
Artes escénicas
Artes Escénicas ‘iSlave’: tecnología, esclavos y consumo
En ‘iSlave’, el compositor Alberto Bernal propone, junto a Mar Gómez y Pablo Ramos, reflexionar en el escenario sobre la esclavitud que la tecnología provoca en este sistema a un lado y otro de la pantalla.
Naciones Unidas (ONU)
Genocidio El Informe Albanese denuncia ante la ONU a las empresas que se han lucrado del exterminio en Gaza
La relatora presenta un informe al Consejo de Derechos Humanos en el que detalla la responsabilidad de decenas de empresas en las políticas de ocupación, apartheid y genocidio que está llevando a cabo Israel en Palestina.
Movimiento BDS
Movimiento BDS Sidenor cede a la presión y anuncia que dejará de vender acero para las armas israelíes
La acerera vasca toma esta decisión después de que los sindicatos ESK, LAB y ELA requiriesen información y exigiesen acciones para frenar la complicidad con el genocidio.
Palestina
Palestina Israel bombardea un cumpleaños infantil y asesina a 39 personas en otra jornada mortífera en Gaza
Las Fuerzas Armadas de Israel siguen extendiendo la muerte por todo el territorio de Gaza. Un ataque contra una cafetería frecuentada por periodistas acaba con la vida de varios niños y niñas, un fotoperiodista y una artista plástica.
Fiscalidad
Impuestos España y Brasil se unen para proponer mayores impuestos a los superricos
La propuesta ha sido presentada en la IV Conferencia Internacional de Financiación para el Desarrollo de la ONU que se celebra en Sevilla.
Justicia
Justicia Huelga de jueces y magistrados: ni servicios mínimos ni descuento de salario
Las asociaciones conservadoras convocan por primera vez un paro de tres días, una situación sin sustento legal según el Consejo General del Poder Judicial.
República Democrática del Congo
República Democrática del Congo La RD del Congo y Ruanda, mediados por Estados Unidos, firman un acuerdo de paz incierto
El acuerdo busca crear cadenas de valor en las que intervengan ambos países, con una mayor presencia de los Estados Unidos en la zona. La poca presencia de las víctimas del conflicto en las conversaciones genera dudas en la sociedad civil congoleña.

Últimas

Corrupción
Corrupción El juez decreta prisión provisional sin fianza para Santos Cerdán
El juez acepta la propuesta del fiscal y decreta cárcel contra el ex secretario de organización socialista por integración en organización criminal, cohecho y tráfico de influencias.
Análisis
Análisis Negar, polarizar, avanzar: el asalto de la ultraderecha a las políticas climáticas
El llamado Pacto Verde Europeo se ha convertido en el principal caballo de batalla de la guerra cultural del negacionismo climático, sobre el que anudar los diferentes discursos negacionistas de la extrema derecha.
Opinión
Opinión Feminismo de clase y lucha por la hegemonía cultural
Muchos espacios feministas suelen incorporar códigos simbólicos y culturales burgueses que deslegitiman a los de la clase obrera. Aparte de las condiciones materiales, es necesario abordar la hegemonía cultural que estructura esta exclusión.
València
València La Audiencia de Valencia confirma la imputación a Argüeso en el juicio de la dana
La Sección Segunda de la Audiencia Provincial concluye que la resolución de la instructora “no es irrazonable ni arbitraria”, ratificando la imputación del ex secretario autonómico de Emergencias.

Recomendadas

Historia
Historia ‘Weimar’, y su eco
‘Tiempos inciertos’, la exposición dedicada a la República de Weimar en el CaixaForum de Barcelona, apenas se deja nada, pero vuelve a incurrir en la idea de las “dos Alemanias” contrapuestas.
Economía social y solidaria
Historia Lo que Franco arrebató al cooperativismo y a la economía social y solidaria
La dictadura franquista combatió de forma cruel el movimiento cooperativo fraguado en la II República, y durante la propia guerra con las denominadas colectividades, y pervirtió la idea de autogestión a través de los ideales falangistas.
Río Arriba
Río Arriba Yayo Herrero: “El holocausto nazi no es una excepcionalidad en la historia de Europa, es un modus operandi”
Nueva entrevista de Río Arriba en formato podcast y vídeo en el que hablamos de ecofeminismo, transiciones ecosociales justas, decrecimiento, colapso, poner la vida en el centro y mucho más.