Coronavirus
Terrazas ou dereitos laborais: concesión de licenzas de ocupación da vía pública

Os beneficios obtidos polos empresarios da hostelaría grazas a estas ampliacións encubertas dos seus negocios, en detrimento do espazo público, representan unha práctica cotiá e un novo exemplo de conflito espacial en todas as cidades do Estado español. A cambio dunha ínfima cantidade económica en forma de taxa, os hostaleiros ven como os seus ingresos se multiplican até un 100 ou 200 %. As condicións para a obteción de dita ocupación da vía pública non deixan de ser un mero trámite administrativo que non estabelece, por exemplo, ningún tipo de cláusula de tipo laboral nos contratos dos traballadores.

Que pasaría se a concesión destas licenzas estivese vinculada ao cumprimento en materia laboral das condicións legalmente estipuladas? Ou dito doutro xeito, os incumprimentos en materia laboral deberían ir asociados á penalización en extracción de plusvalías dos responsábeis hostaleiros por medios das terrazas. Non é posíbel permitir que mentres a patronal do sector segue a presentar uns beneficios maiores cada ano, a clase traballadora presente unhas condicións cada vez máis lamentábeis. Os Concellos, responsábeis da concesión deste tipo de licenza, teñen estes días nas súas mans enfrontar desta vez ao lado da clase traballadora unha das crises recorrentes do sistema capitalista.

Contexto actual

Estes días estamos vendo como varias cidades galegas presentan e aproban medidas de “flexibilización” para a ocupación da vía pública mediante as terrazas dos distintos negocios hosteleiros. Na Coruña, permitiuse a ampliación do espazo ocupado por bares e restaurantes para que así se podan extender as terrazas ao longo da superficie necesaria até conseguir alcanzar o máximo aforo permitido pola normativa. En Vigo, parece que a dirección tomada polo Concello é similar á da Coruña e o alcalde anunciou que se permitirá ampliar o espazo ocupado polas mesas de terrazas pero “con sentido común”. É de sobra coñecido como o sentido común do sector hosteleiro consiste en exprimir a normativa para a obtención do máximo beneficio. En cidades como Santiago de Compostela, onde nos últimos anos se ten apostado basicamente polo turismo como sector improductivo para a cidade, o Concello, onde xa se tramitou un Decreto de Alcaldía, para beneficiar os hostaleiros permite toda a ocupación “imprescindíbel para facer factíbel a instalación do 50 % das mesas”. Deste xeito exprémese ao máximo o Decreto-Lei do goberno e conséguese un 100 % na ocupación das terrazas da cidade. Tras anos de apropiación, por parte dos peregrinos da contorna urbá compostelá, as veciñas da capital galega aínda terán que esperar para desfrutar da súa cidade e seguir cedendo á mercantilización do espazo público.

Os meses de verán mostran unha porcentaxe de contratos temporais en restauración que oscilan entre o 92 e o 93 %

Todo pola reactivación económica dun sector que durante estes anos ten manifestado precariedade e temporalidade na contratación. Non en balde, os meses de verán mostran unha porcentaxe de contratos temporais en restauración que oscilan entre o 92% e o 93%, segundo datos do SEPE, manténdose nun 90% durante os meses de inverno. Calquera traballador ou traballadora do sector hostaleiro conta cunha folla interminábel de contratos na súa vida laboral.

As terrazas para o sector hostaleiro

Cada verán asistimos a unha “loita” por seguir gañando terreo ao espazo público por parte dos empresarios. A multiplicación exponencial das ganancias ofrecidas polas terrazas a cambio dunha ínfima taxa de inversión supón alicientes máis que elevados para que a patronal continúe presionando en pos dunha mercantilización total da cidade. Non son actuais as reclamacións, por parte dos hostaleiros, do aumento do espazo permitido para cada terraza ou dunha diminución na contía das taxas para ocupar a vía pública.

A multiplicación exponencial das ganancias ofrecidas polas terrazas a cambio dunha ínfima taxa de inversión supón alicientes máis que elevados para que a patronal continúe presionando en pos dunha mercantilización total da cidade

No entanto, que beneficio obtén a clase traballadora ante este aumento da plusvalía empresarial? Contratas precarias, horas extraordinarias non retribuídas, non recoñecemento da súa categoría laboral e, en moitas ocasións, vulneracións dos seus dereitos fundamentais perante a reclación de abusos. Dentro do sindicato vivimos de forma continua, e especialmente en verán, este tipo de situacións e non somos alleos a elas. Hostaleiros e hostaleiras de todas as cidades repiten un patrón de comportamento que saben que non lles conlevará consecuencias económicas en indemnizacións chegado o caso.

A lexislación ante o abuso da patronal

A lexislación levada a cabo pola clase dominante é bastante limitante. Aínda sabendo das prácticas empresariais e da necesidade de manter un sistema produtivo baseado no turismo e na construción, as licenzas urbanísiticas para a ocupación do espazo púlico non se poden vincular á modalidade de contratación nin ao número de empregados da empresa. Deste modo, perpetúase no sector a alta temporalidade nos contratos e sométese á clase traballadora —ao non existir ningún tipo de control sobre a contratación— a salarios baixos e contratas por períodos breves de tempo en fraude acuciante. No entanto, como xa temos sinalado anteriormente, aínda existen algúns espazos de loita nos que a clase traballadora ten moito que dicir e dende onde é posíbel obter algunhas vitorias para a mellora das condicións materiais de traballadores e traballadoras.

O artigo 24 da constitución garante que calquera traballadora poida reclamar os seus dereitos sen que o empresario aplique ningún tipo de represalias por isto

A tan alabada Constitución Española parece ser somente un arma arroxadiza para a clase política de todas as cores cando se trata de facer gala da súa españolidade. Son poucos os artigos que se respectan ou sacan a relucir e só para tratar de conseguir vitorias electorais, políticas e mediática sen apenas repercusión para a clase traballadora. Aínda así, entre a maraña de artigos da Carta Magna, existe un que conviría memorizar a calquera traballador ou traballadora, o artigo 28: dereito á liberdade sindical, ou o que é o mesmo, calquera traballadora pode reclamar os seus dereitos sen que o empresario aplique ningún tipo de represalias por isto. O exercicio deste dereito debería de estar protexido por todos os medios posíbeis por parte das Administracións. Así, os Concellos de todo o Estado español teñen unha nova oportunidade de mostrar como queren afrontar a nova crise que vén: dando resposta ás necesidades da clase traballadora ou beneficiando a propietarios e rendistas.