Opinión
‘Thelma’: lesbianismo, relixión e superpoderes
Son moitas as películas que nos amosaron o illamento, a represión, a dificultade de sentirse diferente ou non encaixar nun determinado ambiente que te atrae e te atemoriza ao mesmo tempo. Poucas son capaces de ir tan lonxe na súa proposta como esta Thelma de Joachim Trier.

A cinta revélase como unha incursión norueguesa nos tópicos de bruxas levando o drama psicolóxico e o horror corporal a un mesmo punto e que, a través de sutís ideas visuais e obviando incómodos excesos discursivos ou manieristas, acaba por converterse nunha liberadora, poderosa e complexa revisitación do xénero fantástico.
O curmán afastado do polémico Lars von Trier (non é broma), Joachim Trier, sempre se sentiu atraído polo desamparo, o desapego e o duelo dos máis novos, aos que mostra tendo o mundo ao seu alcance sen poder atrapalo. Xa sexa por condicionantes familiares, caso da inxustamente deostada Louder than bombs (2015) ou da enfermidade, en Reprise (2006). A impecable e nihilista Oslo, 31 de Agosto (2011), malia as grandes diferenzas que cabe imaxinar, comparte o mesmo trasfondo que Thelma (2017): como atoparse a si mesmo cando non sabes aceptarte. Aquí apégase á vida da Thelma do título –unha soberbia interpretación da revelación norueguesa Eili Harboe– que trata de autodeterminarse cando, tras unha adolescencia sometida ao control férreo dos seus pais, descubrirá o seu lado máis escuro e a súa verdadeira natureza nun novo mundo de relacións e liberdades que lle ofrece a súa chegada á universidade.
A formulación do filme recorda ao da recente Crudo (2017): unha historia iniciática, feminina e relacionada cun segredo familiar que fai que o máis escuro do interior deixe de estar constrinxido para sacar unha perigosa e salvaxe realidade coa que aprender a vivir. Para ámbalas protagonistas préndese a chama da pulsión sexual, á cal responden dende a propia autorrepresión, dende a autocensura e a autocondena que traen aprendidas da casa. No caso de Thelma, a principal particularidade do seu espertar sobrenatural é que supostamente atenta contra os principios da moral relixiosa na que foi educada, pois o obxecto desexado non é un home, senón unha muller. Así, a culpa, a negación e a vergoña apodéranse do seu corpo, levándoa a sufrir unhas inexplicables sacudidas epilépticas que lle fan perder o control nos momentos máis inoportunos.
Thelma sitúase timidamente xunto a outros contos no que o espertar vital das súas novas heroínas coincide coa descuberta de superpoderes imposibles e irrefreables.
Da Carrie de Stephen King, que podía mover obxectos ao seu antollo a certa distancia, e que a base de practicar nun cuarto acugulado con estampas de Cristo –aquí tamén hai doses de simboloxía teolóxica– logra dominar; pasando por versións máis xerais do arquetipo, como Pícara de X-Men que similar á mutante, cuxo primeiro bico puxo ao seu mozo en coma, Thelma teme o perigo que desataría o seu contacto con Anja (Kaya Wilkins), a rapaza da que se namora; ou Elsa de Frozen, como o filme de Disney, Thelma desenvólvese, en parte, nunha paisaxe nevada que está en consonancia coa aridez emocional da historia.
A idea das convulsións psicoxénicas non epilépticas é real. Estas non teñen efectos paranormais, pero hai unha gran cantidade de aspectos da experiencia psicolóxica e somática do corpo humano que son difíciles de explicar. Tiven que investigar un pouco. Unha estimable porcentaxe de homosexuais sofren, na idade adulta, trastornos similares aos que provoca a síndrome de estrés postraumática; trastornos causados por continuadas discriminacións, agresións ou simplemente porque viviron nun contexto represor que, na persoa, provoca sentimentos de culpa. Estes trastornos vense acrecentados se durante a infancia a contorna é fondamente relixiosa.
As imaxes relixiosas son abundantes, dende as serpes que imaxina a protagonista –nunha das escenas lésbicas máis sensibles e sensuais que unha servidora ten visto. Excitación sen exhibición, dende a suxestión máis absoluta–, ata a auga bautismal e o sangue da feminidade mesturada co leite virxinal no piso. Trier emprégaas como unha metáfora á liberdade que procura Thelma; cada vez que aparecen estes ataques hai escenas sombrías, ruídos estarrecedores e alegorías bíblicas, pero sen o balbordo ou os efectos habituais do xénero, o que lle dá novos significados e temores asociados á reinterpretación do mito da bruxa escandinava. É dicir, o uso do sobrenatural ten aquí unha razón de ser no fondo e forma da cinta.
Relacionadas
Para comentar en este artículo tienes que estar registrado. Si ya tienes una cuenta, inicia sesión. Si todavía no la tienes, puedes crear una aquí en dos minutos sin coste ni números de cuenta.
Si eres socio/a puedes comentar sin moderación previa y valorar comentarios. El resto de comentarios son moderados y aprobados por la Redacción de El Salto. Para comentar sin moderación, ¡suscríbete!