Balea Cultural
‘Thelma’: lesbianismo, relixión e superpoderes

Son moitas as películas que nos amosaron o illamento, a represión, a dificultade de sentirse diferente ou non encaixar nun determinado ambiente que te atrae e te atemoriza ao mesmo tempo. Poucas son capaces de ir tan lonxe na súa proposta como esta Thelma de Joachim Trier.

Thelma_1
Fotograma da película. Montages: International Edition
14 abr 2018 10:45

A cinta revélase como unha incursión norueguesa nos tópicos de bruxas levando o drama psicolóxico e o horror corporal a un mesmo punto e que, a través de sutís ideas visuais e obviando incómodos excesos discursivos ou manieristas, acaba por converterse nunha liberadora, poderosa e complexa revisitación do xénero fantástico.

O curmán afastado do polémico Lars von Trier (non é broma), Joachim Trier, sempre se sentiu atraído polo desamparo, o desapego e o duelo dos máis novos, aos que mostra tendo o mundo ao seu alcance sen poder atrapalo. Xa sexa por condicionantes familiares, caso da inxustamente deostada Louder than bombs (2015) ou da enfermidade, en Reprise (2006). A impecable e nihilista Oslo, 31 de Agosto (2011), malia as grandes diferenzas que cabe imaxinar, comparte o mesmo trasfondo que Thelma (2017): como atoparse a si mesmo cando non sabes aceptarte. Aquí apégase á vida da Thelma do título –unha soberbia interpretación da revelación norueguesa Eili Harboe– que trata de autodeterminarse cando, tras unha adolescencia sometida ao control férreo dos seus pais, descubrirá o seu lado máis escuro e a súa verdadeira natureza nun novo mundo de relacións e liberdades que lle ofrece a súa chegada á universidade.

A formulación do filme recorda ao da recente Crudo (2017): unha historia iniciática, feminina e relacionada cun segredo familiar que fai que o máis escuro do interior deixe de estar constrinxido para sacar unha perigosa e salvaxe realidade coa que aprender a vivir. Para ámbalas protagonistas préndese a chama da pulsión sexual, á cal responden dende a propia autorrepresión, dende a autocensura e a autocondena que traen aprendidas da casa. No caso de Thelma, a principal particularidade do seu espertar sobrenatural é que supostamente atenta contra os principios da moral relixiosa na que foi educada, pois o obxecto desexado non é un home, senón unha muller. Así, a culpa, a negación e a vergoña apodéranse do seu corpo, levándoa a sufrir unhas inexplicables sacudidas epilépticas que lle fan perder o control nos momentos máis inoportunos.

Thelma sitúase timidamente xunto a outros contos no que o espertar vital das súas novas heroínas coincide coa descuberta de superpoderes imposibles e irrefreables.

Da Carrie de Stephen King, que podía mover obxectos ao seu antollo a certa distancia, e que a base de practicar nun cuarto acugulado con estampas de Cristo –aquí tamén hai doses de simboloxía teolóxica– logra dominar; pasando por versións máis xerais do arquetipo, como Pícara de X-Men que similar á mutante, cuxo primeiro bico puxo ao seu mozo en coma, Thelma teme o perigo que desataría o seu contacto con Anja (Kaya Wilkins), a rapaza da que se namora; ou Elsa de Frozen, como o filme de Disney, Thelma desenvólvese, en parte, nunha paisaxe nevada que está en consonancia coa aridez emocional da historia.

A idea das convulsións psicoxénicas non epilépticas é real. Estas non teñen efectos paranormais, pero hai unha gran cantidade de aspectos da experiencia psicolóxica e somática do corpo humano que son difíciles de explicar. Tiven que investigar un pouco. Unha estimable porcentaxe de homosexuais sofren, na idade adulta, trastornos similares aos que provoca a síndrome de estrés postraumática; trastornos causados por continuadas discriminacións, agresións ou simplemente porque viviron nun contexto represor que, na persoa, provoca sentimentos de culpa. Estes trastornos vense acrecentados se durante a infancia a contorna é fondamente relixiosa.

Thelma_2
"Señor, sálvame destes pensamentos", reza Thelma (pero non está claro que pensamentos exactos quere desbotar). Montages: International Edition

As imaxes relixiosas son abundantes, dende as serpes que imaxina a protagonista –nunha das escenas lésbicas máis sensibles e sensuais que unha servidora ten visto. Excitación sen exhibición, dende a suxestión máis absoluta–, ata a auga bautismal e o sangue da feminidade mesturada co leite virxinal no piso. Trier emprégaas como unha metáfora á liberdade que procura Thelma; cada vez que aparecen estes ataques hai escenas sombrías, ruídos estarrecedores e alegorías bíblicas, pero sen o balbordo ou os efectos habituais do xénero, o que lle dá novos significados e temores asociados á reinterpretación do mito da bruxa escandinava. É dicir, o uso do sobrenatural ten aquí unha razón de ser no fondo e forma da cinta.

Thelma_3
Thelma e Anja danse a man e, a medida que aumenta a tensión sexual entre elas, tremen os cementos do teatro ao estilo Brian De Palma. Montages: International Edition

Archivado en: Cine Balea Cultural
Informar de un error
Es necesario tener cuenta y acceder a ella para poder hacer envíos. Regístrate. Entra en tu cuenta.

Relacionadas

Balea Cultural
‘Star Wars’: As dúas caras da nostalxia

A historia de como Disney mercou os dereitos da saga de Star Wars sen ter antes unha idea clara de que facer con ela.

Balea Cultural
‘Casablanca’: revisitando o mito
De cando en vez non está de máis visionar de novo un dos grandes expoñentes do cinema clásico de Hollywood.
Naciones Unidas (ONU)
Genocidio El Informe Albanese denuncia ante la ONU a las empresas que se han lucrado del exterminio en Gaza
La relatora presenta un informe al Consejo de Derechos Humanos en el que detalla la responsabilidad de decenas de empresas en las políticas de ocupación, apartheid y genocidio que está llevando a cabo Israel en Palestina.
Movimiento BDS
Movimiento BDS Sidenor cede a la presión y anuncia que dejará de vender acero para las armas israelíes
La acerera vasca toma esta decisión después de que los sindicatos ESK, LAB y ELA requiriesen información y exigiesen acciones para frenar la complicidad con el genocidio.
Palestina
Palestina Israel bombardea un cumpleaños infantil y asesina a 39 personas en otra jornada mortífera en Gaza
Las Fuerzas Armadas de Israel siguen extendiendo la muerte por todo el territorio de Gaza. Un ataque contra una cafetería frecuentada por periodistas acaba con la vida de varios niños y niñas, un fotoperiodista y una artista plástica.
Fiscalidad
Impuestos España y Brasil se unen para proponer mayores impuestos a los superricos
La propuesta ha sido presentada en la IV Conferencia Internacional de Financiación para el Desarrollo de la ONU que se celebra en Sevilla.
Justicia
Justicia Huelga de jueces y magistrados: ni servicios mínimos ni descuento de salario
Las asociaciones conservadoras convocan por primera vez un paro de tres días, una situación sin sustento legal según el Consejo General del Poder Judicial.
República Democrática del Congo
República Democrática del Congo La RD del Congo y Ruanda, mediados por Estados Unidos, firman un acuerdo de paz incierto
El acuerdo busca crear cadenas de valor en las que intervengan ambos países, con una mayor presencia de los Estados Unidos en la zona. La poca presencia de las víctimas del conflicto en las conversaciones genera dudas en la sociedad civil congoleña.

Últimas

Corrupción
Corrupción El juez decreta prisión provisional sin fianza para Santos Cerdán
El juez acepta la propuesta del fiscal y decreta cárcel contra el ex secretario de organización socialista por integración en organización criminal, cohecho y tráfico de influencias.
Análisis
Análisis Negar, polarizar, avanzar: el asalto de la ultraderecha a las políticas climáticas
El llamado Pacto Verde Europeo se ha convertido en el principal caballo de batalla de la guerra cultural del negacionismo climático, sobre el que anudar los diferentes discursos negacionistas de la extrema derecha.
Opinión
Opinión Feminismo de clase y lucha por la hegemonía cultural
Muchos espacios feministas suelen incorporar códigos simbólicos y culturales burgueses que deslegitiman a los de la clase obrera. Aparte de las condiciones materiales, es necesario abordar la hegemonía cultural que estructura esta exclusión.
València
València La Audiencia de Valencia confirma la imputación a Argüeso en el juicio de la dana
La Sección Segunda de la Audiencia Provincial concluye que la resolución de la instructora “no es irrazonable ni arbitraria”, ratificando la imputación del ex secretario autonómico de Emergencias.

Recomendadas

Historia
Historia ‘Weimar’, y su eco
‘Tiempos inciertos’, la exposición dedicada a la República de Weimar en el CaixaForum de Barcelona, apenas se deja nada, pero vuelve a incurrir en la idea de las “dos Alemanias” contrapuestas.
Economía social y solidaria
Historia Lo que Franco arrebató al cooperativismo y a la economía social y solidaria
La dictadura franquista combatió de forma cruel el movimiento cooperativo fraguado en la II República, y durante la propia guerra con las denominadas colectividades, y pervirtió la idea de autogestión a través de los ideales falangistas.
Río Arriba
Río Arriba Yayo Herrero: “El holocausto nazi no es una excepcionalidad en la historia de Europa, es un modus operandi”
Nueva entrevista de Río Arriba en formato podcast y vídeo en el que hablamos de ecofeminismo, transiciones ecosociales justas, decrecimiento, colapso, poner la vida en el centro y mucho más.