Balea Cultural
‘Kid A’, un novo paradigma

O cuarto disco de Radiohead cumpre 18 anos manténdose como un dos discos máis interesantes e influíntes do séxulo XXI.

Portada Kid A
Ilustración de portada do cuarto disco de Radiohead, deseñada por Donwood e Tchock
baleacultural.net
6 oct 2018 12:30

No ano 1997 a banda británica Radiohead lograba que todo o mundo pousase os seus ollos sobre eles coa publicación do disco Ok Computer. Este álbum de rock alternativo sorprendeu tanto a crítica como os propios fans da banda cun son moderno, complexo pero accesible, e cunhas letras que criticaban os males das sociedades do capitalismo tardío cuns aires futuristas. O ata aquel momento omnipresente brit-pop de bandas como Blur ou Oasis deixou de ser o protagonista absoluto da escena musical británica para dar paso a un quinteto que en tan só catro anos pasou de compoñer as cancións sinxelas de aires grunge do Pablo Honey (1993) a firmar o que moitos consideran o mellor disco dos anos noventa.

O éxito rotundo do Ok Computer puxo todos os focos de atención sobre a banda, algo que para moitos tería sido un logro, mais que para Radiohead e en especial para o seu cantante, Thom Yorke, non supuxo máis que outra fonte de ansiedade e estrés. Ao lanzamento e promoción deste disco seguiuno unha xira case sen pausas ao longo de dous anos, con concertos cada vez máis multitudinarios. “It's sort of quite terrifying […] the wheels start turning again and the industry starts moving again. This time they get more terrifying and it just keeps going and it's basically outside of our control. (É bastante terrorífico […] as rodas comezan a virar novamente e a industria comeza a moverse outra vez. Desta volta son máis aterradores mentres todo segue adiante e basicamente está fóra do noso control), confesaba Thom Yorke nunha entrevista no ano 1997.

Unha vez concluída a súa xira no ano 1998 a banda comezou a preparar o que sería seu cuarto disco de estudo

A frase “I’m not here, this isn’t happening” (Non estou aquí, esto non está a pasar) coa que Michel Stipe, líder de REM, tratara de calmar a Yorke ante estas situacións converteuse nun mantra para o cantante de Radiohead ata o punto de ser o punto de partida da letra dunha das novas cancións da banda How to Disappear Completely.

Se resulta difícil compoñer un disco como o Ok Computer, quizais resulta aínda máis complicado lanzar unha continuación que estea á súa altura. Unha vez concluída a súa xira no ano 1998 a banda comezou a preparar o que sería seu cuarto disco de estudo e foi neste momento no que comezaron a aparecer as dúbidas de como poderían enfocar este novo traballo. Se ben todos sabían que non poderían replicar seu álbum anterior, había distintos camiños que a banda podía tomar. O guitarrista Ed O’Brien apostaba por volver ás súas orixes, con cancións máis sinxelas nas que as melodías fosen as principais protagonistas, mentres que Thom Yorke prefería alonxarse todo o posible do rock tradicional, tomando como referencias principais a electrónica de Aphex Twin, o jazz ou os ritmos da música alemá dos anos 70. Finalmente este foi o percorrido seguido por Radiohead á hora de compoñer o Kid A, o cal marcou para sempre o son da banda nos seus seguintes lanzamentos.

Radiohead kid A
Thom Yorke tomou como referencia a electrónica de Aphex Twin, o jazz ou os ritmos da música alemá dos anos 70.
O disco gravouse entre catro cidades, París, Copenhague, Gloucestershire e Oxford. Durante estas extensas sesións de gravacións nas que se traballaron case sesenta cancións, das cales trinta serían publicadas entre o Kid A (2000), o Amnesiac (2001) e os EPs Pyramid Song (2001) e Knives Out (2001).

Durante este período a banda abandonou a formación tradicional do rock para facer un maior uso de instrumentos electrónicos como os sintetizadores, o ondas martenot así como de orquestacións pouco convencionais. Tamén foi o primeiro disco de Radiohead no que os membros da banda se viron obrigados a aprender a participar na composición dunha canción sen tocar ningún instrumento na mesma. O produtor Nigel Godrich tamén propuxo novos métodos de traballo como separar a banda en dous grupos para que un deles crease unha base sen empregar instrumentos acústicos para que posteriormente o outro grupo desenvolvese esa idea. O proceso de gravación foi documentado polo guitarrista Ed O’Brien mediante un blog en forma de diario no que se poden observar os progresos da banda así como seus momentos de bloqueo creativo.

A campaña promocional deste disco limitouse a uns pequenos vídeos distribuídos por internet denominados blips

As letras das novas cancións afondaron cada vez máis na abstracción, recorrendo en ocasións a técnicas de escritura experimental como unir ao azar distintas frases seguindo unha temática relacionada pero nunca explícita. As preocupacións que manifestou Yorke nos seus textos van dende cuestións relacionadas coa incapacidade de conectar coa sociedade partindo das experiencias vividas durante a xira do Ok Computer ata a crítica ao capitalismo salvaxe, inspirándose nos textos da escritora Naomi Klein.

O 2 de outubro do ano 2000 foi a data fixada para lanzar as primeiras dez cancións rematadas nestas sesións de gravación. A pesares de que a expectativa por un novo disco de Radiohead era enorme tanto por parte dos fans como da crítica, a discográfica EMI optou por non lanzar ningún adianto do Kid A debido a que non confiaban en que o cambio radical no son da banda puidera traer consigo un éxito de vendas. A campaña promocional deste disco limitouse a uns pequenos vídeos distribuídos por internet denominados blips, nos que se podían escoitar fragmentos destas cancións acompañados por unhas animacións que seguían a estética do libreto do disco.

Contra todo pronóstico, Kid A debutou no número un das listas de vendas en varios países europeos incluíndo o Reino Unido, así como nos Estados Unidos, algo que non acadara ningún disco anterior da banda. Nun primeiro momento, a crítica recibiu o álbum con certa división entre os que lamentaban a perda de protagonismo das guitarras e os que celebraban os riscos tomados nesta nova dirección musical e o seu resultado tan innovador. Entre os seguidores da banda a reacción foi similar, se ben alonxou a algúns dos seus fans tras o seu lanzamento, a día de hoxe o Kid A é considerado como un dos traballos máis destacados da banda.

Dezaoito anos despois da súa publicación, aínda segue a sorprender que un grupo xa consolidado como Radiohead optara por realizar unha aposta tan arriscada e que esta rematase por converterse nun éxito de vendas absoluto. O Kid A demostrou que apostar pola creatividade non ten por que ir da man do fracaso comercial. De maneira similar ao que sucedeu co Low (1977) de David Bowie, este disco converteuse nun novo paradigma musical do século XXI, o novo disco a superar, así como aquel co que sempre se comparará cada lanzamento que busque arriscar explorando novos territorios musicais. Trátase sen dúbida dun álbum que moitos trataron de imitar, pero que aídna non se puido replicar.

Se o Ok Computer supuxo a fin da etapa dourada do brit-pop, cabe preguntarse se o Kid A marcou a fin do rock máis convencional como o xénero musical máis relevante na actualidade. A día de hoxe os riffs de guitarra distorsionados xa non son unha idea novidosa, e cando funcionan isto débese en boa medida á nostalxia. Non obstante, do que non hai ningunha dúbida aínda dezaoito anos despois do seu lanzamento é que este disco demostrou que hai moitos camiños interesantes que aínda están por explorar.

Informar de un error
Es necesario tener cuenta y acceder a ella para poder hacer envíos. Regístrate. Entra en tu cuenta.

Relacionadas

Balea Cultural
‘Star Wars’: As dúas caras da nostalxia

A historia de como Disney mercou os dereitos da saga de Star Wars sen ter antes unha idea clara de que facer con ela.

Balea Cultural
‘Casablanca’: revisitando o mito
De cando en vez non está de máis visionar de novo un dos grandes expoñentes do cinema clásico de Hollywood.
Educación pública
Iglesia Semana Santa: negocios, procesiones en colegios, inmatriculaciones y fervor
Más allá de la expresión cultural, la Semana Santa tiene una esfera económica que genera millones de euros y otra social que le sirve a la Iglesia Católica para legitimar sus privilegios dentro del Estado español.
Industria
Transición industrial Mecaner, un cierre injusto o cuatro alternativas con mirada ecosocial para mantener la fábrica de Urduliz
ESK y LAB han presentado el ‘Plan de Transición Ecosocial’ que ha elaborado la cooperativa Garúa como una herramienta para la búsqueda de soluciones al ERE propuesto por la multinacional Stellantis.
Palestina
Palestina Viaje al fondo del horror
El fotoperiodista Javier Bauluz cubrió la primera Intifada, la primera gran rebelión del pueblo palestino desde la creación del estado israelí.
Argentina
Argentina Myriam Bregman: “El de Milei es un típico gobierno neoliberal con recetas ortodoxas clásicas”
Quien fuera candidata de la izquierda a la presidencia en las elecciones en las que Milei salió victorioso, evalúa las consecuencias del gobierno de La Libertad Avanza y las respuestas que están dando los distintos actores políticos.
Maternidad
Maternidades Reaprender la espera
El tiempo de gestación es largo y va a un ritmo distinto al que acostumbras: el ritmo natural al que desarrolla una playa, un monte, un océano. Y no estamos ya habituados a darle la mano a la pausa.
Momus Operandi
Momus operandi Todo es una narración
Nos dicen que las mentiras son la única realidad. Que aprendamos a mentirnos, que nos engañemos, que no nos importa la salud, ni los derechos laborales, ni las violencias estructurales.
Ríos
Radiografía fluvial de España La tierra que no amaba sus ríos
Los ríos ibéricos agonizan. Casi la mitad de las masas de agua está en mal estado. Presas, sobreexplotación, contaminación y crisis climática son sus principales amenazas, con la agroindustria como mayor agresora.
Accidentes laborales
Accidentes laborales Detenidos tres empresarios en Galicia tras la muerte de un migrante que trabajaba sin equipo de protección
El joven de 28 años, que estaba empleado con un contrato irregular, falleció el 26 de febrero tras precipitarse desde una carretilla elevadora sin la protección necesaria para esa labor.

Últimas

Ocupación israelí
Palestina El Salto te ofrece una camiseta para apoyar económicamente a la UNRWA
No cesamos de buscar nuevas vías para visibilizar un mayoritario clamor social que pide un alto el fuego al que apenas se da cabida en el discurso mediático convencional. Todos los beneficios de esta campaña irán destinados a la UNRWA.
Derecho a la vivienda
Derecho a la vivienda La PAH València clama por el derecho a una vivienda digna: “¿Duermen tranquilos?”
Centenares de personas protestan frente al palacio de la Generalitat para exigir que se haga efectivo el derecho a la vivienda ante la insoportable alza de los precios.
Sidecar
Sidecar Crisis intratable en la República Democrática del Congo
Una y otra vez los actores externos han fracasado a la hora de contener la escalada de violencia en la República Democrática del Congo.
Deportes
Rugby femenino +35 Las Milnoh Granada, un club de rugby femenino +35 creado y gestionado por mujeres
32 mujeres nacidas en mil novecientos y pico, federadas en un equipo que les ha dado un espacio propio, sentido de pertenencia, una tribu donde “yo soy porque somos”
América Latina
Caribe Haití: el fracaso neocolonial y el “eterno castigo de su dignidad”
La crisis de gobernabilidad que vive Haití después del alzamiento paramilitar que liberó a más de 3.600 presos y expulsó al primer ministro es un capítulo más de una historia colonialismo y dependencia.
Trabajo sexual
Estudio sobre trabajo sexual De la Policía, los dueños de locales y los clientes: así es la violencia que sufren las trabajadoras sexuales
Las trabajadoras sexuales sufren múltiples violencias y un estudio las recoge en sus propios términos. Las violencias más frecuentes por parte de los clientes consisten en la retirada del condón sin consentimiento o malos tratos verbales.
Urbanismo
Urbanismo La nueva Ley del Suelo va al Congreso bajo la acusación de fomentar pelotazos urbanísticos
Sumar y Podemos no garantizan el apoyo a la ley, que limita las posibilidades de declarar nulos los planes urbanísticos, así como la acción ciudadana contra las irregularidades urbanísticas.

Recomendadas

Memoria histórica
Marc Solanes “Mi bisabuela luchó en el frente y fue considerada una mala madre, pero lo hizo por sus hijas”
En ‘Las niñas de Elna’ (Pollen, 2024) el periodista reconstruye la historia de las mujeres de su familia resolviendo enigmas para resignificar la imagen de la mujer en la historia.
Euskal Herria
Korrika Correr a favor del euskera cruzando fronteras
La Korrika es el mayor evento de Euskal Herria. En la última edición de esta carrera de más de 2.500 kilómetros ha participado un tercio de la población vasca.
Cine
María Alché y Benjamín Naishtat “El cine puede proponer imágenes y reflexionar, y por eso Milei necesita destruirlo”
María Alché y Benjamín Naishtat dirigen ‘Puan’, una película optimista y amarga, entre la comedia y el cine social, que ofrece nuevas lecturas tras los primeros cien días de gobierno de Milei en Argentina.