Abusos a la infancia
A infancia esquecida

Ninguén fala dos nenos e das nenas, moito menos dos nenos e nenas pobres. Non votan, non teñen amigos influintes, non asumen un papel significativo no proceso político para protexer os seus dereitos e rara vez se teñen en conta as súas opinións.

15 mar 2017 14:53

Hai cinco anos, España adquiriu o compromiso de sacar un millón e medio de persoas da pobreza, pero de se manter a tendencia actual, esta meta non se vai acadar nin en Galiza nin no conxunto do estado, segundo o último informe da EAPN Galicia (Rede Galega contra a Pobreza).

Neste empobrecemento da sociedade galega (702.000 persoas viven en risco de pobreza ou exclusión social, 106.000 persoas máis do que no ano anterior) empeora quen peor o está a pasar, as persoas en pobreza severa, cuns ingresos inferiores a 332€ ao mes: 132.000 mulleres e homes.

A mocidade é o colectivo máis castigado pola pobreza, e compre destacar o considerable aumento da pobreza infantil en Galiza, fronte a diminución en España. No 2016, un de cada tres mozas e mozos galegos vive en risco de pobreza ou exclusión social (indicador AROPE). A taxa de empobrecemento medrou case un 4% entre as persoas de 16 a 29 anos, e máis dun 7% no caso das nenas e nenos entre 0 e 16 anos.

Ninguén fala dos nenos e das nenas, moito menos dos nenos e nenas pobres. Non votan, non teñen amigos influintes, non asumen un papel significativo no proceso político para protexer os seus dereitos e, en xeral, rara vez se teñen en conta as súas opinións (Unicef). Os informes consultados conclúen que administracións e poderes públicos non expoñen con suficiente claridade canto e en que gastan os recursos destinados á protección da infancia.

Segundo análises do GSIA (Grupo de Sociología de la Infancia y la Adolescencia), a imaxe que ofrecen os medios de comunicación dos nenos e nenas é ambivalente: ás veces vítimas, ás veces agresores, ben anxos ou ben demos, o que vén afondar nos estereotipos que os presentan como seres humanos incompletos, dependentes e incapaces, precisos ben de protección, ben de represión, facendo énfase na súa exposición a condutas de risco –comas etílicos, sexualidade prematura, violencia, etc.– como algo alleo ao mundo construído pola man adulta.

A sociedade non ve, valora ou protexe os dereitos das persoas sobre as que non ten coñecemento. A dispoñibilidade de información e a súa análise son o primeiro paso no camiño á visibilización da mocidade en situación de pobreza ou vulnerabilidade.

O limiar da pobreza

O limiar da pobreza é a cifra que divide a poboación entre persoas pobres e persoas non pobres, e calcúlase cada ano en función da distribución de ingresos dos fogares.

A pobreza pódese medir empregando un limiar nacional, común para todas as comunidades autónomas, e un limiar rexional, que determina un conxunto de persoas pobres en función dos ingresos de cada comunidade autónoma. En xeral, a utilización de limiares rexionais reduce as taxas de pobreza nas comunidades máis pobres e auméntaas no resto.

Dos grandes parámetros estatísticos sobre pobreza, privación, desemprego e desigualdade, un deles é o indicador de risco de pobreza e/ou exclusión social da Unión Europea, chamado AROPE. Este indicador resulta da agregación das persoas incluídas nestes tres conceptos: risco de pobreza, privación ou carencia material severa e baixa intensidade laboral no fogar.

O resultado do informe AROPE 2016 confirma que a fenda entre España e a Unión Europea é moito máis evidente na poboación infantil que na adulta. En termos xerais, segundo datos desagregados do Ministerio de Sanidade, en Galiza:
—Medra un 7% o número de nenas e nenos en risco de pobreza ou exclusión social (AROPE), ata o 28,8%.
—Medra un 6,3% o número de nenas e nenos en risco de pobreza relativa ata o 24,5%.
—Medra un 1,7% o número de nenas e nenos que viven en fogares con moi baixa intensidade de traballo, ata o 8,6%.

A ONG Save the Children denuncia no seu informe Más solas que nunca que as familias conformadas por nais soas con fillas e fillos a cargo teñen a taxa máis alta de pobreza infantil. En Galiza hai máis de 112.000 fogares cun só proxenitor, dos que un 82% están encabezados por mulleres, case 93.000 fogares (INE).

A exclusión social afecta moito máis os nenos e nenas que viven en familias monomarentais. Case a metade están en exclusión social, e un de cada catro en pobreza severa. Fóra do espazo da integración.

Vivir en familia é un dereito fundamental da infancia recoñecido na Convención dos Dereitos dos Nenos, e a vía máis eficaz para garantir o seu desenvolvemento e a satisfacción das súas necesidades. En Galiza hai entidades sen ánimo de lucro como a Fundación Meniños encargadas de axudar a estes nenos e nenas traballando coas familias para que conserven ou recuperen as súas condicións protectoras, confiando no potencial de cambio das persoas.

Cando isto non é posíbel, a administración asume a súa tutela e comeza a busca de entornos familiares alternativos: na familia extensa en primeiro lugar, e despois en familias acolledoras e adoptivas. Mais cada ano, centos de nenas, nenos e adolescentes sen familia ingresan nun centro de protección, e cando chegan aos 18 anos, atópanse nunha situación de vulnerablidade moi diferente á que vive a meirande parte das mozas e mozos da súa idade.

Boa parte da mocidade ex tutelada afronta a súa emancipación antes de ter acadado o nivel de autonomía necesario. Teñen que aprender a ser persoas adultas, atopar un traballo, buscar onde vivir e asumir todas as responsabilidades da vida independente, e todo isto sen un apoio familiar ao que voltar se as cousas non saen ben. Á parte, estas mozas e mozos que viven en centros de protección porque a súa contorna non lles foi favorábel, loitan cos prexuizos dunha sociedade que desconfía deles por descoñecemento.

Igaxes3 é outra entidade sen ánimo de lucro galega que protexe a rapazas e rapaces na súa saída do sistema de protección, procurando que non volvan a situacións de risco ou vulnerabilidade. Desenvolven programas para a inserción sociolaboral de mozas e mozos maiores de 16 anos, tutelados ou en garda pola Xunta de Galicia, se é preciso, ata os 25 (programa Mentor), así como iniciativas para a promoción do éxito escolar se perden a motivación, pois o abandono escolar multiplica o risco de exclusión da xuventude ex tutelada.

O proceso de cambio

Aínda así, os recursos destinados a políticas sociais, e especialmente á infancia, veñen sufrindo un decrecemento que afecta directamente a protección dos dereitos de nenas e nenos. España é un dos países da Unión Europea que menos recursos adica a políticas sociais destinadas á mocidade.

Ademais, faise evidente que as actuais políticas de asistencia social, como as axudas ás familias, as axudas por vivenda ou as axudas á supervivencia, teñen unha capacidade redutora da pobreza infantil moi pequena.

Segundo advirte UNICEF, as nenas e os nenos importan, o seu valor social vai alén do eido doméstico, non son asunto exclusivo de súas familias, senón de todas as persoas. O custe de desatendelos é enorme, e a aposta política e social pola infancia é posible e necesaria.

É precisamente agora cando debe ser prioridade. Invertir en infancia supón apostar por unha sociedade máis xusta, e todas as administracións, axentes sociais e medios de comunicación somos responsables deste proceso.

Para transformar progresivamente a sociedade e garantir un marco óptimo para o desen­volvemento das nenas e nenos, todas as persoas temos un papel que xogar, e entre nós, os propios nenos e nenas de xeito destacado.

Informar de un error
Es necesario tener cuenta y acceder a ella para poder hacer envíos. Regístrate. Entra en tu cuenta.

Relacionadas

Crónica
Justicia En la sala de un juicio a una madre protectora
Esta es una crónica de un juicio a una mujer que pidió medidas por sospechar de abusos sexuales a su hija en el domicilio paterno sin que ninguna institución moviera un dedo y, un mes después, cogió un vuelo a su país para intentar protegerla.
Abusos a la infancia
Pau Lluc “La casa no es un lugar seguro para muchos niños y niñas”
Pau Lluc (Alboraia, 1974) sufrió violencia sexual cuando era pequeña por parte de su padre. Asegura que necesitamos relatos para que la sociedad tome conciencia de que ella no es la excepción.
Partidos políticos
Partidos políticos La extrema derecha se dispara en un CIS en el que el PSOE acusa el golpe del Caso Koldo
El barómetro mensual señala un empate virtual entre PSOE y Partido Popular y anticipa un crecimiento de Vox. El CIS no pregunta por el caso Koldo, pero éste se hace notar en el resultado.
Justicia
Juana rivas La defensa de Juana Rivas pide a España escuchar al menor ante la contradicción de la justicia italiana
La defensa de Juana Rivas alerta sobre una “grave contradicción” en el proceso judicial italiano y pide a los tribunales españoles que escuchen al hijo menor para evitar contravenir los principios fundamentales de protección a la infancia.
Laboral
Laboral Jornadas de 50 horas semanales haciendo tareas de categoría superior: así se trabaja en hostelería
Es uno de los sectores con más sanciones e intervenciones de la Inspección de Trabajo, con más de 12.000 trabajadores extranjeros aflorados en las intervenciones y que cuenta con el 21% de las sanciones emitidas por este organismo.
València
València Huelga de celo en el Consorcio de Bomberos de València en plena campaña de incendios
La plantilla denuncia sobrecarga, falta de efectivos y abandono institucional, mientras la Diputación oculta el conflicto y prioriza su relato de normalidad.
Genocidio
Genocidio Israel asesina a diez niños que esperaban suplementos nutricionales en un hospital
La Unión Europea sigue evitando la imposición de sanciones al régimen de Tel Aviv. Estados Unidos anuncia sanciones contra la relatora de la ONU que ha denunciado el lucro de las empresas colaboradoras de Israel.
Derechos Humanos
Flotilla de la Libertad Yanis Mhamdi: “Israel es el Estado que mata más periodistas en todo el mundo”
Este periodista de Blast fue uno de los integrantes de la Flotilla de la Libertad. En esta entrevista cuenta cómo transcurrieron las horas en las que este grupo de defensores de derechos humanos estuvieron bajo detención ilegal en Israel.

Últimas

Fronteras
Fronteras europeas Un año más, la Caravana Abriendo Fronteras denuncia las políticas antimigratorias de Europa
Desde Baiona y Girona saldrán los grupos que recorrerán puntos críticos de fronteras europeas como Irún, Calais, Dunkerque y Toulouse donde se encontrarán con otros colectivos para movilizar la solidaridad con las personas migrantes.
Migración
Migraciones Entre la incertidumbre y la esperanza
El aumento de las muertes en el último año está relacionado con las condiciones cada vez más peligrosas con que se encuentran las personas para llegar a Reino Unido.
Opinión
Opinión Del malismo al imbecilismo
Los patanes en traje con poder que infestan nuestro ecosistema como moscas plastas, son el reflejo de un régimen que busca la imbecilidad masiva.

Recomendadas

Genocidio
Genocidio La segunda consultora más importante del mundo es señalada por su papel en el despiece de Gaza
Boston Consulting Group está considerada una de las “big three” del sector. Ahora, una serie de informaciones señalan cómo ha estado detrás de la fundación antiUnrwa encargada de la distribución de ayuda y de los planes de expansión en la costa.
Unión Europea
Unión Europea La sociedad del miedo al declive
La angustia ante el futuro acompaña a las sociedades europeas desde hace tiempo y precede a la Unión Europea. Se manifiesta con mayor claridad en los períodos de declive económico y las turbulencias políticas y sociales que los acompañan.