Tecnología 5G
Que se agocha tras a 5G?

Nin pseudocientífica, nin conspiranoica; a crítica á 5G é necesaria. Os desafíos planetarios e sistémicos aos que nos somete a nova xeración de tecnoloxías móbiles precisa de divulgación científica para fomentar un debate público arredor da idoneidade da súa adopción.
Antenas 5G
Antenas 5G en Pittsburgh, EUA. Imaxe de Tony Webster na Wikimedia.

A hiperconectividade característica das nosas sociedades capitalistas demanda tecnoloxías cada vez mais rápidas e eficaces para saciar o apetito do mercado. Neste contexto, a 5G é presentada como unha evolución natural e inevitable da nosa maneira de intercambiar información. Non se deberían desprezar as súas potencialidades e aplicacións futuras, mais non semella responsable facer greenwashing ao analizar unicamente a parte que interesa. Como a enorme parte somerxida dun iceberg, baixo esta tecnoloxía agóchanse impactos sistémicos e desafíos globais que non están sendo o suficientemente valorados polos nosos gobernantes. A inexistencia dun debate público coa participación de todas as capas da cidadanía e baseado en informes científicos, transparentes e independentes da industria, é o combustible do barco no que estamos subidos a bordo, que acelera nunha perigosa dirección.

Telefonía
Electrosensibilidad, medioambiente y política
Enfermedades como la Sensibilidad Química Múltiple y la electrosensibilidad son atacadas por las maquinarias de manipulación de las industrias.

Que é

Comezando cunha breve definición, a 5G é a quinta xeración de tecnoloxía móbil e a punta de lanza da revolución dixital. A primeira xeración naceu nos anos oitenta e caracterizouse pola aparición dos primeiros teléfonos portátiles. A comezos dos noventa estreouse a segunda xeración, que incluíu os SMS e as mensaxes encriptadas, e co novo milenio fixo a súa aparición a 3G, permitindo a conexión móbil a internet e a realización de videoconferencias. A 4G, empregada actualmente, inaugurou a banda ancha e a realidade aumentada. Malia a intuitiva tendencia de identificar a 5G como unha evolución linear dentro do campo das tecnoloxías móbiles, o certo é que representa un salto cualitativo dentro da marea dixital debido a unha serie de características técnicas e aplicacións futuras.

“O Paradoxo de Jevons explica que cando un perfeccionamento tecnolóxico aumenta a eficacia coa que se emprega un recurso é máis probable un maior consumo do mesmo”

Como predican os seus defensores, esta nova tecnoloxía é urxente debido ao imparable aumento da demanda dixital, un mercado se cadra aínda máis estimulado a causa da pandemia global. E é que, na teoría, a 5G asegura maior eficacia enerxética grazas á redución do tempo de espera da transmisión da información e ao tráfico de paquetes de datos máis voluminosos en menos tempo. O abano de posibilidades que pode ofrecer esta tecnoloxía é enorme; dende o “Internet das Cousas” ata a intelixencia artificial, pasando pola ciruxía remota e os coches autónomos.

Impactos ecosociais

Porén, o argumento que reza pola maior eficacia enerxética non se sostén se facemos caso a inercia histórica do sector das telecomunicacións e ao modo no que se quere despregar esta tecnoloxía. Segundo o centro de investigación The Shift Project, o consumo enerxético do sector das Tecnoloxías da Información e da Comunicación (TICs) está a medrar unha media de 9 puntos porcentuais a cada ano, avisando de que tal e como está fundamentada a revolución dixital prexudicaría máis do que axudaría na loita contra a redución das emisións de carbono. Actualmente o sector das TICs é responsable do 4% dos Gases de Efecto Invernadoiro (GEI), mais está previsto que esta porcentaxe suba ata o 14% en 2040. Para poñelo en perspectiva, o sector automobilístico é responsable do 8% das emisións mundiais de GEI actuais. Esta organización recorda a necesidade dunha sobriedade dixital para limitar o aumento dos impactos ambientais destas tecnoloxías que, con todo, non sería suficiente para cumprir os obxectivos climáticos do cumio de París. Empresas tecnolóxicas como Vertiv, pouco sospeitosas de pertencer ao “Modelo Amish” co que acuñou Emmanuel Macron aos escépticos da 5G, prevén un aumento do consumo enerxético de entre 150% e 170% para 2026 Asemade, existe un desequilibrio abusivo entre países desenvolvidos e en vías de desenvolvemento en canto ao consumo destas tecnoloxías. Segundo os autores resulta necesaria a divulgación dos impactos ambientais, sociais e sanitarios destas tecnoloxías para cuestionar e cambiar o noso modelo actual, excesivo no consumo dixital.

“A renovación obrigada dos terminais, a construción de milleiros de satélites e a instalación masiva de de antenas base prometen un aumento faraónico no extractivismo mineiro”

Se se teñen en conta os impactos do ciclo de vida dos aparellos electrónicos non é complicado entender a preocupación pola adopción da 5G. A infraestrutura necesaria para construír a nova tecnoloxía implicaría a renovación obrigada dos terminais (móbiles, tabletas), a construción de milleiros de satélites e a instalación masiva de antenas base nos centros urbanos, o que promete un aumento faraónico no extractivismo mineiro de metais raros con consecuencias nefastas nos lugares de orixe. Ademais, os proxectos mineiros requiren cada vez dun maior gasto enerxético para obter a mesma cantidade de materia prima debido ao esgotamento dos recursos, que para moitos metais raros poderían rematarse nos próximos anos. Á contaminación ambiental da contorna, a voltas irreversible, únense a explotación laboral e as tensións xeopolíticas derivadas da busca destes recursos (concentrados na súa gran maioría en países pobres), completando un panorama moi pouco alentador.

Minera Exar Litio 2
Mina en el salar de Cauchari_olaroz, en Jujuy, Argentina.

Analizar as fases de fabricación, transporte e fin de vida dos bens e servizos asociados a este sector merecería outro artigo por separado. No que respecta á fase de utilización das TICs, o seu consumo de enerxía está exclusivamente ligado á electricidade, producida aínda en gran medida mediante centrais térmicas alimentadas por combustibles fósiles ou a partir doutras fontes non renovables como a nuclear. Cando utilizamos os nosos dispositivos a nosa información ten que ser procesada nos centros de datos, que teñen consumos enerxéticos colosais destinados ao seu arrefriamento. A 5G só aumentará este problema ao medrar exponencialmente o tráfico de datos, permitindo a conexión a internet de electrodomésticos e obxectos cotiás a gran escala. Isto debería provocar unha reflexión persoal sobre a imperiosa necesidade de conectar a internet un electrodoméstico e, por extensión, un debate social sobre o despregue intelixente desta tecnoloxía concentrándose en determinados sectores económicos estratéxicos no lugar dunha 5G para todo o mundo.

Os impactos indirectos son se cadra máis importantes, xa que reflicten a psicoloxía da nosa escalada enerxética. O “Paradoxo de Jevons” explica un dos efectos de rebote de maior importancia asociados ao desenvolvemento da técnica e da hiperconectividade, a saber; cando o perfeccionamento tecnolóxico aumenta a eficiencia coa que se emprega un recurso, é mais probable un maior consumo do mesmo. Unha das razóns subxacentes deste fenómeno no caso das TICs é a adicción que producen. Nunha enquisa a nivel estatal do ano 2019, o 28’5% de poboación de entre 18 e 65 anos recoñeceu presentar hábitos aditivos co móbil e moitos estudos sinalan a relación causal entre o tempo pasado fronte as pantallas e diversos problemas psicolóxicos.

Asemade, non se debe perder de vista o compoñente de vixilancia e control social que leva aparellada revolución dixital sobre a información privada. O “Internet das Cousas” facilitará a recollida de información persoal, favorecendo así a monitorización dos individuos. Estes argumentos son a ter en conta dende un punto de vista político; as empresas poderían reforzar aínda máis a súa posición de forza fronte as institucións públicas e, paralelamente, nun contexto de deriva autocrática global o control da poboación sería reforzado.

Impactos na saúde

Todas as tecnoloxías de telecomunicacións funcionan grazas a transmisión de enerxía en forma de ondas electromagnéticas. Estas ondas poden clasificarse segundo á súa frecuencia (número de ciclos de onda por unidade de tempo) ou segundo a súa lonxitude de onda (distancia entre dúas cristas de ondas consecutivas), formando o espectro electromagnético. A maior frecuencia e menor lonxitude de onda, máis enerxía levará asociada a onda. A modo de ilustración, as lonxitudes de onda que emprega a comunicación de radio e televisión mídense en metros e as actuais redes móbiles sen fíos en centímetros. A parte do espectro radioeléctrico que ocupará a tecnoloxía 5G utilizará lonxitudes de onda milimétricas e frecuencias entre 10 e 30 veces máis elevadas que a 4G.

“O Internet das Cousas facilitará a recollida de información persoal, favorecendo así a monitorización dos individuos”

A crecente tendencia a exposición aos campos electromagnéticos asociados ás radiofrecuencias provocou suspicacias no seo da comunidade científica entorno aos seus impactos sobre a saúde humana. Xa no ano 2011, o Centro Internacional de Investigacións sobre o Cancro (CIIC), dependente da OMS (Organización Mundial da Saúde), clasificou os campos electromagnéticos provocados polas radiofrecuencias como “posiblemente carcinoxénicos”. Sen embargo, ningún estudo en humanos puido ser levado a cabo e obter conclusións validas no que se refire a 5G, xa que se precisa dun amplo espazo de tempo para analizar as súas consecuencias. Con todo, si que existen estudos científicos sobre os efectos da exposición ás ondas radioeléctricas actuais. Os campos electromagnéticos provocados polas radiofrecuencias inducen estrés oxidativo e danan o ADN, unha condición que favorece a aparición de tumores e enfermidades metabólicas, reprodutivas e neurodexenerativas, ademais de alterar a homeostase vascular. Non obstante, moitos estudos non toman en conta os efectos sinérxicos con outros factores químicos e biolóxicos, o que aumentaría a probabilidade de sufrir efectos sistémicos adversos.

Apoiados por máis de 2000 artigos científicos revisados por pares, o 22 de xullo de 2019, 248 científicos de 42 países diferentes apelaron por segunda vez ao Programa das Nacións Unidas para o Medio Ambiente (PNUMA) para reavaliar os potenciais impactos biolóxicos que as radiofrecuencias asociadas á 4G e a 5G teñen en plantas, animais e humanos. E é que a contaminación electromagnética vai alén da especie humana. Están documentados efectos adversos nos sistemas nervioso, cardiovascular, inmune e reprodutivo de animais incluso a baixas frecuencias e anomalías morfolóxicas e de crecemento nas plantas. A teor da nosa dependencia extrema a servizos ecolóxicos brindados polos seres vivos como a polinización ou a regulación de pragas e enfermidades, estes argumentos teñen que ser ponderados na súa xusta medida.

Principio de precaución, moratoria e debate público

Especialmente relevante resulta a autodefinición do grupo de científicos como “independente e non asociado a intereses industriais”. E é que non é nada revolucionario destacar unha efectiva e pouco ética práctica levada a cabo polas grandes industrias: investir capital na produción de artigos científicos cuxos resultados amosen a parte da verdade que lles interesa co fin de desviar a atención. Pasou moito tempo antes de que non houbese ningunha dúbida sobre os nocivos efectos ambientais e sanitarios do tabaco, dos pesticidas ou do amianto, malia as advertencias dos científicos para tomar restricións ao respecto dende o comezo.

“A implantación da tecnoloxía 5G está facéndose a marxe do Estado de Dereito e dun xeito impositivo”

O principio de precaución é un instrumento xurídico validado polos tratados europeos que permite elaborar medidas preventivas de protección en materia ambiental e sanitaria cando aínda non existe evidencia científica definitiva ao respecto, garantindo a investigación a longo prazo e asegurando así a protección necesaria a hora de adoptar un determinado ben ou servizo. O Defensor do Pobo elaborou un informe o ano pasado denunciando que o Plan Nacional 5G non pasou o Informe Ambiental Estratéxico, ademais de non ser publicado no BOE e non completarse a súa información pública, polo que recomenda a adopción do principio de precaución. Porén, a poxa da banda de 700 MHz necesaria para a implantación primaria da 5G está prevista para xuño deste mesmo ano. Ecoloxistas en Acción alega que a implantación da tecnoloxía 5G está facéndose á marxe do Estado de Dereito e dun xeito impositivo. Isto é debido a que os plans de estímulo europeos destinados a recuperación económica post-covid, principalmente o fondo “Next Generation EU” de 750.000 millóns de euros, levan asociados a adopción desta tecnoloxía e son na práctica irrexeitables por calquera país. A organización ecoloxista reclama ao mesmo tempo unha moratoria da súa implantación ata que a sociedade civil se dote dos medios necesarios para avaliar os impactos asociados a esta tecnoloxía e decidir democraticamente a idoneidade da súa adopción.

O dereito a información da sociedade civil é fundamental para determinar o noso futuro en común. Malia estarmos rodeados de intereses económicos e xeopolíticos nos que a protección ambiental e sanitaria están nun terceiro plano, é irresponsable por parte dos nosos gobernantes despregar a 5G sen ter en consideración a globalidade das súas repercusións. En definitiva, acougar e reducir o noso consumo enerxético é máis necesario que nunca, pero o barco non frea só. Para iso hai que convencer a tripulación de abordo e aos capitáns.


Informar de un error
Es necesario tener cuenta y acceder a ella para poder hacer envíos. Regístrate. Entra en tu cuenta.

Relacionadas

Decrecimiento
Decrecimiento ¡Baterías, no! ¡Catenarias! Por una movilidad justa y que tenga en cuenta los límites
No habrá futuro sustentable ni justo que no pase por relocalizar nuestras actividades socioeconómicas, adelgazar la industria, expandir la agroecología y reforzar la accesibilidad frente a la movilidad.
Derecho al agua
Libros Así secan Extremadura
A propósito de la aparición de ‛El libro del agua. Así secan Extremadura’, de la Asociación 25 de marzo.
#91092
27/5/2021 11:01

Muy interesante!!

0
0
#89300
7/5/2021 23:45

bravo!!!!!

1
0
Genocidio
Ayman Qwaider “A la gente se le pide una cantidad excesiva de dinero para poder salir de este campo de exterminio de Gaza”
Profesor especializado en educación en emergencia y educación inclusiva, Ayman Qwaider vive en Australia. Desde allí, intenta ayudar a su familia a salir de Gaza, mientras denuncia la ocupación israelí y la complicidad de la comunidad internacional.
Ocupación israelí
Opinión Las palestinas también existen
La morbilidad femenina, el conjunto de enfermedades, factores de riesgo y motivos de consulta recurrentes en las mujeres que merecen una atención específica, tiene múltiples ejes de discriminación: no es lo mismo en Suecia que en Palestina.
Palestina
Palestina Viaje al fondo del horror
El fotoperiodista Javier Bauluz cubrió la primera Intifada, la primera gran rebelión del pueblo palestino desde la creación del estado israelí.
Economía
En primera persona Instrucciones por si encuentras muerta a tu suegra
Todo el que está en el mundillo sabe que el sector funerario vive casi un duopolio de facto y lo máximo que se está dispuesto a hacer es poner una multa de vez en cuando. Cuando alguien llama a una, ni se imagina al entramado que está llamando.
Educación pública
Iglesia Semana Santa: negocios, procesiones en colegios, inmatriculaciones y fervor
Más allá de la expresión cultural, la Semana Santa tiene una esfera económica que genera millones de euros y otra social que le sirve a la Iglesia Católica para legitimar sus privilegios dentro del Estado español.
Venga, circula
Venga, circula Un paso, luego otro
Llega un día en el que vemos con claridad algo que solíamos observar en los demás pero que nunca —prometíamos— nos sucedería a nosotros.
Sexualidad
Consultorio de sexualidad ¿Qué tengo si me diagnostican Síndrome de Ovario Poliquístico?
Afecta a entre un 7 y un 13% de las mujeres en edad reproductiva, y el 70% están sin diagnosticar. Pero, ¿qué es el SOP y como podemos apaciguar sus síntomas?

Últimas

Ocupación israelí
Palestina El Salto te ofrece una camiseta para apoyar económicamente a la UNRWA
No cesamos de buscar nuevas vías para visibilizar un mayoritario clamor social que pide un alto el fuego al que apenas se da cabida en el discurso mediático convencional. Todos los beneficios de esta campaña irán destinados a la UNRWA.
Maternidad
Maternidades Reaprender la espera
El tiempo de gestación es largo y va a un ritmo distinto al que acostumbras: el ritmo natural al que desarrolla una playa, un monte, un océano. Y no estamos ya habituados a darle la mano a la pausa.
Momus Operandi
Momus operandi Todo es una narración
Nos dicen que las mentiras son la única realidad. Que aprendamos a mentirnos, que nos engañemos, que no nos importa la salud, ni los derechos laborales, ni las violencias estructurales.
Derecho a la vivienda
Derecho a la vivienda La PAH València clama por el derecho a una vivienda digna: “¿Duermen tranquilos?”
Centenares de personas protestan frente al palacio de la Generalitat para exigir que se haga efectivo el derecho a la vivienda ante la insoportable alza de los precios.
Sidecar
Sidecar Crisis intratable en la República Democrática del Congo
Una y otra vez los actores externos han fracasado a la hora de contener la escalada de violencia en la República Democrática del Congo.
Más noticias
Accidentes laborales
Accidentes laborales Detenidos tres empresarios en Galicia tras la muerte de un migrante que trabajaba sin equipo de protección
El joven de 28 años, que estaba empleado con un contrato irregular, falleció el 26 de febrero tras precipitarse desde una carretilla elevadora sin la protección necesaria para esa labor.
Deportes
Rugby femenino +35 Las Milnoh Granada, un club de rugby femenino +35 creado y gestionado por mujeres
32 mujeres nacidas en mil novecientos y pico, federadas en un equipo que les ha dado un espacio propio, sentido de pertenencia, una tribu donde “yo soy porque somos”

Recomendadas

Argentina
Argentina Myriam Bregman: “El de Milei es un típico gobierno neoliberal con recetas ortodoxas clásicas”
Quien fuera candidata de la izquierda a la presidencia en las elecciones en las que Milei salió victorioso, evalúa las consecuencias del gobierno de La Libertad Avanza y las respuestas que están dando los distintos actores políticos.
Ríos
Radiografía fluvial de España La tierra que no amaba sus ríos
Los ríos ibéricos agonizan. Casi la mitad de las masas de agua está en mal estado. Presas, sobreexplotación, contaminación y crisis climática son sus principales amenazas, con la agroindustria como mayor agresora.
Memoria histórica
Marc Solanes “Mi bisabuela luchó en el frente y fue considerada una mala madre, pero lo hizo por sus hijas”
En ‘Las niñas de Elna’ (Pollen, 2024) el periodista reconstruye la historia de las mujeres de su familia resolviendo enigmas para resignificar la imagen de la mujer en la historia.
Euskal Herria
Korrika Correr a favor del euskera cruzando fronteras
La Korrika es el mayor evento de Euskal Herria. En la última edición de esta carrera de más de 2.500 kilómetros ha participado un tercio de la población vasca.