Personas refugiadas
Refuxiados, benvidos?

O ‘boom dos refuxiados’ encheu páxinas e mobilizou á cidadanía. Polo contrario, a acollida das persoas solicitantes de asilo e protección internacional case non trascende. Remata o programa para algunhas das persoas acollidas en Galiza e xorden críticas e dúbidas sobre a eficiencia do sistema. Galiza ía ser o refuxio destas persoas, non o comezo de máis incertezas.

Todas podemos ser refuxiadas
"Refuxiado": palabra do ano 2015, escollida pola Real Academia Galega. Imaxe: CIG.

Longas viaxes dende distintos puntos do globo que teñen como destino común Europa. Persoas refuxiadas aos ollos da prensa, aínda que no 2016 tan só o 3,5% obtivo o estatus de refuxiado. “Necesito tempo para aprender e atopar traballo. Quero apoio, non que me deixen só na metade do camiño como fixeron en Siria”, relata Ghassan, usuario do programa de acollida xestionado pola Cruz Vermella que, un ano e medio despois de chegar a Sarria e tras finalizar as axudas establecidas, teme que el e a súa familia queden na rúa.

A ACOLLIDA

O programa depende do Estado e é executado por ONGD. Ten tres fases de seis meses cada unha nas que as persoas van tendo máis autonomía. “Nun ano e medio deben acadar unha integración suficiente para valerse por si mesmos. Aínda que os fondos sempre son insuficientes, co que hai pódese cumprir o programa”, comenta Juan Redondo, coordinador autonómico da Cruz Vermella. Fadila Chami, da asociación SAWT a favor dos refuxiados sirios en Galiza, afirma: “O sistema non funciona. En ocasións tivemos que pedir cartos a xente e a asociacións para pagar o alugueiro”. 

O sistema non funciona. En ocasións tivemos que pedir cartos a xente e a asociacións para pagar o alugueiro.

Cristina Darriba, técnica da Cruz Vermella Valdeorras, comenta que un dos problemas do programa é a falta de información: “Dinlles o sitio para o que van ir e as normas xerais. Ao chegar ao lugar descobren se é un sitio pequeno ou grande ou se teñen que compartir casa.” Fadila Chami concorda no referente á desinformación. “Sabemos o que inclúe o programa polos casos que imos vendo. Non dan información”. Ghassan é xastre pero non dá atopado traballo. Un dos problemas é o idioma: “un ano e medio non é suficiente”, di Ghassan. Aínda que o programa de acollida inclúe clases de español, segundo Chami, en Sarria “non era xente capacitada a que impartía as clases. Ás veces son voluntarios que non teñen coñecementos suficientes de docencia”. Cruz Vermella confirma que nalgúns casos as persoas formadoras son voluntarias pero reciben algún tipo de formación.

Na primeira fase as organizacións proporcionan a vivenda. Na segunda son as propias persoas as que teñen que buscar casa. “Hai problemas para conseguir vivenda a algunhas nacionalidades”, conta Redondo. Non obstante, tanto as propias solicitantes de asilo como membros de ONGD aseguran que á marxe do caso dos alugueiros, a cidadanía galega recibiu moi ben aos seus novos veciños e veciñas. “Temos moi bos amigos que nos axudan”, narra Marwa, muller de Ghassan.

queixas pola falta de autonomía dentro do programa

Durante o programa de acollida, Cruz Vermella e Accem —entidades que xestionan o programa en Galiza—dotan aos usuarios dunha certa cantidade económica para facer a compra. Redondo afirma que a única limitación é o consumo de alcohol mentres que Fadila Chami asegura coñecer casos nos que se prohibiu mercar produtos como chocolate ou Coca-Cola. Ante isto, o coordinador da Cruz Vermella argumenta que “ás veces recoméndanse certos alimentos para promover unha vida saudable pero non é unha prohibición”. O mesmo dilema teñen na Coruña, onde fontes que prefiren manter o anonimato falan destas restricións, ao que Daniel Bóveda, técnico de Accem responde: “É unha cuestión que me doe. Non hai prohibicións. Pode haber certa moderación, pero mércase chocolate”.

Coa finalización do programa á familia de Sarria non só se lle remata a axuda do alugueiro, senón tamén a da alimentación. “Falamos co concelleiro de Servizos Sociais e dixo que este mes podían acudir a Cáritas ou ao comedor económico”. A familia agarda que algún concello lle conceda unha axuda de emerxencia para poder ter unha vida digna.

Segundo Juan Redondo, as organizacións e o Ministerio de Empleo y Seguridad Social están constantemente en contacto para mellorar o programa, ao igual que entre asociacións e solicitantes. Aínda así, na Cruz Vermella non hai ningún cuestionario de avaliación. Polo contrario, dende Accem afirman que contan cunha folla de valoración, aínda que fontes anónimas dentro do programa din non ter coñecemento da súa existencia.

moitas deficiencias do procedemento de asilo

“Moitos dos problemas son estruturais. Non ocorren só coas persoas refuxiadas”, afirma Bóveda poñendo como exemplos os problemas para acceder á Renda de Inclusión Social de Galicia (Risga), o colapso nos servizos de saúde ou o acceso ao mercado laboral. Bóveda comenta tamén que “o procedemento de asilo está saturado”. Confírmano os datos de Eurostat: 20.000 solicitudes pendentes nos caixóns no Estado. Este feito xa foi denunciado en 2016 no estudo “El Asilo en España” do Defensor del Pueblo: “o funcionamento da Oficina de Asilo e Refuxio (OAR) presenta carencias que afectan á tramitación dos expedientes e inciden na calidade do procedemento”.

Moitas persoas desisten de facer a solicitude e prefiren ir pola vía do arraigo social. Son persoas que están fuxindo e poderían ter dereito a asilo.

Patxi Hurtado, da Coordinadora Galega de ONGD, vai máis alá: “Moitas persoas desisten de facer a solicitude e prefiren ir pola vía do arraigo social, que en España é regularizarse despois de tres anos no país. Son persoas que están fuxindo e poderían ter dereito a asilo”. No estudo do Defensor del Pueblo denunciábanse outros problemas do procedemento, como a “inexistencia dun enfoque de xénero”, a necesidade de mellorar a formación do persoal que traballa con menores ou a mala comunicación entre órganos administrativos do Estado. Neste sentido, a Rede Galega en apoio ás persoas refuxiadas esixe “ampliar e axilizar o sistema de asilo para as persoas que xa están no Estado español e Galicia mediante o reforzo da OAR do Ministerio do Interior e de persoal debidamente formado nas oficinas de Estranxeiría”.

Hai persoas que poden ter unha mellor nunha aldea. Por que non? Falan de refuxiados pero non hai refuxiados opinando

Ante estes problemas, segundo a activista Leticia Santaballa, comezan a crearse iniciativas populares de axuda aos solicitantes de asilo. Algunhas propoñen solucións en áreas rurais. Darriba, técnica da Cruz Vermella, asegura que a inclusión neste contexto “ten beneficios importantes. Notamos que nas aldeas pequenas, como en Vilamartín, coñécese todo o mundo e hai apoio mutuo e solidariedade”. Ahmad Matar, sirio fóra do programa, cre que “hai persoas que poden ter unha vida mellor nunha aldea. Por que non? Falan de refuxiados pero non hai refuxiados opinando”.

MIGRACIÓNS FORZOSAS: UN PROBLEMA DO SUR CAUSADO POLO NORTE

Hai 70 millóns de desprazados forzosos por distintas causas, como persecución por motivos de xénero ou por cambio climático. Bóveda quere deixar claro que as persoas refuxiadas “non só son sirias e por motivos de guerra”. Patxi Hurtado reforza a responsabilidade dos países do norte e sinala outro tipo de migracións forzosas: “Hai persoas que foron pescadores sempre e agora non poden porque hai multinacionais que explotan caladoiros e son forzadas a deixar o seu medio de vida”.

Durante a crise, a inversión pública en materia de cooperación viuse reducida drasticamente.

Hurtado fai fincapé na necesidade de “traballar tamén nas causas orixinais”, en especial a pobreza. Malia non cumprir as demandas das ONGD, Alberto Núñez Feijóo fixo un chamamento ás persoas refuxiadas venezolanas dispoñéndose a darlles acollida en Galiza: “Intentamos axudar a todos os venezolanos que están perseguidos por razóns ideolóxicas que poidan vir a Galicia a vivir e instalarse”, dixo o Presidente da Xunta. Con todo, a maioría de solicitudes de asilo que proveñen deste país reciben unha resposta negativa. Ademais, durante unha visita a Israel o pasado xaneiro, os populares cualificárono como “o único país democrático da súa contorna”, aínda sendo máis de cinco millóns os palestinos expulsados das súas terras polo Estado de Israel.

Para a Coordinadora Galega un dos problemas principais son os baixos fondos destinados á cooperación: “Durante a crise, a inversión pública en materia de cooperación viuse reducida drasticamente. No orzamento da Xunta aínda estamos a niveis máis baixos que antes da crise”. Na súa opinión, a pesar de que as entidades públicas teñen que ter un papel importante, é tamén responsabilidade de toda a cidadanía “loitar por unha sociedade máis xusta”.

Informar de un error
Es necesario tener cuenta y acceder a ella para poder hacer envíos. Regístrate. Entra en tu cuenta.

Relacionadas

República del Sudán
Sudán Darfur: crisis humanitaria y crímenes de lesa humanidad, según el Tribunal Penal Internacional
La fiscal adjunta del Tribunal Penal Internacional (TPI) en La Haya, Nazhat Shameem Khan, ha advertido de que se están produciendo crímenes de lesa humanidad en Sudán.
Personas refugiadas
Asilo y refugio El asilo crece en España hasta el 18,5% pero se queda muy lejos del 46,5% de la media europea
A pesar de que aún no se conoce ningún borrador por parte del gobierno español, CEAR considera que una nueva Ley de Asilo apegada a los derechos de la movilidad podría posicionar a España al frente de la Europa de los valores y derechos.
El Salto Radio
El Salto Radio Convivencia de Berrocal II: Comunidad de acogida
Volvemos a la Convivencia Rural de Berrocal y, esta semana nos detenemos en la historia de dos familias, una palestina y otra israelí, que nos muestran que la convivencia es posible. Además, tecnosuelos y música. Creemos que merece la pena escuchar.
#11719
23/3/2018 23:35

Imprescindible reportaxe!

7
3
Gobierno de coalición
Gobierno de coalición Sánchez resiste, los aliados se ilusionan y Feijóo se llena de barro
Se apaga el ciclo político antes del receso de verano con un líder del PSOE que ve la luz al final del túnel, a pesar del desplome en las encuestas.
Barcelona
Chatarreros El reciclaje invisible: la relación entre la chatarra y la ciudad de Barcelona
La red de reciclaje en Barcelona es de una complejidad casi hermética, más aún si hablamos de los recicladores informales, más conocidos como chatarreros. Salimos a la calle a entender una economía sumergida que está a la vista de todos.
Pesca
Pesca ¿Sostenible para quién? Detrás de las bambalinas del acuerdo de pesca sostenible entre la UE y Madagascar
Gracias a un acuerdo pesquero con la Unión Europea, en 2023 Madagascar autorizó el acceso a sus aguas territoriales a 65 barcos europeos. Aunque el acuerdo promueve una pesca “sostenible”, las técnicas empleadas agravan la crisis ecológica.
Salud mental
Salud mental Familia y escuela son los principales factores de protección para la salud mental de adolescentes LGTBI+
Las personas con una orientación sexual divergente con la heterosexualidad muestran mayor grado de depresión e ideación suicida que las heterosexuales. Los vínculos son clave para mitigar los riesgos, según un estudio.
Medios de comunicación
Medios de comunicación El futuro del periodismo no lo está escribiendo una máquina
El periodista Pablo Mancini, estratega dentro de The Washington Post, defiende una profesión aquejada de múltiples problemas. El primero, y más crucial, la deserción de miles de personas que ya no quieren estar informadas.
Entrevista La Poderío
Andalucía Virginia Piña: “Con la Guerra Civil y su posguerra intentaron aniquilar nuestra conciencia”
Quien tiene el poder, tiene los recursos, y quien tiene los recursos también tiene la palabra. Virginia Piña (Jaén, 1988) la lleva tomando en los últimos seis años, dándole forma para hablar de figuras clave en la historia de las mujeres en Andalucía
Partidos políticos
Partidos políticos La extrema derecha se dispara en un CIS en el que el PSOE acusa el golpe del Caso Koldo
El barómetro mensual señala un empate virtual entre PSOE y Partido Popular y anticipa un crecimiento de Vox. El CIS no pregunta por el caso Koldo, pero éste se hace notar en el resultado.

Últimas

Justicia
Juana rivas La defensa de Juana Rivas pide a España escuchar al menor ante la contradicción de la justicia italiana
La defensa de Juana Rivas alerta sobre una “grave contradicción” en el proceso judicial italiano y pide a los tribunales españoles que escuchen al hijo menor para evitar contravenir los principios fundamentales de protección a la infancia.
València
València Huelga de celo en el Consorcio de Bomberos de València en plena campaña de incendios
La plantilla denuncia sobrecarga, falta de efectivos y abandono institucional, mientras la Diputación oculta el conflicto y prioriza su relato de normalidad.
Genocidio
Genocidio Israel asesina a diez niños que esperaban suplementos nutricionales en un hospital
La Unión Europea sigue evitando la imposición de sanciones al régimen de Tel Aviv. Estados Unidos anuncia sanciones contra la relatora de la ONU que ha denunciado el lucro de las empresas colaboradoras de Israel.
Fronteras
Fronteras europeas Un año más, la Caravana Abriendo Fronteras denuncia las políticas antimigratorias de Europa
Desde Baiona y Girona saldrán los grupos que recorrerán puntos críticos de fronteras europeas como Irún, Calais, Dunkerque y Toulouse donde se encontrarán con otros colectivos para movilizar la solidaridad con las personas migrantes.
Más noticias
Migración
Migraciones Entre la incertidumbre y la esperanza
El aumento de las muertes en el último año está relacionado con las condiciones cada vez más peligrosas con que se encuentran las personas para llegar a Reino Unido.
Opinión
Opinión Del malismo al imbecilismo
Los patanes en traje con poder que infestan nuestro ecosistema como moscas plastas, son el reflejo de un régimen que busca la imbecilidad masiva.

Recomendadas

Laboral
Laboral Jornadas de 50 horas semanales haciendo tareas de categoría superior: así se trabaja en hostelería
Es uno de los sectores con más sanciones e intervenciones de la Inspección de Trabajo, con más de 12.000 trabajadores extranjeros aflorados en las intervenciones y que cuenta con el 21% de las sanciones emitidas por este organismo.
Derechos Humanos
Flotilla de la Libertad Yanis Mhamdi: “Israel es el Estado que mata más periodistas en todo el mundo”
Este periodista de Blast fue uno de los integrantes de la Flotilla de la Libertad. En esta entrevista cuenta cómo transcurrieron las horas en las que este grupo de defensores de derechos humanos estuvieron bajo detención ilegal en Israel.
Genocidio
Genocidio La segunda consultora más importante del mundo es señalada por su papel en el despiece de Gaza
Boston Consulting Group está considerada una de las “big three” del sector. Ahora, una serie de informaciones señalan cómo ha estado detrás de la fundación antiUnrwa encargada de la distribución de ayuda y de los planes de expansión en la costa.
Unión Europea
Unión Europea La sociedad del miedo al declive
La angustia ante el futuro acompaña a las sociedades europeas desde hace tiempo y precede a la Unión Europea. Se manifiesta con mayor claridad en los períodos de declive económico y las turbulencias políticas y sociales que los acompañan.