O prelo
Un fanzine con ISBN

A primeira páxina do meu exemplar de Fago o que podo non se diferencia moito das demais. Na ilustración, tres persoas (unha das cales se parece moito a min) abrazadas. No texto, “Desfruten este fanzine con ISBN. Afra Torrado”. O feito de que un debuxo apresurado teña a mesma calidade que as viñetas da obra, e o feito de que estas conserven a frescura do garabato corroboran as palabras da autora: isto é un fanzine con ISBN. Non en balde a traxectoria de Afra está ligada ao terreo da autoedición. Edita (xunto con Pablo Rodríguez) no selo Leite Edicións, onde publicou poemarios, cómics, manuais e libros de pasatempos.

En Fago o que podo, Torrado recopila traballos de toda a súa andaina na banda deseñada, desde o ano 2018 ata hoxe, encaixados mediante pequenas reflexións sobre a creación do propio libro. As conversas de Afra cunha figura negra identificada coma a síndrome da impostora guíannos pola obra nun traballo de reflexión, autoesixencia e autocrítica, como se asistísemos ao momento en que a autora revisou e seleccionou cada fragmento. Na maior parte do cómic, a autora é a protagonista.

Hai unha palabra á que lle teño especial manía e que estou segura de que se vai empregar para describir Fago o que podo: “xeracional”. Digo que lle teño manía porque se emprega case sempre ingnorando as diferenzas de clase ou xénero (entre outras), que son moito máis definitorias que o feito de que e autore dunha obra naza dez anos antes ou despois. En todo caso, o libro de Torrado está artellado en torno á experiencia persoal, polo que nos mostra a vida cotiá dunha persoa da súa idade, do seu xénero e da súa clase. É Afra buscando a vida. Non hai máis.

Atopamos desemprego, entrevistas de traballo e unha cita dos Smiths (“I was looking for a job and then I found a job / and Heaven knows I’m miserable now”) como resumo do paso da protagonista polo mundo laboral. Atopamos escenas que reflicten de que maneira a autopercepción inflúe nas relacións sexo-afectivas. Atopamos reflexións sobre o propio corpo. O estilo, coa acción repartida en breves episodios, recorda en ocasións ao xénero das tiras cómicas, de forma que moitas viñetas poderían funcionar como obras independentes.

En Fago o que podo albiscamos as profundidades (ou vémolas explicitamente) de corpo e mente arroupadas polo ton lixeiro, o humor e a tenrura dedicada a un traballo ben feito. Todo isto está presente tamén noutras historietas que se recollen no volume, coma as da Señora Barbuda. Nelas, unha rapaza chamada Señora e apelidada Barbuda experimenta o crecemento repentino da peluxe facial, e podemos ver os efectos que isto ten nas súas relacións e na súa vida cotiá.

A primeira incursión de Afra Torrado na publicación tradicional é un resumo perfecto da súa carreira: un palleiro de cores pastel e chistes malos (leche tibia/leche de peroné?) que agocha unhas cantas agullas escuras e lúcidas, igual que a vida cotiá contén momentos en que agroman as dúbidas máis esenciais. Editada con cariño e bo gusto por Rodolfo e Priscila, Fago o que podo é unha lectura agradable, e a porta perfecta para quen non coñeza a obra de Torrado e queira entrar no mundo desta autora xa imprescindible tanto no terreo da banda deseñada coma no da poesía.