Investigación
“Que o investimento en investigación en Galicia chegue á media europea custaría o mesmo que 29 quilómetros de AVE”

Paula Cerezo Álvarez, vicepresidenta de Investigal, avisa de que “se Galiza quere medrar, cun investimento do 0,94 % do PIB en investigación e desenvolvemento é dificil conseguilo”.

Investigal_mala
Encontro de Investigal en febreiro deste ano. Cedida.
13 jul 2020 15:00

O 29 de febreiro de 2020 constituíuse InvestiGal - Rede Galega pola Investigación. Neste tempo, conseguiu superar os 200 asociados, manter reunións cos principais partidos políticos galegos e facer valer a súa voz nas redes sociais e en medios xornalísticos. A súa finalidadade: dar resposta aos problemas transversais a todo o sector da investigación en Galiza. Porque a asociación está aberta a investigadores de todas as escalas e categorías e de todas as ramas de coñecemento, pero tamén a perfís técnicos e xestores de investigación.

Sobre InvestiGal e os retos para a investigación en Galiza falamos con Paula Cerezo Álvarez, vicepresidenta da asociación, técnico superior de Xestión de Investigación na Fundación Biomédica Galicia Sur. A entrevista realizouse o xoves 9 de xullo, a tres días das eleccións galegas.

Que balance fan destes primeiros meses de vida de InvestiGal? Que se conseguiu e que teñen pendente por facer?
O positivo son as máis de 200 persoas adscritas á asociación e o seguimento que estamos a ter en Twitter, con máis de 1.200 seguidores xa. Notamos tamén que non só a comunidade investigadora, tamén os políticos, entenderon a importancia desta nova plataforma. De feito, tivemos reunións con partidos durante a campaña e algúns achegáronse a nós previamente para preguntarnos cales son as nosas reivindicacións. Mais queda aínda todo por facer. Si nos gustaría que o que se puxo nos programas dos principais partidos sobre investigación se poña de verdade en marcha e que se conte con nós como expertos para axudar a desenvolver políticas sobre investigación.

Cal é a razón fundamental pola que se creou InvestiGal?
Diferentes asociacións e grupos locais entenderon que era necesario ter unha asociación máis plural e máis grande para ter unha voz que se escoitase. É dicir, integrar persoal investigador, xestores e técnicos, e non só en nome dunha universidade ou dun centro científico concreto, senón integrados todos nunha soa plataforma a nivel autonómico.

Unha das demandas de InvestiGal é un aumento notable do investimento en I+D+i en Galiza en relación ao PIB. En que situación está Galiza no marco español e europeo?
Galiza ocupa o oitavo posto en España na porcentaxe do PIB dedicado a I+D+i, cun 0,94 %, cando a media estatal está no 1,24 %. Entendemos que se Galiza quere facer crecer a súa economía e medrar como sociedade, cun investimento do 0,94 % en I+D+i é dificil conseguilo. Entendemos que como mínimo deberiamos acadar a media española, e aínda mellor a europea, do 2,11 %, aínda que o ideal sería chegar ao obxectivo do 3 % do PIB establecido dende a Unión Europea para o investimento en investigación.

O ideal sería chegar ao obxectivo do 3 % do PIB establecido dende a Unión Europea para o investimento en investigación

Para entender a nosa proposta, fixemos un vídeo sobre a importancia de apostar pola investigación, no que mostramos de xeito gráfico a que equivale chegar polo menos á media española ou europea. Así, por exemplo, aumentar o investimento en investigación até o 1,24 % do PIB galego suporía 188 millóns de euros máis ao ano, que é o que custan 17 quilómetros de autoestrada; ou chegar á media europea equivalería a uns 734 millóns de euros ao ano, que é o que custan uns 29 quilómetros de AVE. Polo tanto, e como dicimos no vídeo, non é tanto o que pedimos ao facer esas comparacións. Entendemos que se a sociedade galega quere evolucionar e saír adiante, sobre todo nestes tempos tan duros que estamos a vivir, cunha crise sanitaria e económica moi grave, un dos piares da recuperación ten que ser a investigación e o desenvolvemento.

Outra das súas demandas é a posibilidade dunha carreira investigadora “digna”, coa contratación e estabilización de profesionais. Cal é a situación laboral dos investigadores en Galiza?
Si, esa é unha das principais demandas de InvestGal, que se defina unha carreira investigadora, xa que a figura de investigador, tanto nas universidades como na investigación sanitaria, non existe como tal. Nas universidades teñen que combinar a investigación coa docencia, que resta moito tempo e dedicación; e na sanidade, o persoal contratado polas fundacións biomédicas está totalmente en precario, con contratos inestables… A figura de investigador dentro do Sergas non existe.

Cando falan da precariedade dos investigadores, a que se refiren en concreto?
Referímonos a salarios que ou non creceron desde hai anos ou que o fixeron moi pouco, e que seguen moi por debaixo dos salarios doutros países e doutros sectores. Pero sobre todo, a precariedade que denunciamos é a situación de inestabilidade que se prolonga desde o inicio da actividade investigadora até o final, ou case até o final da mesma.

En que situación están os investigadores galegos en comparación cos doutras autonomías?
Podemos poñer como exemplos Euskadi e Cataluña, para comparar. Alí si teñen programas para a retención e captación de talento e para a estabilización de investigadores sénior, algo que en Galiza non existe. Por exemplo, os investigadores asociados ao Sergas teñen contratos que deben ser avaliados bianual ou anualmente algúns deles.

A precariedade que denunciamos é a situación de inestabilidade que se prolonga desde o inicio da actividade investigadora até o final, ou case até o final da mesma

Precisamente, unha das súas demandas é a creación dunha Fundación Galega para a Investigación, semellante ás que existen en Euskadi e Cataluña…
Así é. O que demandamos é a creación dunha institución pública semellante ao Ikerbasque (Fundación Vasca para a Ciencia) e ICREA (Institución Catalá de Investigación e Estudos Avanzados), e que sexa a que xestione todo o persoal investigador de universidades e organismos públicos en Galicia.

E que din de investigación e ciencia os programas dos partidos políticos de Galiza?
A nosa sensación, en xeral é positiva, porque de súpeto apareceu a investigación nos programas dos principais partidos. Pero aínda que a lectura foi positiva, entendemos que son programas que haberá que desenvolver na práctica.

Algún partido destacou sobre os outros nas súas propostas?
O programa máis desenvolto con propostas para a investigación é o do BNG. A realidade é que falaron estreitamente con diferentes grupos e asociación de investigadores, e puidemos comprobar que tiñan xa unha visión bastante feitiña sobre os problemas e necesidades da investigación en Galiza. Pero tamén hai que destacar que todos os partidos, dos que contactamos, incluíron a idea dun pacto galego pola ciencia, ou pola investigación, algo que nós consideramos primordial para dar maior estabilidade á investigación, que non pode depender de que partido político goberne hoxe ou dentro de catro anos. Tamén celebramos que moitos partidos entenderon que o aumento do investimento en investigación é fundamental, e que queiran acadar a media española en relación ao PIB, ou mesmo superar a europea.

Unha cousa é a sensación da palabra escrita e outra a que causa unha conversa cara o cara. Con que partidos mantiveron reunións e con que sensacións saíron deses encontros?
Tivemos reunións co PP, PSdeG, BNG, Galiza en Común e Marea Galeguista. Eu non estiven en todas as reunións, estiven na que tivemos co BNG. O que observamos entre os que asistimos por InvestiGal é que, efectivamente, o BNG levaba moi traballadas a súa idea e propostas sobre investigación e sobre a problemática da súa xestión. No resto tamén vimos disposición a escoitarnos e o seu interese pola investigación.

E as sensacións co partido que gobernou durante os once últimos anos?
A situación é distinta, porque o PP non só se presentou como partido candidato a gobernar os próximos catro anos, tamén é o partido que gobernou Galiza os últimos once anos. Así que a pregunta é por que non fixo antes o que incluíu no programa electoral. En todo caso, vemos de forma positiva que quixesen escoitarnos ou que incluísen no seu programa o pacto pola ciencia.

Debería Galiza ter unha Consellería de Ciencia e Innovación liderada por un científico?
A verdade, é algo do que non falamos na asociación. Pero si é certo que algúns partidos teñen entre os seus propósitos crear esa consellería. E sería unha grandísima nova, ademais, que a liderase unha persoa ligada á investigación. Ninguén, agás algún negacionista, pon en dúbida que da crise causada pola pandemia da Covid-19 só se sairá da man da ciencia.

Neste contexto, os investigadores notaron unha maior atención dos medios, da política e da sociedade en xeral cara ao seu labor?
Esta pandemia axudou a poñer a investigación no foco mediático, político e social, e evidenciou todas as carencias, ademais de en sanidade, que hai en investigación. Púxose a investigación no debate público. Pero esperemos que isto non sexa a ‘burbulla’ da Covid-19, que non se esqueza logo a importancia de continuar apoiando a investigación, que non é un gasto, senón un investimento… Investir en investigación, máis tarde ou máis cedo, xera algo positivo para o conxunto da sociedade. Con iso hai que quedarse.

Atrévese cunha valoración do papel xogado pola investigación galega nesta pandemia?
Hai que recoñecer que é difícil que de Galiza saia unha solución definitiva para esta pandemia, porque non temos unha estrutura en viroloxía tan importante como para ser capaces de desenvolver unha vacina contra a Covid-19. Pero si podemos contribuír na procura ou mellora de tratamentos mentres non aparece a ansiada vacina. E tamén estamos colaborando no desenvolvemento de tests de diagnose da Covid-19.


Coronavirus
Freará a calor a transmisión e propagación do coronavirus?
Investigacións apuntan a que un aumento da temperatura reduce o número de contaxios; outras salientan a existencia dunha propagación de casos en países calorosos.

Informar de un error
Es necesario tener cuenta y acceder a ella para poder hacer envíos. Regístrate. Entra en tu cuenta.

Relacionadas

Entrevista La Poderío
Entrevista La Poderío “La inteligencia artificial es una herramienta fabulosa que nos va a dar grandes avances”
Estrella Utrera Montes es una física sevillana que desde el barrio de la Macarena forma a jóvenes y no tan jóvenes en nuevas tecnologías en un centro pionero llamado StarBótica.
Ciencia
Toxicidad, aditivos y negacionismo ¿Son tóxicos los pellets vertidos en Galiza?
¿Por qué la Xunta de Galiza, algunos medios de comunicación y divulgadores se equivocan al afirmar que el vertido en las costas gallegas no es tóxico?
Universidad
Universidad Unión frente a la precariedad: un nuevo pacto por la ciencia
¿Cuál es el origen del malestar que habita la carrera profesional de la ciencia y la investigación? ¿Qué podemos hacer para combatir la precariedad?
Genocidio
Ayman Qwaider “A la gente se le pide una cantidad excesiva de dinero para poder salir de este campo de exterminio de Gaza”
Profesor especializado en educación en emergencia y educación inclusiva, Ayman Qwaider vive en Australia. Desde allí, intenta ayudar a su familia a salir de Gaza, mientras denuncia la ocupación israelí y la complicidad de la comunidad internacional.
Ocupación israelí
Opinión Las palestinas también existen
La morbilidad femenina, el conjunto de enfermedades, factores de riesgo y motivos de consulta recurrentes en las mujeres que merecen una atención específica, tiene múltiples ejes de discriminación: no es lo mismo en Suecia que en Palestina.
Palestina
Palestina Viaje al fondo del horror
El fotoperiodista Javier Bauluz cubrió la primera Intifada, la primera gran rebelión del pueblo palestino desde la creación del estado israelí.
Economía
En primera persona Instrucciones por si encuentras muerta a tu suegra
Todo el que está en el mundillo sabe que el sector funerario vive casi un duopolio de facto y lo máximo que se está dispuesto a hacer es poner una multa de vez en cuando. Cuando alguien llama a una, ni se imagina al entramado que está llamando.
Educación pública
Iglesia Semana Santa: negocios, procesiones en colegios, inmatriculaciones y fervor
Más allá de la expresión cultural, la Semana Santa tiene una esfera económica que genera millones de euros y otra social que le sirve a la Iglesia Católica para legitimar sus privilegios dentro del Estado español.
Venga, circula
Venga, circula Un paso, luego otro
Llega un día en el que vemos con claridad algo que solíamos observar en los demás pero que nunca —prometíamos— nos sucedería a nosotros.
Sexualidad
Consultorio de sexualidad ¿Qué tengo si me diagnostican Síndrome de Ovario Poliquístico?
Afecta a entre un 7 y un 13% de las mujeres en edad reproductiva, y el 70% están sin diagnosticar. Pero, ¿qué es el SOP y como podemos apaciguar sus síntomas?

Últimas

Ocupación israelí
Palestina El Salto te ofrece una camiseta para apoyar económicamente a la UNRWA
No cesamos de buscar nuevas vías para visibilizar un mayoritario clamor social que pide un alto el fuego al que apenas se da cabida en el discurso mediático convencional. Todos los beneficios de esta campaña irán destinados a la UNRWA.
Maternidad
Maternidades Reaprender la espera
El tiempo de gestación es largo y va a un ritmo distinto al que acostumbras: el ritmo natural al que desarrolla una playa, un monte, un océano. Y no estamos ya habituados a darle la mano a la pausa.
Momus Operandi
Momus operandi Todo es una narración
Nos dicen que las mentiras son la única realidad. Que aprendamos a mentirnos, que nos engañemos, que no nos importa la salud, ni los derechos laborales, ni las violencias estructurales.
Derecho a la vivienda
Derecho a la vivienda La PAH València clama por el derecho a una vivienda digna: “¿Duermen tranquilos?”
Centenares de personas protestan frente al palacio de la Generalitat para exigir que se haga efectivo el derecho a la vivienda ante la insoportable alza de los precios.
Sidecar
Sidecar Crisis intratable en la República Democrática del Congo
Una y otra vez los actores externos han fracasado a la hora de contener la escalada de violencia en la República Democrática del Congo.
Más noticias
Accidentes laborales
Accidentes laborales Detenidos tres empresarios en Galicia tras la muerte de un migrante que trabajaba sin equipo de protección
El joven de 28 años, que estaba empleado con un contrato irregular, falleció el 26 de febrero tras precipitarse desde una carretilla elevadora sin la protección necesaria para esa labor.
Deportes
Rugby femenino +35 Las Milnoh Granada, un club de rugby femenino +35 creado y gestionado por mujeres
32 mujeres nacidas en mil novecientos y pico, federadas en un equipo que les ha dado un espacio propio, sentido de pertenencia, una tribu donde “yo soy porque somos”

Recomendadas

Argentina
Argentina Myriam Bregman: “El de Milei es un típico gobierno neoliberal con recetas ortodoxas clásicas”
Quien fuera candidata de la izquierda a la presidencia en las elecciones en las que Milei salió victorioso, evalúa las consecuencias del gobierno de La Libertad Avanza y las respuestas que están dando los distintos actores políticos.
Ríos
Radiografía fluvial de España La tierra que no amaba sus ríos
Los ríos ibéricos agonizan. Casi la mitad de las masas de agua está en mal estado. Presas, sobreexplotación, contaminación y crisis climática son sus principales amenazas, con la agroindustria como mayor agresora.
Memoria histórica
Marc Solanes “Mi bisabuela luchó en el frente y fue considerada una mala madre, pero lo hizo por sus hijas”
En ‘Las niñas de Elna’ (Pollen, 2024) el periodista reconstruye la historia de las mujeres de su familia resolviendo enigmas para resignificar la imagen de la mujer en la historia.
Euskal Herria
Korrika Correr a favor del euskera cruzando fronteras
La Korrika es el mayor evento de Euskal Herria. En la última edición de esta carrera de más de 2.500 kilómetros ha participado un tercio de la población vasca.