Feminismos
O feminismo, unha fenda no utópico

A xornada de 24 horas de folga supuxo un novo impulso a un movemento que nos últimos tempos está conseguindo artellar cada vez máis redes e alternativas locais, de impacto global de xeito transversal, que chegan cada vez a máis mulleres.

Manifestación feminista Vigo
Cabeceira da manifestación feminista da noite en Vigo Zelia García

Poderíase marcar un antes e un despois no percorrido histórico do movemento feminista no noso país e no estado a partir das multitudinarias mobilizacións que tiveron lugar o 8 de marzo, día sinalado xa en todos os calendarios con tinta morada. “Agora o feminismo noméase, cando antes era tabú. Si que creo que socialmente, fundamentalmente tras o traballo dos últimos anos, hai cada vez máis xente á que lle chegou a mensaxe”, afirma Paula Ríos, activista feminista incluída na Plataforma Feminista Galega. “Non somos nin catro tolas, nin temos problemas cos varóns, senón que simplemente estamos propoñendo un xeito diferente de organizar este mundo, e a sociedade”.

O 8 de marzo saímos, unha vez máis, á rúa con motivo dunha folga feminista que fose máis alá do que se identifica coma un simple paro laboral, pois a participación das mulleres é elemental en todas as esferas da vida. A folga cumpriu co seu propósito e vestiu o mundo de morado. As mulleres pararon coa intención de denunciar a precariedade dos traballos e dos espazos que protagonizan no cotián: o dos coidados, o consumo, a vida estudantil e o terreo laboral, facendo da xornada “o froito de pingas, esas pinguiñas que van caendo nas rochas e rematan por facer un furado”, sinala Paula Rios.

Aínda que é certo que existen moitas pólas, diferentes tipos de feminismo, que a nivel formal ou de contidos poden chegar a restar eficacia ao movemento e diversificar os obxectivos, no panorama actual non supoñen un problema á hora de realizar unha loita común, dende unha perspectiva feminista: “é lóxico que nas distintas visións que temos, cheguemos a diferentes visións do como, pois estamos a falar do mundo e da sociedade. Sabemos o que non queremos, pero estamos propoñendo que é o que queremos, polo que é lóxico que cadaquén vexamos diferentes posibilidades de como sería outro mundo. Estas visións compleméntanse se somos quen de dialogar entre nós. Non son excluíntes realmente”, afirma Paula.

A economía dos coidados no centro da axenda

A folga das mulleres tivo, pois, un único foco: a loita pola reflexión colectiva, facendo visíbeis as posibilidades existentes á hora de mudar a situación de opresión que aínda sufrimos. A folga de coidados foi unha das protagonistas do día, tendo como fin amosar o colapso do sistema económico cando falla o traballo non remunerado cotián que realizamos as mulleres. Un traballo que está invisibilizado e desvalorizado, como apunta o agumentario cara á folga feminista, e que pasa por non ter en conta as necesidades e proxectos vitais da muller.

Nesta liña, temos que salientar a polémica xurdida pola vontade de recoñecer as ocupacións domésticas equiparándoas cos traballos de coidados remunerados. “Aquí o que engade a economía, polo que se poderían diferenciar estes tipos de traballos, sería porque as amas de casa en si mesmas achegarían unhas tarefas maiormente relacionadas coa carga afectiva, implicándose deste xeito a nivel emocional. Non obstante, o mercado achegaría produtos máis profesionalizados. Estas serían as principais diferenzas economicamente falando, sendo un destes traballos menos substituíble polo outro.” Ainoa Míguez, estudosa de economía especializada en cuestións de xénero, apunta claras diferenzas na comparación; porén, destaca o papel fundamental dos coidados na economía: “o traballo doméstico e de coidados achega valor. Non se poderían realizar a maioría de actividades que permiten o funcionamento da economía se non se realizasen estes traballos que se ocupan de que os traballadores e traballadoras poidan estar en plenas facultades para desenvolver o seu papel no mercado laboral”.

Tomando como certo o valor social que engaden os traballos de coidados, o debate refórzase preguntándose se este valor debe darse de volta. Paula Ríos fai fincapé na importancia de recoñecer este esforzo feminino dun xeito non-monetizado: “eu persoalmente non creo que a remuneración sexa a solución, pois sería seguir mantendo ás mulleres no ámbito doméstico. O camiño sería compartir, que a sociedade asuma os coidados ademais de recoñecer a parte das mulleres que pasaron parte da súa vida facéndose cargo destes”.

Por outra banda, e dende a economía feminista “se quedamos no básico, chegamos á conclusión que para outorgar valor a unha actividade é preciso retribuír un salario. Pero non nos podemos deixar influenciar por todas as variables do mercado actual e do capitalismo, e hai que ver as medidas que tería afondando nese ámbito”, afirma Ainoa. “Fundamentalmente, na actualidade, o peso do traballo doméstico recae na muller. Si que é certo que existe un debate ao redor da actividade cada vez maior do home neste traballo, pero é un “axúdoche”, non tanto compartir a responsabilidade do que hai que facer na casa. Ao ser algo necesario para a vida, debería ser realizado por homes e por mulleres. Non debería existir a división sexual. Deste xeito, a remuneración do traballo doméstico a través de fondos estatais ou a través de parte do salario do home ou calquera outra persoa que traballe fóra do fogar, sería un incentivo para que as mulleres continuasen quedando na casa -estarían a recibir un salario por algo que xa realizaban sen cobrar, recluíndo aínda máis á muller ao ámbito privado-. Polo que a loita pola liberación da muller, tamén ten que comezar na propia casa.

Gráfica división do traballo
FONTE: INE

O mundo laboral parou, mais non só coas folgas das mulleres traballadoras, senón tamén a través da desaparición dos ingresos acadados grazas ás súas compras, pois tamén era unha folga de consumo. Con esta medida procuraron impulsar a construción de estratexias de consumo alternativas, que respectasen os dereitos e a vida da muller.

No que se refire á resposta política, Paula Ríos explica unha profunda falta de confianza cara ao movemento feminista: “tanto sindicatos como partidos, non tiñan clara a capacidade que tiñamos de convocatoria, nin sequera nós eramos conscientes”. Porén, xa son moitas as forzas políticas, de toda índole e vertente, que botan man do feminismo como arma electoral, ante a crecente concienciación e denuncia de desigualdades como a fenda salarial que no noso país roza as cifras do 30%.

Pode o feminismo ocuparse das opresións específicas?

Por outra banda, durante as mobilizacións do 8 de marzo, houbo consignas cualificadas de transfóbicas por unha parte do movemento feminista, especialmente aquelas que empregaban os xenitais femininos como símbolo da reafirmación e o empoderamento da muller. Non obstante, Alberto Hernández Platero, dende Ultreia, explícanos que “a maioría das activistas trans de Galicia teñen claro, que por dicir “a nosa cona" ou “na miña cona non manda ninguén" non se está caendo en comentarios transfóbicos, máxime porque o dereito a visibilizar a existencia dese órgano sexual sempre foi unha cuestión espiñosa, polo tabú que supón, xa que é algo que moitas feministas tratan de reivindicar. O importante é non confundir nin pisar reivindicacións”.

A suma ou unión de forzas continúa a ser un camiño defendido polos diferentes sectores do movemento feminista na súa gran maioría. “É necesaria a interseccionalidade de loitas, cunha unión clara entre feminismo e dereitos LGTBI, poñendo unha axenda común que, se se cumpre, une a todas as persoas”, afirma Alberto. A pesar disto, a visibilización dos colectivos LGTBI non foi abafante ao priorizar a converxencia co movemento feminista en xeral fronte ás siglas. Este feito, dende a asociación LGTBI, considérase como algo “moi positivo”, aínda que pola outra banda “quizais puido non visibilizar completamente a presenza do colectivo”.

En definitiva, o movemento feminista recuperou forzas coa asistencia histórica e o exemplo de organización das que fomos testemuñas unha vez máis. Isto pode supoñer un impulso na loita contra a opresión da muller en todos os ámbitos da vida social, unha concienciación das amas de casa, das traballadoras dos demais sectores feminizados, e daquelas mulleres que reciben un salario inferior en relación aos seus compañeiros homes polo mesmo emprego. Pero a concienciación non cambia o sistema, senón as relacións sociais a nivel global e sistémico. Se o feminismo, ou calquera movemento que loite contra a opresión da muller, queda estancado, a liberación feminina semellará outra vez unha mera utopía. Non obstante, os ventos semellan favorables, e a muller como suxeito consciente da opresión patriarcal estase a facer cada día máis evidente e máis popular.

Informar de un error
Es necesario tener cuenta y acceder a ella para poder hacer envíos. Regístrate. Entra en tu cuenta.

Relacionadas

En el margen
En el margen Aisetou Kajakeh: “Nosotras no estamos rompiendo techos de cristal, sino sorteando muros”
Esta socióloga española asegura que las asociaciones gambianas en España mantienen un vínculo directo con el lugar de origen, lo que hace que nunca pierdan la conexión con las raíces.
Opinión
Opinión Feminismo de clase y lucha por la hegemonía cultural
Muchos espacios feministas suelen incorporar códigos simbólicos y culturales burgueses que deslegitiman a los de la clase obrera. Aparte de las condiciones materiales, es necesario abordar la hegemonía cultural que estructura esta exclusión.
Río Arriba
Río Arriba Yayo Herrero: “El holocausto nazi no es una excepcionalidad en la historia de Europa, es un modus operandi”
Nueva entrevista de Río Arriba en formato podcast y vídeo en el que hablamos de ecofeminismo, transiciones ecosociales justas, decrecimiento, colapso, poner la vida en el centro y mucho más.
#14499
21/4/2018 18:03

pavo, cállate!

0
0
#14409
20/4/2018 12:56

Boa conclucisón do texto. A igualdade nunca se acadará reformando o sistema capitalista.

1
0
Extrema derecha
Extrema derecha Estados Unidos declara la guerra contra los pobres con la ley “grande y bella” de Trump
VV.AA.
La norma presupuestaria, que contempla más de un centenar de disposiciones, convierte a ICE en el cuerpo de seguridad del Estado más financiado y es un cheque en blanco para las grandes contaminantes.
Comunidad de Madrid
Comunidad de Madrid Una “victoria moral” da alas a la Plataforma STOP Planta de Biogás en Colmenar y Tres Cantos
La aprobación en el último pleno de una moción para revertir la declaración de utilidad pública del proyecto infunde ánimos a la plataforma, que ya ha denunciado el procedimiento ante los tribunales.

Últimas

Palestina
Palestina Albanese presenta su informe ante la ONU: “Gaza es el escenario de un crimen”
El Consejo de Derechos Humanos atiende al reporte sobre el lucro de empresas y bancos en el actual genocidio de Gaza. The Guardian califica de “posible crimen de guerra” el ataque contra una cafetería en la que murieron 39 personas.
Opinión
Opinión Sirat y las zonas temporalmente autónomas
En la película de Olivier Laxe prevalece el relato sobre la deserción del mundo que una mirada a la propia creación de la comunidad que surge en torno a las raves.
Política
Política Feijóo radicaliza al Partido Popular en medio del terremoto Cerdán con la vista puesta en las elecciones
Miguel Tellado será el nuevo secretario general del partido. Un movimiento con el que Feijóo consigue el control casi absoluto del PP y le come espacio del discurso ultra a Vox, pero que lo aleja de eventuales pactos con PNV y Junts.
Galicia
Galicia Galicia elige el rumbo de la lucha contra Altri en las elecciones a la directiva de la plataforma Ulloa Viva
Vecinos y vecinas de la comarca más afectada presentan dos listas separadas tras no llegar a una propuesta de consenso. Por un lado concurre una candidatura continuista y, por el otro, una alternativa que se acerca más al nacionalismo institucional.
Madrid
Madrid Vecinas de Tribulete 7 presentan demanda colectiva por acoso inmobiliario contra Elix Rental Housing
Es la primera demanda colectiva que se presenta en España contra una socimi. El inquilinato quiere conservar sus hogares e impedir que se desarrolle el plan de pisos turísticos que pretende el propietario.
Más noticias
Comunidad de Madrid
Sanidad Pública Cae el techo de la entrada principal del Hospital Isabel Zendal
El hospital de pandemias, inaugurado por Isabel Díaz Ayuso en 2020 y que generó unos sobrecostes del triple de lo presupuestado en su construcción, ha visto cómo se desplomaba el techo de entrada.
El Salto Radio
EL SALTO RADIO Podcast familiar Caleidoscopio, episodio 26: Y... ¡Acción! (Segunda parte)
Los pequeños colaboradores y colaboradoras nos cuentan cómo sería su película ideal, cuánto creen que tardarían en grabarla... y cómo imaginan que sería su estreno.
Tribuna
Regadíos Regar con un agua que no tenemos ni tendremos
Se encona la lucha por el control de un agua de la que somos deficitarios, exponiendo amplios territorios a la desertificación y el abandono.

Recomendadas

En el margen
En el margen Aisetou Kajakeh: “Nosotras no estamos rompiendo techos de cristal, sino sorteando muros”
Esta socióloga española asegura que las asociaciones gambianas en España mantienen un vínculo directo con el lugar de origen, lo que hace que nunca pierdan la conexión con las raíces.
Salud mental
Laura Martín López-Andrade “La psiquiatría es una profesión potencialmente muy peligrosa”
La psiquiatra granadina defiende desde Málaga otro tipo de psiquiatría que huye de los diagnósticos y de la jerarquía y cambia la palabra tratamiento por acompañamiento.
Alquiler
Racismo y alquileres Siete de cada diez migrantes se ve en la necesidad de vivir de alquiler frente al 14% de los hogares españoles
“El precio del prejuicio” es el título del más reciente estudio del Instituto de Investigación Urbana de Barcelona, IDRA, en el que disecciona la relación entre las personas migrantes y su acceso a la vivienda.