Especulación urbanística
A axenda urbanística local precipita os desaloxos no asentamento da Pasaxe (I)

Parte 1: A desaparición do asentamento precario da Pasaxe na cidade da Coruña é unha realidade anunciada desde o ano 2004, cando se notificou ás familias residentes a demolición das naves en ruína das antigas instalacións da Conserveira Celta e Jabones La Toja. O proceso comezado en 2016 coa anterior corporación municipal que tentou rachar o modelo vazquista, baixo o denominado Plan de Hábitat Digno (PaHD), acelérase e os axentes públicos están a facer presión ás familias que, pola súa banda, só reclaman ser escoitadas para acadar unha solución acordada e non continuar con vellas dinámicas.

A Pasaxe 1
Vista do asentamento da Pasaxe antes do inicio da pandemia polo COVID-19. Cristina Botana

Moitas das persoas que viven na Pasaxe levan desde o comezo do proceso solicitando que se teña en conta a súa realidade laboral á hora de acordar unha alternativa de vivenda, así o defende un dos veciños: “somos xente produtiva que quere seguir séndoo, non queremos depender de axudas, queremos poder traballar”. O que máis lles preocupa é que se trate o desaloxo sen ter en conta que cada caso ten unhas circunstancias diferentes. Esta é unha historia polo dereito á vivenda axeitada e a ser escoitadas, que xa ven de lonxe.

O pasado 23 de xullo produciuse a última operación de derrubamento ordenado polo actual goberno socialista e executado coa presenza de ata 12 axentes da policía local. Neste proceso foron derrubadas 4 infravivendas e, a diferenza do acontecido na anterior acción municipal do 19 de febreiro, non houbo incidentes. Naquel momento derrubáronse dúas vivendas de familias adheridas ao Plan de Acceso a Hábitat Digno (PaHD). O conflito xurdiu cando se procedeu o derrubamento doutras dúas vivendas nas que as propietarias non foran notificadas e onde gardaban útiles persoais. As protestas da veciñanza foron repelidas con violencia por ata 20 axentes policiais con equipamento antidisturbios. A acción policial deixou ata 6 persoas residentes con feridas leves. Un dos traballadores do taller D-3, situado nesta mesma área, denunciaba a actuación policial: “Esta última redada foi unha vergoña. Estanos enganando, levo aquí desde o 91 e nunca tiven un problema, son os mellores veciños que puiden ter. O concello está defendendo os intereses de alguén, pero non da xente.”

Tras esta actuación no mes de febreiro, algunhas familias buscaron a asesoría dos avogados Antonio Vázquez e Hugo Pastoriza, colaboradores habituais do colectivo Stop Desafiuzamentos da Coruña e coñecedores da situación desta veciñanza. Segundo éstes “o derrubamento de dúas das catro vivendas non foi legal, a familia propietaria non tiña acordado ningún proceso de realoxamento nin se lle tiña notificado por vía algunha que se procedería ao derrubamento. A administración está a bordear a legalidade sabendo que normalmente non se vai a interpor unha denuncia ao respecto” contaba Antonio Vázquez a este medio nos días seguintes.

A queixa que máis se escoita entre a poboación é que se trate o desaloxo sen ter en conta que cada caso ten unhas circunstancias diferentes

A poboación da Pasaxe sabe que non pode contar cun sistema que os ten excluídos dende sempre, aínda que traten de facerse oír e defender os seus dereitos. Son conscientes de que o Concello ten uns plans concretos para esta zona e que terán que afrontar un novo desaloxo. Á incertidume con respecto á temporalidade prevista para completar o desmantelamento súmase a inseguridade xeral debido á COVID-19 e o medo a un novo confinamento: “A xente non sabe qué facer, están presionando moito e tampouco logramos facer unha fronte común para defendernos, xa sabes, divide e vencerás. Ameazan con que en calquera momento desaparecerá o Plan actual e que as familias que queden serán desaloxadas polas malas, pero non está claro qué tempos manexan”. Pola súa banda, Costas fai presión ao Concello da Coruña para liberar os terreos afectados e xa manifestou a intención de recorrer á vía xudicial para comezar os desaloxos daquelas familias que non se adhiran ao proceso do Plan de Acceso a Hábitat Digno municipal.

A poboación da Pasaxe sabe que non pode contar cun sistema que os ten excluídos dende sempre

A veciñanza asume que o núcleo da Pasaxe tal e como o coñeceron terá que desaparecer, sendo uns terreos que agora son de dominio público, pero esixen que se lles escoite, que se avalíe cada caso segundo as súas circunstancias individuais e que as solucións propostas resulten eficaces no medio e longo prazo. Un dos veciños do lugar desde hai máis de 32 anos, sinala este problema: “Non están dispostos a escoitarnos, non é que esixamos nada senón que queremos que entendan que se non podemos seguir traballando no que traballamos sempre, en especial os máis maiores, non poderemos manter ningún alugueiro e acabaremos na rúa de novo e volta a comezar.”

A Pasaxe 2
Vistas desde A Pasaxe ao litoral das Xubias coas mariscadoras ao fondo. Cristina Botana

A estratexia do Plan de Acceso ao Hábitat Digno

Unha das familias que foi recentemente realoxada explica as condicións do acordo firmado coas traballadoras municipais do Equipo Hábitat: os alugueiros son xestionados pola Empresa Municipal de Vivenda (EMVSA). Realízase a procura dun piso de alugueiro no mercado libre, cun prezo limitado, polo que a “unidade convivencial” abonará unha cantidade equivalente ao 20% dos seus ingresos como renda mensual, aparte dos suministros.

Por outra banda, unha persoa participante no PaHD denuncia a débeda contraída durante un período no que quedou sen ingresos: “Se aumentan os meus ingresos pago máis, ben, pero se quedo sen traballo o 20% de cero resulta nunha débeda que non sei se poderei asumir”. Segundo as condicións definidas no Plan, este apoio á vivenda prolongarase por 5 anos, salvo que se acaden antes unas condicións laborais que propicien a saída do mesmo. Ademais as familias poderán inscribirse como demandantes de vivenda protexida para o programa da Xunta, un ano antes de que remate o seu contrato.

Unha das eivas desta política é que o Concello non dispón de vivenda pública para resolver procesos de realoxamento como este

Unha das eivas desta política é que o Concello non dispón de vivenda pública para resolver procesos de realoxamento como este. As opcións que se formulan son maioritariamente en alugueiros no mercado libre de maneira que o proceso está sempre subordinado ás flutuacións do mercado, alén de que as persoas que se adhiren ao Plan ven como demasiadas veces o seu realoxamento é paralizado polos comportamentos racistas de quen dispoñen das vivendas a alugar ou pola veciñanza dos barrios.

O mesmo día no que se asina o contrato realízase a entrega das chaves da vivenda en alugueiro e derrúbase o lugar no que residiran ata entón, que a pesar da precariedade, é o seu fogar. Trátase dun momento de gran carga emocional para calquera, que se suma á incerteza sobre o futuro e ao medo a non poder facer fronte aos custos da nova vivenda, o que suporía un novo desaloxo. Alén diso, o feito de non poder trasladar todas as pertenzas ata ese momento dificulta o proceso de mudanza, que só pode realizarse co apoio de amigos e familiares.

Unha vez que tiran as casas, deixan todos os escombros no lugar, aquí aínda estamos vivindo persoas, hai nenos, deixan todo cheo de lixo como se xa non existise vida aquí

Tras o derrubamento, a veciñanza da zona ten que convivir cos escombros que fican, pois o Concello non realiza a súa retirada e limpeza, tal e como se constata á vista dos restos das vivendas derrubadas durante o pasado verán. Este é outro aspecto que indigna á veciñanza da Pasaxe: “Non comprendemos como, unha vez que tiran as casas, deixan todos os escombros no lugar, aquí aínda estamos vivindo persoas, hai nenos, deixan todo cheo de lixo como se xa non existise vida aquí. Preguntamos ao Concello e din que a limpeza da zona é cousa de Costas, o caso é que cada vez hai máis escombros. Ao final pretenderán culparnos a nós por ter así isto. Hai substancias perigosas e nos restos que levan máis tempo xa aparecen ratas. Seguimos vivindo aquí, non hai dereito”.

Especulación urbanística
A axenda urbanística precipita os desaloxos da Pasaxe (II)
Nesta segunda parte da reportaxe falamos da memoria do núcleo precario de A Pasaxe e dos intereses urbanizadores que precipitan as accións do Concello.
Informar de un error
Es necesario tener cuenta y acceder a ella para poder hacer envíos. Regístrate. Entra en tu cuenta.

Relacionadas

Memoria histórica
Memoria histórica O PSOE négase a retirar unha cruz franquista na vila coruñesa de Neda que até o PP quere derrubar
O Partido Socialista impón a súa maioría absoluta para rexeitar unha moción do BNG na que se solicitaba a retirada da Cruz dos Caídos do concello.
Investigación
Investigación O Goberno galego repartiu 4.000 millóns de euros en contratos a dedo en só seis anos
Desde 2018, a Xunta asinou 1.034.964 contratos sen sacalos a concurso: algo máis do 30% do diñeiro do que dispón para o exercicio de 2024. Ademais, 35.362 deses contratos teñen un importe entre 14.000 e 14.999 euros, o límite legal.
Genocidio
Ayman Qwaider “A la gente se le pide una cantidad excesiva de dinero para poder salir de este campo de exterminio de Gaza”
Profesor especializado en educación en emergencia y educación inclusiva, Ayman Qwaider vive en Australia. Desde allí, intenta ayudar a su familia a salir de Gaza, mientras denuncia la ocupación israelí y la complicidad de la comunidad internacional.
Ocupación israelí
Opinión Las palestinas también existen
La morbilidad femenina, el conjunto de enfermedades, factores de riesgo y motivos de consulta recurrentes en las mujeres que merecen una atención específica, tiene múltiples ejes de discriminación: no es lo mismo en Suecia que en Palestina.
Palestina
Palestina Viaje al fondo del horror
El fotoperiodista Javier Bauluz cubrió la primera Intifada, la primera gran rebelión del pueblo palestino desde la creación del estado israelí.
Economía
En primera persona Instrucciones por si encuentras muerta a tu suegra
Todo el que está en el mundillo sabe que el sector funerario vive casi un duopolio de facto y lo máximo que se está dispuesto a hacer es poner una multa de vez en cuando. Cuando alguien llama a una, ni se imagina al entramado que está llamando.
Educación pública
Iglesia Semana Santa: negocios, procesiones en colegios, inmatriculaciones y fervor
Más allá de la expresión cultural, la Semana Santa tiene una esfera económica que genera millones de euros y otra social que le sirve a la Iglesia Católica para legitimar sus privilegios dentro del Estado español.
Venga, circula
Venga, circula Un paso, luego otro
Llega un día en el que vemos con claridad algo que solíamos observar en los demás pero que nunca —prometíamos— nos sucedería a nosotros.
Sexualidad
Consultorio de sexualidad ¿Qué tengo si me diagnostican Síndrome de Ovario Poliquístico?
Afecta a entre un 7 y un 13% de las mujeres en edad reproductiva, y el 70% están sin diagnosticar. Pero, ¿qué es el SOP y como podemos apaciguar sus síntomas?

Últimas

Ocupación israelí
Palestina El Salto te ofrece una camiseta para apoyar económicamente a la UNRWA
No cesamos de buscar nuevas vías para visibilizar un mayoritario clamor social que pide un alto el fuego al que apenas se da cabida en el discurso mediático convencional. Todos los beneficios de esta campaña irán destinados a la UNRWA.
Maternidad
Maternidades Reaprender la espera
El tiempo de gestación es largo y va a un ritmo distinto al que acostumbras: el ritmo natural al que desarrolla una playa, un monte, un océano. Y no estamos ya habituados a darle la mano a la pausa.
Derecho a la vivienda
Derecho a la vivienda La PAH València clama por el derecho a una vivienda digna: “¿Duermen tranquilos?”
Centenares de personas protestan frente al palacio de la Generalitat para exigir que se haga efectivo el derecho a la vivienda ante la insoportable alza de los precios.
Momus Operandi
Momus operandi Todo es una narración
Nos dicen que las mentiras son la única realidad. Que aprendamos a mentirnos, que nos engañemos, que no nos importa la salud, ni los derechos laborales, ni las violencias estructurales.
Sidecar
Sidecar Crisis intratable en la República Democrática del Congo
Una y otra vez los actores externos han fracasado a la hora de contener la escalada de violencia en la República Democrática del Congo.
Más noticias
Accidentes laborales
Accidentes laborales Detenidos tres empresarios en Galicia tras la muerte de un migrante que trabajaba sin equipo de protección
El joven de 28 años, que estaba empleado con un contrato irregular, falleció el 26 de febrero tras precipitarse desde una carretilla elevadora sin la protección necesaria para esa labor.
Deportes
Rugby femenino +35 Las Milnoh Granada, un club de rugby femenino +35 creado y gestionado por mujeres
32 mujeres nacidas en mil novecientos y pico, federadas en un equipo que les ha dado un espacio propio, sentido de pertenencia, una tribu donde “yo soy porque somos”

Recomendadas

Argentina
Argentina Myriam Bregman: “El de Milei es un típico gobierno neoliberal con recetas ortodoxas clásicas”
Quien fuera candidata de la izquierda a la presidencia en las elecciones en las que Milei salió victorioso, evalúa las consecuencias del gobierno de La Libertad Avanza y las respuestas que están dando los distintos actores políticos.
Ríos
Radiografía fluvial de España La tierra que no amaba sus ríos
Los ríos ibéricos agonizan. Casi la mitad de las masas de agua está en mal estado. Presas, sobreexplotación, contaminación y crisis climática son sus principales amenazas, con la agroindustria como mayor agresora.
Memoria histórica
Marc Solanes “Mi bisabuela luchó en el frente y fue considerada una mala madre, pero lo hizo por sus hijas”
En ‘Las niñas de Elna’ (Pollen, 2024) el periodista reconstruye la historia de las mujeres de su familia resolviendo enigmas para resignificar la imagen de la mujer en la historia.
Euskal Herria
Korrika Correr a favor del euskera cruzando fronteras
La Korrika es el mayor evento de Euskal Herria. En la última edición de esta carrera de más de 2.500 kilómetros ha participado un tercio de la población vasca.