Economía
Helena Sanmamede: “A Administración aboca ás autónomas á precariedade ou a non legalizarse”

Helena Sanmamede Maneiro (A Coruña) traballou máis dunha década en asesoramento de empresas até que decidiu deixar o seu emprego. Hai cinco anos fundou Étikas, unha asesoría que deu servizo a autónomas ou proxectos de economía social. Recentemente centrouse na formación.

Cando se fala das barreiras das autónomas ponse o foco na cotización á seguridade social, mais tamén hai outras.
Atópanse a varios niveis. Primeiro de formación, a cidadanía non ten formación fiscal ou económica de ningún tipo. Logo, a forma de cotizar autónomos é moi inxusta, debería ser en función do volume de beneficios. As baixas por enfermidade existen, pero tes que seguir cotizando e a aplastante maioría de autónomas cotizamos pola base mínima (na Galiza tres de cada catro) e a prestación calculada sobre iso é moi pouca. A maiores, a burocracia é extremadamente complexa e emprégase unha xerga case incomprensible. Tes problemas para autoxestionarte, co cal dependes de profesionais terceiros.

Xorden entón os obradoiros de Empoderamento Fiscal e Económico.
Arredor do 80% das autónomas non temos empregadas, somos traballadoras. A parte fiscal inflúe en como te planificas: os cobros, pagos, como facturas. Entendo que hai negocios que son tan pequenos e sinxelos que a propia autónoma pode facer as súas xestións. Ser autónoma de verdade, non depender de terceiros. Estes obradoiros son os primeiros que fago para grupos e xurdiron a raíz dunha conversa coa activista feminista Mari Fidalgo sobre a falta de formación, que no caso das mulleres súmase a un bloqueo emocional. A sociedade dilles “ti non sabes, ti non podes”. Como moitas das consultas que recibo pivotan sobre os mesmos temas, decidimos probar.

“A cultura do emprendemento fai que perdamos a conciencia de clase”

Dende hai un tempo existe debate arredor de dúas normativas que afectan ás autónomas: a tarifa base e a categoría de autónoma economicamente dependente.
A bonificación é un incentivo moi importante, probablemente o máis efectivo. Unha cota de 60 euros é asumible, non así en moitos casos a de 263 euros. A propia administración abócache a non legalizarte ou a estar na precariedade. A que esteas nesa maldita economía mergullada contra a que queren loitar, pero da que non che dan as ferramentas para saír. Por outra banda, a figura da autónoma economicamente dependente é absurda: se es dependente non es autónoma. Esa figura son falsas autónomas na maioría. Foi legalizar unha práctica a todas luces ilegal. No seu día publicouse o Estatuto do traballador economicamente dependente para intentar dar un mínimo de protección a esas persoas que están moi expostas. Pero os sindicatos non entran a protexelas e non existe un sindicato de autónomos. Hai asociacións de autónomos, pero considéranse empresarios. Se o 80% das autónomas non temos empregados non somos patronal, somos traballadoras. Hai este soño que nos pintaron da emprendedora e do emprendedor.

Cal é o reverso desa cultura do emprendemento?
Nos anos de crise fíxose moito fincapé no emprendemento. Intentaron convencernos de que emprender é a medida do éxito, cando moitas veces non é máis que autoescravizarse. Tes que facer un esforzo titánico porque se fracasas é culpa túa tamén. A cultura do emprendemento fai que perdamos a conciencia de clase. Aínda que sexas autónoma es unha traballadora que depende dunha clientela, se perdes esa conciencia perdes a perspectiva. A Administración tamén nos utiliza. No momento no que emprendes e te fas autónoma saes das listas do paro e cotizas. E se cobras o paro e o capitalizas, o que sae da Administración como prestación de desemprego volve a ela a través da cotización.