Deportes
Fútbol gaélico: o deporte que fixo campioa de Europa a Galiza

No país dispútanse dúas competicións dun deporte que chegou de Irlanda para quedarse: o fútbol gaélico. Nunha delas, a Liga Gallaecia, homes e mulleres xogan xuntos sen distinción. Noutra, a recoñecida polos irlandeses, xogan as que converteron a Galiza campioa de Europa desta disciplina.

Fútbol gaélico 1
Intre dun partido entre as Fillas de Breogán e o Auriense da Liga Feminina da Asociación Galega de Fútbol Gaélico.
7 jun 2019 10:00

Cae a tarde en Galiza. En varios puntos do país, mozas e mozos xúntanse para adestrar en diferentes campos. Comezan a darlle golpes a unha bola. Golpéana co pé, pero non están a practicar fútbol. Cóllena coa man e bótana, pero non están a xogar ao baloncesto. E bátena co puño sen estar nun adestramento de voleibol. Están a facer unha sesión dun dos deportes máis xogados en Irlanda, o fútbol gaélico. Modalidade na que os galegos son referencia mundial logo de teren participado e acadado títulos internacionais.

No país existen dúas ligas: a Liga Galega de Fútbol Gaélico e a Liga Gallaecia. A primeira está organizada pola Asociación Galega de Fútbol Gaélico (AGFG) e está recoñecida pola Asociación Atlética Gaélica (GAA), a máxima autoridade deste deporte e doutros como o hurling, outro deporte irlandés que se xoga cunha pelota e un pau. Tanto este como o gaélico superan por moito aos practicantes e ás audiencias do que eles dan en chamar fútbol británico. Sete equipos femininos e doce masculinos disputan as competicións da AGFG. As lalinenses Herdeiras de Dhais son as vixentes campioas, mentres no lado masculino venceu o Estrela Vermelha que adestra nas Cancelas. Deste sistema saen os elixidos para formar parte do combinado galego, a “Irmandiña”, que naceu en 2012 e representa de xeito oficial a Galiza nos torneos internacionais.

As xogadoras da Irmandiña acadaron o campionato de Europa no 2018

España non ten un equivalente á Liga Galega, xa que a maioría de deportistas de gaélico son galegos. Existen outros equipos en Andalucía, Madrid ou no Levante contra os que os da AGFG disputan o Torneo Ibérico. Clubs sempre relacionados coa emigración irlandesa. Unha das peculiaridades do gaélico galego é que todos os xogadores son autóctonos. Este estilo tan propio levou á “Irmandiña” a acadar un subcampionato mundial en 2015 na categoría masculina e o campionato de Europa en 2018 na feminina, entre outros recoñecementos. É preciso indicar que Irlanda non xoga esta competición. Son Arxentina, Alemaña ou Bretaña algúns dos rivais dos galegos nestas competicións. No caso desta última rexión dáse a curiosa circunstancia de que ten xogado en torneos contra Francia.

Fútbol gaélico 4
O Estrela Vermelha é o actual campión da división masculina da liga oficial de gaélico.

Para entender dun xeito rápido o sistema de xogo: en Irlanda o fútbol gaélico dispútase entre dous equipos con quince xogadores, aínda que en Galiza os equipos son de nove. Existen dous xeitos de conseguir puntos anotando nas porterías en forma de ‘H’, semellantes ás do rugby. Na parte baixa hai un porteiro, como no fútbol británico. Os tantos nesta zona valen tres puntos. Se pola contra se envía o balón entre os paus de arriba, o equipo marca un punto. A bola pesa máis que a do fútbol. Pódese conducir e anotar tanto coas mans como cos pés. Non se pode dar máis de catro pasos sen botar o esférico ou sen darlle unha patada. Isto fai que sexa un deporte moi vistoso e dinámico no que ademais se admite o contacto físico.

A Liga Gallaecia, una iniciativa nacida ó redor do asociacionismo galego

No 2013 fundouse a Liga Gallaecia, iniciativa xurdida ao redor do tecido asociativo e cultural de varias cidades e vilas galegas. Unha das principais diferenzas coa competición da AGFG é que os equipos son mixtos. Isto é algo que contravén as normas oficiais da GAA. “Non lle viamos lóxica a esta segregación. Todas temos os mesmos dereitos e capacidades. De igual xeito, a separación ía en contra de popularizar o deporte”, conta Antón Somoza, xogador e fundador dos Torques de Lugoslavia, conxunto lugués que vén de conseguir a súa terceira Liga Gallaecia de xeito consecutivo.

Non queremos a competitividade que se inculca en gran parte do fútbol británico

Alén dos equipos mixtos, Somoza explica como a Gallaecia quixo dende o principio apostar por uns valores que están inscritos no seu regulamento: “Non queremos a competitividade que se inculca en gran parte do fútbol británico, no que se tenta gañar a toda costa. De igual xeito, non permitimos que existan actitudes machistas, xenófobas ou de discriminación entre os xogadores e os árbitros”.

O sistema de sancións baséase en tres cartóns. O amarelo, cunha pena dun punto. Derivado de accións dun deporte que é de contacto, xa que están permitidas as cargas para imposibilitar os avances do rival, ao estilo, pero sen a forza do rugby. O negro ten como consecuencia a expulsión do partido, mais o equipo que perde o xogador pode substituílo. Perderá 1,5 puntos. Recibirano, por exemplo, aqueles que protesten as decisións dos colexiados. O vermello supón a sanción máis dura: expulsión, sen posibilidade de cambio, perda de tres puntos máis dous partidos sen poder xogar. O vermello levarao calquera que faga comentarios “motivados por distincións de xénero, orientación sexual, aspecto físico ou procedencia xeográfica ou cultural” ou sexa autor dunha agresión. Por último, calquera que durante máis de tres partidos teña xogadores sancionados con cartón vermello “deberá presentar ante a Coordenadora da Liga Gallaecia unha batería de medidas para corrixir a problemática e confirmar o seu compromiso colectivo cos valores da competición. “Se non contribúe con ditas medidas ou se logo de presentalas, incorre novamente na mesma sanción e por iguais motivos, debaterase a permanencia do equipo na Liga”.

Fútbol gaélico 2
Lance dun encontro da Liga Gallaecia, onde os equipos son mixtos, a diferenza do que ocorre no resto de competicións.

Como se escollen os árbitros? “Están establecidos dende que se fixa o calendario. Prímase que arbitre o equipo da casa (cada xornada, na que participan todos os equipos, dispútase nunha vila). Por exemplo, se temos dous partidos en Lugo. Un arbitrariámolo nós e outro un membro doutro conxunto”. En anos anteriores fixéronse xornadas de formación para os membros da Gallaecia en materia de arbitraxe. Na última edición competiron os Torques de Lugoslavia, O Condado de Ponteareas (segundo clasificado), o Cascarilha da Coruña, o Fusquenlha de Pontedeume, as Afiadoras de Ourense, os Grovios do Baixo Miño, o Suevia de Compostela e o Ambílokwoi de Vigo. Na nomenclatura de cada equipo hai unha historia detrás. No caso lugués, a razón está nunha xoia como é o Torque de Burela. Lugoslavia explícase só: a reinterpretación balcánica do nome da cidade, usada tamén por outras organizacións. Tamén teñen argumentos as cores dos equipamentos. Os lugoslavos visten de verde e vermello, ó igual que un dos equipos da GAA, o Mayo.

“É o condado da zona máis occidental de Irlanda. Rural e na que se fala máis gaélico. Seguimos tamén os seus partidos”. Deste xeito explica Somoza a simpatía por un dos conxuntos máis curiosos do gaélico, famoso por unha maldición que lle ‘impide’ gañar o All-Ireland (o torneo máis prestixioso de Gaélico). En 1951 volvían á casa logo de gañar ao prestixioso Meath. Ían na parte de atrás dunha camioneta celebrándoo. Nun pobo chamado Foxford pasaron de longo nun enterro sen amosar respecto. A lenda que os arrodea di que non volverán gañar un título até que morran todos os compoñentes daquel equipo. Quedan varios vivos aínda… O feitizo non afectou aos seus homólogos lugueses, xa bicampeóns Gallaecia.

Acéptanse novos xogadores

Lugo e o gaélico están intimamente ligados, xa que a cidade amurallada foi sé en 2012 da xornada inaugural que rematou por agromar na Gallaecia. Celebrouse no campo de Nadela, ás aforas da cidade, onde adestran os Torques dúas veces á semana: martes e xoves, ás 21:30, para que sexa compatible coas obrigas laborais. “Neste campo xa se xogara ao rugby e ao béisbol. Foi o único que nos deu o Concello no seu día. É un terreo que polas súas medidas non é válido para determinadas competicións de fútbol 11”, relata Somoza, quen apunta varias sabotaxes que sufriu o feudo. Así, no primeiro inverno que os Torques xogaron en Nadela uns descoñecidos estragaron o cadro de luces.

Fútbol gaélico 3
Foto de familia dunha xornada da Liga Gallaecia, con membros do Torques de Lugoslavia, O Condado FG, e As Afiadoras de Ourense.

Tamén era habitual que entrasen motos a derrapar no campo ou que as ventás dos vestiarios acabasen estragadas, sobre todo se coincidía con que houbera algunha festa na zona. “O Concello vai facendo os amaños que poden, pero é ben sabido tamén como se rebaixaron os servizos públicos na cidade. Malia todo, é un campo, que ao estar afastado do centro, non é solicitado por case ninguén e por tanto ofrécenos total dispoñibilidade a diferenza do que ocorre con outros equipos”. As peculiaridades dos campos, máis pequenos que os de Irlanda, fixeron que tanto na AGFG como na Gallaecia se introducise a fórmula de nove xogadores.

Na Gallaecia teñen como obxectivo fomentar o deporte de base

Os equipos e a liga en si autofináncianse. “Nós chegamos a un acordo de patrocinio cunha empresa para que nos fixera desconto no material. Cada balón custa sobre 17 euros e en cada temporada usamos unha decena deles. Ao final da mesma, renovamos a metade. Cada xogador merca a súa camisola, alén de catro ou cinco que compramos entre todos para os que comezan a probar”. Entón, aceptan novos xogadores os actuais equipos? “Por suposto, poderían vir adestrar con nós ou con outros equipos en calquera momento. Hai unha cota de dez euros, para quen entre nun equipo, cos que se axuda aos desprazamentos e as arbitraxes”. Na Gallaecia teñen como obxectivo consolidar os equipos actuais e tamén fomentar o deporte de base.

Fútbol gaélico 5
A Liga Gallaecia celebrou unha xornada de formación para os máis novos en Marrozos (Compostela).

O pasado 1 de xuño tivo lugar unha concentración en Compostela destinada para mozos de menos de 12 anos. Estiveron titorizados polos equipos técnicos do Suevia e do Ambílokwoi. “É algo que nos anda na cabeza dende hai tempo. Temos claro que para popularizar o deporte é preciso fomentalo entre os máis cativos, para que non quede como unha xeración illada que xogou ao Gaélico”, sentencia o xogador do Torques de Lugoslavia. Por se aínda ten dúbidas, saiba que os da Liga Gallaecia importaron do rugby os ‘Terceiros tempos’, onde os rivais no campo convértense en amigos de barra logo do encontro. Os dos Torques, sempre no lugués Bodegón A Fouce, a súa sé, engalada por todos os recunchos coas camisolas e imaxes históricas do club. E sempre que se terza, co gaélico na televisión. Un templo galego deste deporte para iniciados e non tanto. “Porque para nós o importante é crear comunidade ao redor do equipo, non facer por facer un deporte”.

Informar de un error
Es necesario tener cuenta y acceder a ella para poder hacer envíos. Regístrate. Entra en tu cuenta.

Relacionadas

Culturas
Cultura Residente cancela todos sus conciertos en los festivales propiedad del fondo proisraelí KKR
René Pérez, cantante y rapero que llegó a la fama bajo el paraguas de Calle 13, abandona los carteles del FIB de Benicasim y del Morriña Fest de A Coruña.
CRTVG - Corporación Radio y Televisión de Galicia
CRTVG A Xunta do PP remata o seu plan de control sobre a CRTVG tras escoller á súa nova directora en solitario
A xornalista Concepción Pombo substituirá, co único aval do Partido Popular, a Alfonso Sánchez Izquierdo. O Goberno de Alfonso Rueda modificou a lei de medios para que os votos do seu partido fosen suficientes para elixila.
Galicia
Galicia La Xunta del PP termina su plan de control sobre la CRTVG tras escoger a su nueva directora en solitario
La periodista Concepción Pombo sustituirá, con el único aval del Partido Popular, a Alfonso Sánchez Izquierdo. El Gobierno de Alfonso Rueda modificó la ley de medios para que los votos de su partido fueran suficientes para elegirla.
Laboral
Laboral Jornadas de 50 horas semanales haciendo tareas de categoría superior: así se trabaja en hostelería
Es uno de los sectores con más sanciones e intervenciones de la Inspección de Trabajo, con más de 12.000 trabajadores extranjeros aflorados en las intervenciones y que cuenta con el 21% de las sanciones emitidas por este organismo.
Genocidio
Genocidio Israel asesina a diez niños que esperaban suplementos nutricionales en un hospital
La Unión Europea sigue evitando la imposición de sanciones al régimen de Tel Aviv. Estados Unidos anuncia sanciones contra la relatora de la ONU que ha denunciado el lucro de las empresas colaboradoras de Israel.
Fronteras
Fronteras europeas Un año más, la Caravana Abriendo Fronteras denuncia las políticas antimigratorias de Europa
Desde Baiona y Girona saldrán los grupos que recorrerán puntos críticos de fronteras europeas como Irún, Calais, Dunkerque y Toulouse donde se encontrarán con otros colectivos para movilizar la solidaridad con las personas migrantes.
Opinión
Opinión Libertad para las Seis de la Suiza
Cuando el sindicalismo entra en prisión, lo que está encerrado es mucho más que una protesta. Es el eco de todas las veces que dijimos “basta”.
Migración
Migraciones Entre la incertidumbre y la esperanza
El aumento de las muertes en el último año está relacionado con las condiciones cada vez más peligrosas con que se encuentran las personas para llegar a Reino Unido.
Opinión
Opinión Del malismo al imbecilismo
Los patanes en traje con poder que infestan nuestro ecosistema como moscas plastas, son el reflejo de un régimen que busca la imbecilidad masiva.
Derechos Humanos
Flotilla de la Libertad Yanis Mhamdi: “Israel es el Estado que mata más periodistas en todo el mundo”
Este periodista de Blast fue uno de los integrantes de la Flotilla de la Libertad. En esta entrevista cuenta cómo transcurrieron las horas en las que este grupo de defensores de derechos humanos estuvieron bajo detención ilegal en Israel.
Tribuna
Tribuna Discurso y poder del extractivismo o cómo se legitima el saqueo en nombre del “desarrollo”
Los discursos institucionales, mediáticos o corporativos configuran las formas en las que se perciben los megaproyectos. Estos se presentan como proyectos de nación o como una oportunidad para el desarrollo, el empleo y la transición verde.

Últimas

Salud laboral
Salud laboral Ser migrante y cosechar a más de 40 grados: el impacto del calor en un invernadero de Almería
La mitad de los trabajadores de la agricultura encuestados en Almería, Huelva y Lleida admitió haber experimentado al menos tres síntomas relacionados con enfermedades por calor durante las temporadas de verano.
Kenia
Kenia 31 muertos por violencia policial en Kenia en las últimas manifestaciones contra la nueva Ley de Finanzas
La sociedad civil keniana retoma las protestas tras tumbar un proyecto similar hace un año. El país se enfrenta a una crisis fiscal causada por el aumento de pagos de la deuda externa.
Falsos autónomos
Falsos autónomos El juez del caso Glovo carga contra el Estatuto de los Trabajadores y la libre competencia
El texto en el que el magistrado libra a la empresa de reparto de la demanda que le interpuso Just Eat es un ataque a las sentencias del Tribunal Supremo y a la Ley Rider, pero también a la seguridad jurídica que la derecha dice defender.
Más noticias
Gobierno de coalición
Gobierno de coalición Sánchez sale del Congreso escaldado pero vivo tras su comparecencia por el Caso Koldo
El Gobierno anuncia un nuevo Plan Estatal contra la corrupción. Sánchez recuerda en sede parlamentaria las corruptelas pasadas de las administraciones de Felipe González, José María Aznar y Mariano Rajoy.
Dependencia
Dependencia Denuncian “olvidos” y errores en los datos de Dependencia
Desde la asociación de directoras y gerentes de Servicios Sociales apuntan a que no se tratan de “listas de espera” si no de “listas de incumplimiento de la Ley”.

Recomendadas

Genocidio
Genocidio La segunda consultora más importante del mundo es señalada por su papel en el despiece de Gaza
Boston Consulting Group está considerada una de las “big three” del sector. Ahora, una serie de informaciones señalan cómo ha estado detrás de la fundación antiUnrwa encargada de la distribución de ayuda y de los planes de expansión en la costa.
Unión Europea
Unión Europea La sociedad del miedo al declive
La angustia ante el futuro acompaña a las sociedades europeas desde hace tiempo y precede a la Unión Europea. Se manifiesta con mayor claridad en los períodos de declive económico y las turbulencias políticas y sociales que los acompañan.