Biodiversidad
Brigadas para salvar os nosos montes

Decenas de voluntarias únense para defenderen a biodiversidade dos montes galegos. As brigadas  deseucaliptizadoras queren facer partícipe á toda a sociedade da defensa dos nosos bosques

Brigadas Eucaliptos Verdegaia
O traballo consiste en cortar os pequenos brotes de eucalipto e en plantar carballos e outras especies. Elena Martín
31 ago 2018 10:11

É pleno xullo e o sol non dá tregua. Son poucas as sombras que protexen a aqueles que se aventuran a entrar nun bosque desertificado, pero isto non frea ao grupo de voluntarias que traballa arreo con luvas, machadas e sachos en man para librar unha batalla medioambiental. Precisamente, o sol é un dos maiores inimigos do monte galego, anegado de eucaliptos —unha especie famosa pola facilidade coa que prende— e este grupo de brigadistas sábeo. Esta fin de semana toca brigada en Froxán, no municipio de Lousame, e decenas de voluntarias chegan a primeira hora da mañá coa intención de salvar os nosos bosques.

“As de Verdegaia son unhas cracks, unha pena que non haxa máis visibilidade nas rúas do que fan para que se anime a vir máis xente. Unhas amigas e máis eu estamos pensando en colgar cartaces para publicitalos”, di Ester, unha das voluntarias. “Non me gustaría ter que recorrer a iso, pero quizais se convencemos a unha personaxe como Luz Casal para que veña, ou alguén así, entón si virían moitas máis persoas”, bromea.

Roga e albaroque

Verdegaia é a asociación que organiza estas brigadas. Levan desde abril deste ano xuntando xente para cortar os eucaliptos dos montes comunais e replantar especies autóctonas galegas, como carballos ou salgueiros, coa intención de salvar a biodiversidade dos nosos montes e previr os incendios que non fan máis que aumentar cada ano pola presenza desta especie invasora. De feito, as brigadas nacen na primavera do 2018 como resposta á tráxica vaga de lumes que afectou ao país durante o ano 2017, acabando con 62.000 hectáreas: o 80% das cales foron arrasadas durante os terribles incendios de outubro dese ano. Vendo que a axuda non ía chegar por outras frontes, esta asociación decidiu que o mellor que podían facer era coidar eles mesmos dos nosos bosques, e así foi como naceu esta iniciativa. En Froxán, concretamente, levaban xa meses tirándose ao monte para limpalo, antes incluso do inicio desta iniciativa, co cal son uns veteranos no tema.

“A brigada comezou aquí, en Froxán, como unha forma de voluntariado ambiental baixo os conceptos tradicionais de roga e albaroque”, conta Xoán, o coordinador das brigadas desta comarca.

Roga é unha ao traballo colectivo, e albaroque é o xantar comunal que se lle ofrecía tradicionalmente á xente despois do esforzo. É por isto que estas brigadas son moito máis que unha chamada á acción medioambiental, son tamén, como as súas organizadoras din, “reunións de carácter lúdico, participativo, educativo, sensibilizador e de extensión, un xeito único de coñecer e aprender a respectar e coidar do territorio máis próximo.” E todo iso co engadido de que os seus resultados son tanxíbeis e está demostrado que, alí onde van, a situación dos montes mellora.

Nas brigadas traballan man a man persoas a título individual, xunto con colectivos e os propios donos dos montes que “contratan” os servizos de Verdegaia para que se limpen os seus terreos, así como os montes veciñais. A súa labor pedagóxica vai máis aló de ensinarlles aos nenos e nenas galegas os nomes da nosa flora e fauna, ou levalos ao monte para que elas mesmas planten e coñezan a natureza que as rodea de primeira man, senón que tamén ensinan aos voluntarios sobre a nosa historia e o dano que fan as especies invasoras a enclaves significativos. Este foi o caso, por exemplo, da brigada do Castro de Bexo, a finais de xuño, onde un arqueólogo levou ás persoas voluntarias a unha ruta con explicacións sobre antigos xacementos, e onde se remarcou a importancia de manter o patrimonio limpo de eucaliptos para evitar a destrución de lugares claves da Galiza castrexa. E ademais son un xeito perfecto de coñecer xente, facer exercicio, aprender sobre a nosa natureza e axudar a salvar os bosques autóctonos deste problema crecente

A árbore australiana

“Os eucaliptos son un verdadeiro problema, non só por que son unha especia invasora pirófila, senón porque ademais non deixan crecer outras plantas propias da nosa terra e desertifican o terreo que invaden”, conta un dos voluntarios.

E sen dúbida, esta é unha realidade coñecida por todas as galegas. Os eucaliptos, árbore orixinaria de Australia, xeran un impacto prexudicial sobre a diversidade do espazo no que medran, provocando erosión, contaminación e creando desertos con aparencia de bosques vivos. Debido ao seu rápido crecemento e ao feito de que o lume axuda a que medren, son ademais unha especie moi difícil de erradicar.

verdegaia brigadas
As brigadas nacen como resposta á vaga de lumes que afectou ao país durante o ano 2017. Elena Martín

Os eucaliptos foron introducidos en Galicia no século XIX, polo Frei Rosendo Salvado, namorado de Australia, que veu ata aquí cunha caixiña chea de sementes desta especie, regalo dun grupo de nativos desta illa de Oceanía. Aínda así, foi outro autóctono, Rafael Areses Vidal, o que comezou a plantalos no monte Aloia, primeiro parque natural de Galicia, decatándose de que eran as únicas plantas que se daban na zona de pedra inhabitable e inaccesible que era entón ese monte. Se ben as intencións de ambos non eran malas, senón que se relacionaban coa facilidade que tiña esta árbore de crecer en sitios onde outras plantas non eran capaces, a día de hoxe está demostrado o terrible impacto ecolóxico que a longo prazo acabou causando esta especie, xunto coa acacia, tamén introducida entón. Durante a ditadura Franquista, ademais, o rápido crecemento desta especie, e a súa sinxela propagación, fixeron que Franco subvencionase e promovese a planta masiva de eucaliptos para a industria madereira, xa que o eucalipto ten unha gran facilidade de combustión, coincidindo ademais coa apertura de ENCE nas beiras da Ría de Pontevedra.

Na actualidade, con máis de medio millón de hectáreas desta especie exótica medrando en chan galego, unha superficie que nin sequera a propia Xunta foi quen de prever que acabaría cubrindo (un 76% máis do que se calculaba que ocuparía na actualidade), o problema do eucalipto alcanzou unhas cotas dramáticas. A situación é tal que incluso o Comité Científico de MAPAMA elaborou un dictame sobre esta especie onde “se conclúe que se debería incluír no Catálogo de Especies Exóticas Invasoras regulado polo R. D. 630/2013, debido ao alto risco de invasión, consecuencia das súas características biolóxicas, fisiolóxicas e ecolóxicas”. E entre as súas recomendacións, fálase da erradicación para evitar que se acomode nos nosos montes, acabando co resto das especies. Dictame que, por outra banda, o goberno central intentou desacreditar co informe dun catedrático da Universidad Politécnica de Madrid patrocinado pola propia ENCE.

A causa común

E por iso que os voluntarios e voluntarias de Verdegaia decidiron que xa é suficiente e que, se ben a crenza popular é que só a administración pública ou os forestais poden facer algo para protexer a nosa biodiversidade, Verdegaia está precisamente intentando darlle a volta ás tornas, facéndonos partícipes do futuro do noso monte. Se todas vivimos grazas á nosa natureza, entón que mellor que participar como sociedade para transformar a situación de desamparo e destrución á que parecen sumidos os nosos bosques, convertendo o futuro de Galicia nunha causa común, onde todas podemos protexelo, restauralo e defendelo.

É mediodía e as brigadistas deciden darse un descanso. Unha das habitantes da aldea cercana de Froxán deixou unha caixa de froita, chea de bananas e mazás para que as voluntarias se refresquen. Protexidas baixo a sombra dunha árbore frondosa, as participantes do programa aproveitan para relaxarse, beber auga, intercambiar opinións e coñecerse mellor. E en momentos como este onde se nota que estas brigadas son moito máis que tala de eucaliptos e replantacións, son unha oportunidade para aprender sobre a nosa natureza e coñecer a outras persoas con inquietudes medioambientais. Pero o descanso non tarda en rematar, aínda queda moito por facer, e pronto un dos voluntarios ponse de pé. “Haberá que voltar á faena, non? Mentres estamos aquí sentados están medrando os eucaliptos!”, bromea.

E así voltan ao traballo, que consiste maioritariamente en cortar os pequenos brotes de eucalipto coas machadas e os sachos para evitar que volvan medrar e, en temporada, a plantación de carballos e outras especies que protexerán o monte e volverán a converter a zona nun verxel cheo de vida.

“É o que máis caracteriza a unha especie invasora como esta, a facilidade coa que se expande e aparece alí onde ninguén a chamou”, explica outra brigadista. “Por iso non podemos parar, e por iso espero que as brigadas sexan cada vez máis xuntas no tempo”.

E así está acontecendo. Se ben tradicionalmente os donos dos montes adoitaban plantar moitos eucaliptos xa que é unha árbore que dá cartos facilmente, hoxe en día xa son moitos os que están concienciados e decátanse da importancia da súa eliminación se queremos que o monte siga tendo vida dentro dun século. Ademais, gracias ao traballo colectivo destas brigadas, os donos de zonas de terreo con alto risco de incendio pola alta presenza de eucaliptos non teñen por que facer o traballo sós, e teñen axuda para limpar o seu monte, evitando incendios, multas e contribuíndo a protexer a biodiversidade de Galicia. Tanto para as voluntarias, organizadoras como as propietarias dos montes, as brigadas de Verdegaia son un programa único e necesario.

É a hora de comer, e as brigadistas séntanse a descansar e a dar conta do xantar comunal, o albaroque, ao que son convidadas. Saben que aínda queda moito por facer, pero polo menos hoxe marcharán a casa coa sensación de que, paseniño, paseniño, quedan menos batallas por librar para recuperar o verde e a frondosidade do bosque autóctono galego.

Informar de un error
Es necesario tener cuenta y acceder a ella para poder hacer envíos. Regístrate. Entra en tu cuenta.

Relacionadas

Pesca
Biodiversidad Un boicot al pescado de las Feroe para frenar la matanza de más de un millar de delfines y ballenas al año
Nueve supermercados españoles comercializan bacalao de las Feroe. España compra a las islas 83,4 millones de dólares anuales, principalmente en productos del mar.
El Salto Radio
El Salto Radio Árboles contra el desierto
Las señales de hoy no sólo quieren hablar de árboles y bosques, de reforestación, de recuperar nuestros entornos maltratados. También pretenden sembrar un poquito de esperanza ante tanta desolación, porque hay muchas cosas que podemos hacer, que ya s
Industria alimentaria
Neocolonialismo empresarial La industria salmonera devasta el mar patagónico en Chile
Esta empresas transnacionales están contaminando con antibióticos el mar chileno. Además debido a la sobreproducción, millones de ejemplares están depredando a las especies locales, afectando gravemente al equilibrio marino.
#22569
6/9/2018 12:46

O capitalismo non permite salvar os nosos montes. A esquerda tricornier non esta para isto. O remedio esta inventado fai tempo. Socialismo ou morte (literal).

1
0
#22568
6/9/2018 12:46

O capitalismo non permite salvar os nosos montes. A esquerda tricornier non esta para isto. O remedio esta inventado fai tempo. Socialismo ou morte (literal).

2
0
#22372
2/9/2018 12:17

Grazas polo articulo. ¿Un enlace para contactar con algunha destas brigadas?

2
0
#26359
19/11/2018 2:03

http://verdegaia.org/brigadas/

0
0
Ocupación israelí
Ocupación Israelí La policía egipcia impide con violencia la marcha internacional a Gaza
La marcha de 4.000 personas a Gaza es reprimida por la policía del régimen de Al-Sisi. La organización pide a las embajadas que reaccionen y protejan a sus ciudadanos.
Ocupación israelí
Movilizaciones Un centenar de organizaciones de 26 países denuncian a la empresa vasca CAF y su tren del apartheid
Más de 50 localidades salen a la calle este fin de semana para señalar a la empresa que construyó el tranvía que conecta Jerusalén con territorio ocupados y exigir el fin del genocidio en Gaza.
Pensamiento
Economista Clara Mattei: “El liberalismo y el fascismo están unidos en su protección del orden del capital”
El ambicioso ensayo 'El orden del capital' nos traslada al Reino Unido y la Italia de la I Guerra Mundial, que se contemplan como un momento bisagra: el auge de socializaciones y cooperativizaciones que tuvo lugar durante la contienda y la inmediata posguerra fue abortado a través de un 'shock' austericida destinado a restaurar la centralidad de los grandes capitales.
Análisis
Análisis del CIS La calma antes de la tormenta: la dimisión de Santos Cerdán como punto de inflexión
El último barómetro del Centro de Investigaciones Sociológicas (CIS) ha muerto pocas horas después de nacer por la dimisión de Santos Cerdán, aunque sirve como foto fija de un escenario que favorece a la derecha.
Argentina
Extrema derecha La motosierra de Milei se ceba con los hospitales públicos y las personas con discapacidad
Los recortes del Gobierno afectan al Hospital Garrahan, un centro de alta complejidad, referente pediátrico nacional y latinoamericano, y también a los recursos de las personas con discapacidad, a los que el ejecutivo califica de “idiotas”.
Estados Unidos
Estados Unidos “No Kings”: más de 2.000 manifestaciones en EEUU para protestar contra la deriva autoritaria de Trump
Con el nombre de movimiento No Kings (sin reyes), millones de personas están convocadas a manifestarse en todo el país este sábado y enfrentar el desfile militar organizado por Trump el día de su 79 cumpleaños.

Últimas

Galicia
Crowdfunding O Salto Galiza abre un crowdfunding para empapelar a Altri
Queremos investigar a los responsables políticos y empresariales del que podría ser el mayor atentado ambiental de la historia reciente de Galicia.
Galicia
TSXG Peritos en el juicio contra la Xunta: la contaminación del embalse de As Conchas es “extremadamente peligrosa”
Siete vecinos, la Asociación de vecinos de As Conchas y la organización de consumidores CECU han demandado a varias administraciones gallegas por presunta mala gestión de una contaminación derivada del exceso de macrogranjas en la comarca de A Limia.
Palestina
Marcha a Gaza Poner el cuerpo contra el genocidio
Miles de activistas de todo el mundo participan en la Marcha a Gaza desde Egipto. Desde el movimiento solidario extremeño con Palestina, una reflexión acerca de la importancia de esta lucha y de su momento histórico.
La madeja
La Madeja Oído/lengua/vientre
El oído que deja de prestar atención a la palabra del amo y se vuelve, inclinado ligeramente hacia abajo, a las que durante siglos callaron y al fin abandonaron la mudez, no será nunca subyugado.
Comunidad de Madrid
Comunidad de Madrid Un centro de salud desbordado y con cucarachas y otro pendiente de construir desde hace 22 años
Los vecinos del barrio de Comillas, en Carabanchel Bajo, se han manifestado para reclamar el nuevo centro de salud planificado desde 2003 y cuya parcela ya fue cedida por el Ayuntamiento a la CAM, que no da explicaciones por la paralización.
Centrales nucleares
Cierre de Almaraz Las empresas propietarias de Almaraz no acuerdan una propuesta conjunta para alargar la vida de la central
Solo Iberdrola y Endesa firman la propuesta de alargar la vida de Almaraz trasladada al MITECO. Naturgy se descuelga de la misma y bloquea su viabilidad, al estar la central explotada por las tres energéticas en un régimen de comunidad de bienes.
Más noticias
Israel
Oriente Próximo Israel mata al comandante de la Guardia Revolucionaria de Irán, que prepara “una respuesta contundente”
Israel ha atacado Irán en la madrugada del viernes 13 de junio con bombardeos de unos 200 aviones de combate. La Guardia Revolucionaria iraní ha confirmado la muerte de su comandante, el general Hossein Salamí.

Recomendadas

Derecho a la vivienda
Jaime Palomera “La vivienda necesita una revolución”
Investigador y uno de los fundadores del Sindicat de Llogateres, Jaime Palomera presenta ‘El secuestro de la vivienda’, un libro sobre el juego amañado en el que los propietarios son cada vez más ricos y los inquilinos cada vez más pobres.
Redes sociales
Industria editorial Escritores fantasma: así trabajan los auténticos autores de los libros de éxito que publican los ‘influencers’
Detrás de cada libro firmado por un ‘influencer’ hay otra persona que ha trabajado a destajo para entregar a tiempo un texto en el que su nombre no aparece por ninguna parte y que, además, ha tenido que renunciar a sus derechos como autor.
Brasil
Extrema derecha Arte en tiempos de fascismo: cuando enseñar a Goya y Rubens le cuesta el puesto a un profesor
Una clase de Historia en la escuela municipal en una localidad del Estado de São Paulo desemboca en acusaciones contra el profesor y una campaña de difamaciones que encabeza el concejal de educación de la zona, de la extrema derecha bolsonarista.
Literatura
María Agúndez “El trabajo de limpiadora es muy digno, pero nadie quiere hacerlo”
La escritora retrata en ‘Casas limpias’ las contradicciones de quienes considerándose personas igualitarias y progresistas delegan los cuidados y la limpieza para evitar el conflicto y sostener su comodidad.