Ence
Antón Masa: “A Xunta fai barullo para salvar o cú de Ence”

Nos últimos tempos temos asistido a movementos estraños ao redor da permanencia de Ence en Lourizán. O conselleiro delegado da empresa advertindo dun posible “susto medioambiental”, curiosas interpretacións da Lei de Cambio Climático e informes de Ence botando balóns fóra pola contaminación de mercurio. Polo medio, escraches no concello de Pontevedra e o comezo da mesa en Madrid polo futuro, ou non, de Ence en Galiza. Ao mesmo tempo, agárdase polo fallo da Audiencia Nacional. A factoría podería marchar en 2033, manterse ata 2073 ou mesmo pechar moito antes, postura defendida pola Asociacion pola Defensa da Ría da que é parte Antón Masa.

Cres que os movementos de Ence teñen algo que cun posible fallo da Audiencia Nacional en contra dos seus intereses? 
Penso que é a primeira vez que empezan a crer que van ter que marchar. Non sabemos moi ben a que responde este nerviosismo, poderiamos pensar que saben algo sobre a decisión da Audiencia Nacional porque o seu avogado foi avogado do Estado e se cadra mantén certos vínculos. En todo caso, non creo que a Audiencia Nacional falle dunha maneira máis positiva á nosa postura que á postura de permitir a permanencia ata 2033.  Aí cumpriranse 75 anos desde que Ence chegou á ría e cumpriría unha das condicións esixidas a calquera instalación en dominio público.

Hai outra condición fundamental que recolle a lei de costas aprobada na polo Partido Popular en 2013, e non na lei de cambio climático da que tanto se fala agora. Nela resérvase o dominio público a aquelas actividades que pola súa natureza non podan estar fóra de dominio público, e non é o caso de Ence. Entendemos que con independencia do que diga a Audiencia Nacional, o Ministerio non debería permitir que Ence siga en Lourizán. Sabemos que é unha pretensión difícil pero non imos renunciar a ela.

A ministra de Transición Ecolóxica dixo esta semana na mesa de negociación en Madrid que Ence seguiría “mínimo ata 2033” e que “temos dez anos para prepararnos”. Parécevos ben esta postura?
A ministra vén dicindo iso e nas xuntanzas coa directora xeral de costas intentamos facerlle ver que non é unha posición lóxica porque o Ministerio ten que defender o dominio público con independencia do que diga a Audiencia Nacional. Na última xuntanza díxonos que iso xa o veriamos despois do fallo, pero a ministra está mantendo que acatarán a sentenza mesmo se di que Ence se pode manter ata 2073.  Isto sería unha desistencia nas súas funcións porque o Ministerio non debe renunciar á recuperación do dominio público.

Con independencia do que diga a Audiencia Nacional, o Ministerio non debería permitir que Ence siga en Lourizán.

Sobre as declaracións de Colmenares, penso que indican que se sinten presionados. Buscan arengar aos traballadores e aos responsables das auxiliares e facer presión á sociedade e á administración para quedar en Lourizán. O que dixo foi moi burdo, pediu coa boca aberta o peche de Ence. Non podes dicir que en calquera momento pode haber un “susto” con consecuencias para a saúde pública, nin dicir que non pensas investir a non ser que quede ata 2073. Esas declaracións deberían ser delito, pero non se admitiu a trámite a nosa denuncia. Nós imos seguir, as declaracións están aí.

Tamén se armou moito barullo co artigo 18.4 da coa nova Lei de Cambio Climático, entendendo que aprobala implicaría que Ence e outras empresas tiveran que marchar. Que hai de certo?
Esa lei non afecta en absoluto a nada que non se tivera afectado con outras leis anteriores. Primeiro, ningunha lei se pode aplicar con retroactividade, que é un principio básico do dereito, agás que sexa cunha transitoria explícita. Ademais tería que beneficiar a alguén, non prexudicalo. Todo este barullo armouno a Xunta, e tamén algún outro partido. O Bloque, por exemplo, solicitou a retirada do 18.4 en base a que toda industria mar-alimentaria se vería afectada, e non é certo. Aquelas industrias da cadea mar alimentaria que teñan dereito a estar en dominio público poden solicitar prórrogas ou mesmo unha nova concesión. A quen lle afecta é fundamentalmente a actividades que pola súa natureza non teñan que estar en dominio público, como é o caso de Ence. Mesmo se falou das bateas ou do marisqueo, cando nin sequera se rexen por esta lei nin pola de costas, porque teñen unha lei de pesca autonómica. E isto a Xunta sábeo, pero o que quere é facer barullo para salvar o cú de Ence, exclusivamente.

A Xunta foi máis belixerante na defensa da permanencia da factoría que a propia Ence.

No caso das conserveiras, efectivamente non teñen que estar en dominio público. Xa moitas se foron trasladando porque sabían que tiñan que marchar. Calquera político ten que respectar esas leis e facilitar eses traslados, porque tiveron 50 anos para facelo. Hai uns anos uns chineses mercaron unha conserveira galega e o primeiro que fixeron foi trasladarse á zona de Ponteareas. Fano porque son responsables, non como Ence, que tanto fala da RSC e esas cousas. Ence só defende os seus privilexios, co apoio da Xunta, que mesmo di que a esta nova lei é inconstitucional. E o artigo 18.4 di o mesmo que o 12.2 do regramento de costas. Abonda con lelos e comparalos. Nós pedimos os informes xurídicos que din que avalan a inconstitucionalidade da lei, pero non contestaron. Seguiremos insistindo.

Di Feijóo que desta vez si que é posible que Ence peche. Cres que o pensa de verdade ou é un movemento político?
O Conselleiro de Economía di que en Galiza hai sitio para dúas pasteiras, como dicindo que é irrenunciable a non saída de Ence. Unha mesa de negociación para negociar que Ence non pode saír da ría si ou si? Iso non é negociar. As noticias que tiven eu desta mesa de Madrid é que foi máis belixerante na defensa da permanencia a Xunta que a propia Ence. Porque a empresa chegou a aceptar, cousa que non aceptou nunca, que podería estudar outro emprazamento. Di que é inviable pero se se busca outro punto e se lle pagan o traslado, podería estudialo. O que dicimos é que Ence non pode estar aí; e se Galiza necesita unha pasteira habería que ver quen opta a ela e en que condicións, non ten porque ser Ence.

A Xunta fala de empregar fondos europeos para esta industria. Parécevos lícito?
Parece ser que nesa mesa a ministra dixo que os fondos europeos non son para iso, que en todo caso se podería buscar outro xeito. Remitía á Xunta para que axudara a buscar un emprazamento alternativo. Despois está a posición de “na ría non, pero na comarca si”, que é algo defenden o concello, o PSOE e o BNG. Na comarca non hai ningún sitio axeitado, non pode ser conditio sine qua non. Falárase de Barro, pero seguiría vertendo na ría e sería mover o problema 10 quilómetros. Sei que isto é adiantarse á situación pero habería que preguntarse se Galiza precisa unha fábrica de papel.

Precísaa?
Habería que velo, pero non se pode dicir que como hai moitos eucaliptos fai falta unha fábrica de pasta de papel porque se perden postos de traballo. Isto é unha falacia. A xente que vende eucalipto aquí podería vendelo en Navia e en Aveiro, como fixeron moito tempo e algúns seguen facendo. Os postos de traballo non teñen porque perderse, e os de Ence poderían ir algúns á fábrica Navia, que queren ampliala, ou a outras que precisan persoal especializado. Tamén hai que ter en conta que a persoal é bastante maior e podería haber un sistema de incentivos. Non tería que provocar paro nesta comarca.

Aquí hai empresas que xeran máis traballo que Ence pero a Xunta non as defende porque non hai ninguén do PP nos seus consellos de administración.

Nese sentido todas as partes, tamén o Ministerio, poñen o mantemento do emprego como algo prioritario e innegociable.
Ao empezar a falar dunha reconversión sábese a complexidade que ten, e máis nesta situación. É máis cómoda esa postura, e nós tamén defendemos que non se perdan os postos de traballo. A solución a isto non ten que ser nosa e en todo caso non sería un desastre como o que pasou en Ferrol co naval, algo que se di moito. Daquela eran máis 20.000 postos directos e aquí son 270. E dos 270 aos 400 que di Ence, son postos de xente que traballa no monte que pode seguir traballando independentemente de onde estea a empresa. Non ten nada que ver co de Ferrolterra nin sería comparable cun hipotético peche de Citröen en Vigo, que ten mínimo 8.000 postos directos. Non hai comparación. Aquí hai empresas que xeran máis traballo que Ence pero a Xunta non as defende porque non hai ninguén do PP nos seus consellos de administración, que esa é outra.

Imaxinemos que Ence marcha, sexa en 2021 ou en 2033, e ten que pagar a descontaminación. Cres que xa están pensando niso?
Por lei hai que recuperar eses terreos. Aí hai unha baza interesante, porque o Estado podería dicirlle: “vostedes marchan de aí e nós condonámosvos os cartos para a recuperación da zona, pagaría o estado.” Non digo que haxa que facelo, pero esa sería unha maneira, o comido polo servido. Aparte está todo o tema da contaminación que seguen provocando na ría con materia orgánica, e a que provocou especialmente Elnosa co mercurio. Aquí Ence esquece que Elnosa se montou porque a precisaban para ‘blanquear’, ata que ao redor do 2000 deixaron de empregar cloro. Durante uns anos dese período, Elnosa foi de Ence, polo tanto a responsabilidade é compartida. No tema do mercurio no solo Ence non fixo nada para evitar que contaminase os seus terreos. Terían que ter tomado medidas naquel momento. Ademais este mercurio non está só no solo, porque Elnosa estivo vertendo os últimos anos nas balsas de decantación de Ence e antes facíao na canle perimetral. Nos anos 80 xa había informes que falaban de cantidades enormes de mercurio tanto na canle como nas balsas.